Evropski sud za ljudska prava u Strazburu odbio je žalbu Poljske koja će morati da plati odštetu od 230.000 eura dvojici Arapa. Njih je CIA prevezla u svoj tajni zatvor na Mazurskim jezerima i tamo saslušavala kao sumnjive teroriste mučenjem, nedopustivim na teritoriji SAD.
Poljsku su Evropskom sudu tužili Palestinac Abu Zubajda i Saudijac Abd Al-Rahim al Naširi zato što su, prema njihovim navodima, sa znanjem poljskih vlasti prevezeni u tajni zatvor CIA u poljskoj bazi Stare Kjejkuti u periodu od 2002. do 2003. godine i tamo mučeni.
Sud u Strazburu u julu prošle godine presudio je da je Poljska dopuštanjem da na njenoj teritoriji CIA izgradi tajni zatvor i muči u njemu osumnjičene za terorizam pogazila ljudska prava i prekršila međunarodne konvencije.
Poljska se u oktobru na presudu žalila pravdajući se da još nije dovršena poljska istraga o tajnom zatvoru CIA koja se vodi od 2008. godine, ali Evropski sud je danas objavio da je žalba odbijena i presuda postaje pravosnažna.
"Poljska vlada uvijek izvršava presude Evropskog suda za ljudska prava. Presuda je tu i treba je izvršiti", saopštio je portparol poljskog Ministarstva spoljnih poslova Marćin Vojćehovski.
Pored odštete od 100.000 eura i 130.000 eura za Abu Zubajdu i Al-Naširija, Poljska prema presudi mora da ubrzano dovrši istragu da li i koliko su i poljski zvaničnici i činovnici bili umiješani i znali za nedopustivo gaženje ljudskih prava u tajnom zatvoru CIA.
"Može se očekivati da će biti objavljeni detalji poljske istrage kako bi javnost saznala kako je moguće da se u Poljskoj odigralo tako monstruozno kršenje prava i sloboda", kazao je večeras advokat Arapa koji su tužili Poljsku Mikolaj Pjetšak.
Poljska Helsinška fondacija za ljudska prava koja prati cijelu aferu oko tajnih zatvora saopštila je da poslije ovih uspješnih tužbi očekuje Evropskom sudu stignu i tužbe za ista kršenja ljudskih prava u tajnim zatvorima CIA u Rumuniji i Litvaniji.
Najviši poljski zvaničnici, počev od tadašnjeg socijaldemokratskog premijera Lešeka Milera i bivšeg predsjednika Aleksandra Kvašnjevskog, kategorično poriču da su išta znali o tajnim zatvorima i priznaju samo da je postojao sporazum o saradnji obavještajnih službi a poljske vlasti navodno nisu ulazile u konkretne detalje te saradnje.
Rojters prenosi da će odluka suda dodatno predstavljati pritisak na Poljsku i druge evropske zemlje koje su pomogli program CIA o tajnim pritvorima poslije napada na SAD od 11. septembra 2001. godine.
Mnogi detalji su objavljeni u decembru, kada je komitet Senata za obavještajne poslove izdao izvještaj u kom se navodi da su desetine zatvorenika bile izložene torturi, pri čemu je prikljupljeno malo korisnih informacija.
Poslije objavljivanja tog izvještaja, bivši predsjednik Aleksandar Kvasnjevski i bivši premijer Lešek Miler priznali su prvi put da su znali da CIA drži zatvorenike na poljskoj teritoriji.
Međutim, rekli su da nisu znali šta se dešava u tom zatvoru sa šifrovanim nazivom "Kvarc" (Quartz), na prostoru centra za obavještajnu obuku u poljskim šumama, nedaleko od jednog vojnog aerodroma, navode agencije.
Bonus video:
