Deset miliona mrtvih i 20 miliona ranjenih od 70 miliona mobilisanih vojnika - to su direktne žrtrve Prvog svjetskog rata ali se tragična brojka ovim ne završava.
Vjerovatno je bilo više od 40 miliona žrtava, ako se računaju i poginuli tokom i neposredno poslije ruske revolucije, žrtve regionalnih sukoba koji su bjesnili do 1922, glad i španski grip na kraju Prvog svjetkog rata. Ukratko, Evropa je bila demografski i moralno uništena.
"Evropa je tada ličila na veliku grobnicu. Nasljedstvo rata je bilo mnogo veće na moralnom nego na privrednom planu. Za razliku od perioda 1944. i 1945. godine kada je postojala nada u budućnost i novi svijet, 1919. godine Evropa je paralisana pod teretom mrtvih", rekao je francuski istoričar Žan-Iv Le Naur.
"Smrt je bila sveprisutna. Sve je bilo crno i velika žalost je malo izmijenjena proglašavanjem mrtvih herojima", dodao je Le Naur.
"U Francuskoj je to bilo posebno, jer je bila jedna od država najviše pogođena masovnim pogibijama. Rat je ostavio u cijeloj Evropi oko tri miliona udovica i šest miliona siročadi", ocijenili su istoričari.
"Među pobjednicima vlada osjećanje prevare i velikog nereda, a gubitnici gaje osjećaj mržnje prema miru i odbijaju da priznaju krivicu i odgovornost. Kod gubitnika se potom javljaju duboke frustracije, velika mržnja i osjećaj osvete, elementi koji će biti sjeme za izbijanje Drugog svjetskog rata", rekao je Le Naur.
Dvadeset godina poslije Prvog svjetskog rata, 1937, više od 4.000 ih je još bilo u psihijatrijskim ustanovama. U Velikoj Britaniji više od 65.000 bivših boraca bilo je u bolnici zbog neurostenije -poremećaja s nervozom, nesanicom, nervnim i fizičkim umorom i nedostatkom interesovanja za okolinu
Hiljade takvih boraca postaju simboli nasilja rata sa stalnim i vidljivim podsjećanjem na svu tu okrutnost.
I pored finansijske pomoći evropskih vlada, ratni invalidi moraju da prose. Tada je Francuska izmislila nacionalnu lutriju.
Mnogi hendikepirani će završiti u psihijatrijskim ustanovama, a neki od njih su imali i neizlječive tegobe.
Te traume su bile još veće, jer se smatralo tokom rata da mnogi simuliraju psihijatrijske tegobe kako bi izbjegli svoje zadatke i dužnosti i da odu na front. Prema nedavnim istraživanjima, 600.000 njemačkih vojnika je imalo psihičke poremećaje tokom rata.
Dvadeset godina poslije Prvog svjetskog rata, 1937, više od 4.000 ih je još bilo u psihijatrijskim ustanovama. U Velikoj Britaniji više od 65.000 bivših boraca bilo je u bolnici zbog neurostenije -poremećaja s nervozom, nesanicom, nervnim i fizičkim umorom i nedostatkom interesovanja za okolinu.
Galerija
Bonus video:
