Grčka danas izlazi na opšte izbore koje je premijer Aleksis Cipras sazvao tri mjeseca prije isteka mandata sadašnjeg saziva Skupštine, pošto je na izborima za Evropski parlament u maju pretrpio žestok poraz od konzervativnih rivala koji, kako izgleda po nedavnim anketama, još više jačaju.
Glasanje dolazi dok se zemlja bori da izađe iz decenije duboke finansijske krize koja je smanjila veličinu grčke ekonomije za četvrtinu i poslala uvis nezaposlenost i stopu siromaštva. Današnji parlamentarni izbori su prvi od kada je Grčka prošlog ljeta završila treći uzastopni međunarodni program pomoći.
Pregled glavnih stranaka i kandidata:
ALEKSIS CIPRAS
Građevinski inženjer rođen u Atini, iako ima samo 44 godine, veteran je grčke politike jer je nekada marginalnu "Koaliciju radikalne ljevice" kao stranku Siriza doveo do značajne izborne pobjede 2015. godine.
Politički aktivan još od svojih gimnazijskih godina, Cipras je došao na vlast kada je grčka ekonomija pala u finansijsku krizu, a birači su okrenuli leđa tradicionalno dominantnim strankama.
Cipras je prvi put izabran na osnovu obećanja da će ukinuti drakonske uslove koje su Grčkoj postavili Evropska unija i Međunarodni monetarni fond, u zamjenu za finansijsku pomoć.
Ali, bio je prinuđen da prihvati i treći Sporazum o pomoći da bi Grčka ostala u zoni eura. Od tada je odustao od sporenja s Njemačkom i drugim velikim državama-povjeriocima i izgradio je bliže vojne veze sa Sjedinjenim Državama.
Uz pohvale zapadnih saveznika, njegova vlada je takođe postigla istorijski kompromis sa susjednom Makedonijom sporazumom o promjeni njenog naziva, ali to je uglavnom nepopularno rješenje među Grcima.
Cipras je obećao da će obnoviti javne službe poslije godina teškoća i smanjenja finansiranja i insistira da njegova stranka može da preokrene negativan stav javnog mnjenja prema sebi.
KIRIJAKOS MICOTAKIS
Uprkos suočavanju sa skepticizmom unutar svoje stranke, konzervativne Nove demokratije, 51-godišnji Micotakis je stvorio ogromnu prednost koja po istraživanjima javnog mnjenja traje tri godine i jak je favorit za pobjedu.
Neumoran u predizbornoj kampanji, obrazovan na Harvardu, sin je pokojnog premijera Konstantina Mitsotakisa, čiji je borbeni stil dok je bio lider Konzervativaca krajem osamdesetih i početkom devedesetih i dalje kontroverzan.
Mlađi Micotakis, lider grčke konzervativne stranke od januara 2016. godine, borio se da odbaci sliku da uživa porodične privilegije. Svoju kampanju je usredsredio na radnike - birače i obećao da će zemlju učiniti povoljnijom za poslovanje, smanjiti poreze i modernizirati zastarjelu birokratiju u Grčkoj.
Mitsotakis je u prethodnoj konzervativnoj vladi, do 2015. godine, bio ministar za reformu administracije, kako je nazvano nekadašnje mjesto ministra uprave. Za razliku od mnogih drugih konzervativnih lidera u EU, ostao je čvrst pristalica dublje evropske integracije. On osporava tvrdnje vlade Ciprasa da je povezan s desničarskim krilom svoje stranke i da se zalaže za privatizaciju socijalnih usluga.
FOFI GENIMATA
Trenutno na trećem mestu, 54-godišnja Genimata predvodi Pokret za promjene - "rebrandiran" Svegrčki socijalistički pokret (PASOK), partiju koja je dominirala vlašću tri decenije, ali je, razorena finansijskom krizom koja je prije deset godina izbila za njene vlasti, izgubila većinu svoje podrške i njeni glasači su prišli stranci premijera Ciprasa, Sirizi.
Napor Genimata od prije dvije godine da proširi partiju, udruži snage sa drugim snagama s centra, oslabljen je višestrukim političkim i administrativnim sporovima unutar obnovljene stranke. Genimata je po popularnosti pretekla ekstremno desničarsku partiju "Zlatnu zoru" i stigla na treće mjesto po istraživanjima javnog mnjenja pred izbore.
DIMITRIS KUCUMBAS
Bivši direktor komunističkog dnevnog lista "Rizospastis" (Radikal), Dimitris Kucumbas, 63, je generalni sekretar Komunističke partije Grčke (KKE), stranka koja je davala nepokolebljivu podršku rukovodstvu Sovjetskog Saveza tokom decenija, dok su se druge komunističke partije u Evropi distancirale od Moskve.
Kucumbas je branio stranačke političke tradicije i ideološku dosljednost usmjeravajući napade na svog nekadašnjeg saveznika Sirizu, optužujući je da je prodala radnička prava. Rukovodstvo KKE nije uspjelo da pridobije značajniju podršku javnog mnjenja tokom finansijske krize i njen osvojeni procenat na izborima opada već 20 godina.
DRUGI LIDERI
Još tri stranke se takmiče za mjesta u Parlamentu, za šta je minimum tri odsto osvojenih glasova.
"Zlatna zora" je ekstremno desničarska stranka koju su prije 34 godine osnovale pristalice neonacizma, a njenbi su sada na sudu, optuženi za podsticanje nasilja. Ta stranka je pretrpjela oštar pad podrške pred današnje glasanje.
Bivši Ciprasov ministar finansija Janis Varufakis je 2016. godine osnovao sve-evropsku stranku protiv štednje i u maju je u Grčkoj ostao ispod praga na izborima za Evropski parlament.
Posljednji je krajnji desničar, "televizijska ličnost" Kirijakos Velopulos sa strankom "Grčko rješenje" kojoj posljednjih nekoliko mjeseci podrška raste.
Bonus video:
