Mnoge evropske monarhije su posljednjih decenija "smršale", što za desetine njihovih članova znači da moraju da nađu unosan posao da bi plaćali rashode na koje su navikli, piše američka televizijska mreža Si-En-En (CNN) na svom sajtu.
Od deset glavnih kraljevskih porodica u Evropi, devet se za obavljanje svojih dužnosti i dalje finansira iz državnog budžeta. Izuzetak je Kneževska kuća Lihtenštajna, koja ne dobija novac poreskih obveznika za podmirivanje svojih troškova.
Koliko novca dobija svaka porodica, zavisi od zakona i tradicije u svakoj od zemalja: neke svojim vladaocima daju paušalni iznos, a drugde se finansiraju iz raznih izvora, što otežava poređenje.
Već i samo to da je neko kralj s "punim radnim vremenom" - da je sve što radi da predstavlja krunu, odnosno državu, takođe varira od zemlje do zemlje. U nekim zemljama biti rođak monarha dovoljno je da se neko kvalifikuje za "puno radno vrijeme", a drugdje se od braće i sestara kralja ili kraljice očekuje da - nađu posao.
Gledano "po glavi stanovnika", kneževska porodica Monaka najviše košta građane - po 1.386 dolara godišnje, a kneževina Lihtenštajn ih košta najmanje - doslovno nula novca. Između tih krajnosti su rashodi za vladajuće porodice Luksemburga (19,30 dolara "po glavi"), Norveške (9,20), Holandije (2,90), Danske (2,10), Velike Britanije (1,60), Belgije (1,30), Švedske (0,70) i Španije (0,20 dolara "po glavi stanovnika" godišnje).
Britanska kraljevska porodica jedna je od najvećih i najbogatijih, a i najskuplja je u Evropi. S "punim radnim vremenom" je, po zvaničnoj veb stranici monarhije, 16 odraslih i troje djece.
Međutim, pošto su princ Hari i njegova supruga Megan januara odlučili da se osamostale i sami zarađuju za sebe, porodica se smanjila na 14 aktivnih članova.
Van dvora već od ranije se izdržava princeza Beatrisa - radi u softverskom kompaniji, a njena sestra, princeza Eugenija je direktorka galerije, dok je jedna unuka britanske kraljice profesionalna jahačica, a njen brat je sportski menadžer.
Tako je "firma" - kako je ta porodica poznata u Velikoj Britaniji, sve malobrojnija.
Aktivnosti britanske kraljice i njene porodice u velikoj mjeri se finansiraju iz državne apanaže koja je 2018-19. godine iznosila 82,2 miliona funti (oko 103 miliona dolara). Ta velika svota mora pokriti i obnovu Bakinghemske palate što je obiman, desetogodišnji poduhvat.
Kneževska porodica Monaka ima četiri punoljetna člana "s punim radnim vremenom".
Ta vladarska kuća dobila je 54,4 miliona dolara 2020. godine, po zvaničnom budžetu Kneževine. Od toga, 14,6 miliona dolara ide princu, a ostatak pokriva troškove administracije, osoblja i palate.
Holandsku kraljevsku porodicu čini sedmoro odraslih i troje djece koji se smatraju članovima "s punim radnim vremenom".
Ta porodica je dobila 44,4 miliona eura (49,2 miliona dolara) za 2020. godinu, po zvaničnom vebsajtu. Od toga, kralj dobija 5,9 miliona eura (6,5 miliona dolara).
Sedmoro iz norveške kraljevske porodice, uključujući dvoje djece, smatra se članovima "s punim radnim vremenom", po vebsajtu monarhije, prenosi CNN.
Po zvaničnim budžetskim dokumentima, vladari Norveške dobili su 2019. godine 433,9 miliona norveških kruna (48,7 miliona dolara). Od toga je 1,4 miliona dolara otišlo kralju i kraljici, a 1,1 milion dolara prestolonasljedniku i princezi.
Ali, princeza Marta Luiza, uz službene dužnosti radi na svojim poslovima van kraljevske porodice: napisala je nekoliko knjiga, ima komercijalni Jutjub-kanal o konjima, terapeutkinja je alternativne medicine, a priprema se da sasvim prestane da koristi kraljevsku titulu.
Belgijska kraljevska porodica je 2018. godine dobila 14,6 miliona dolara državnog novca, navodi se na njenom vebsajtu. Najveći dio od toga - 12,9 miliona dolara, bio je za službene dužnosti kralja Filipa: osoblje, troškovi kraljevske palate u Briselu, što je kraljevo radno mjesto i dvorca Leken, službenog prebivališta porodice. Iz odobrene svote državnog novca se plaćaju i komunalije, automobili i svi troškovi vezani za službene aktivnosti.
Povrh toga, kralj, njegovi roditelji i braća i sestre primaju godišnje plate od oko 350.000 dolara. Kraljevi roditelji su penzionisani, ali prisustvuju nekim događajima. Bivši kralj ima i godišnju penziju od milion dolara.
Suprug princeze Astrid - kraljeve sestre, belgijski princ Lorenc radi u finansijama, a njihovo petoro djece studira i radi van kraljevske porodice.
Danska kraljevska porodica dobila je 12,2 miliona dolara 2018. godine, navodi se u godišnjem izvještaju. Taj paušalni iznos je za sve troškove, uključujući održavanje kraljevskih rezidencija.
Uprkos titulama, danska kraljevska porodica želi da izgleda "što je običnije moguće": djeca pohađaju državne škole, a i djeca i odrasli iz vladajuće porodice često idu sami gradom u kupovinu i školu, vozeći se biciklima.
Samo četiri člana vojvodske porodice Luksemburga rade kao vladajući zvaničnici i za to dobijaju javni novac. Po budžetskim dokumentima Vlade, ta porodica je 2019. godine dobila 11,8 miliona dolara za sve troškove. Veliki vojvoda je dobio i platu od 312.000 dolara.
Četvoro djece Velikog vojvode radi van porodice i samo sebe izdržava.
Kraljevskom porodicom u Švedskoj se smatra sedmoro odraslih i dvoje djece.
Ta porodica je 2019. godine dobila 71 milion švedskih kruna (7,5 miliona dolara) za troškove kraljevih službenih obaveza, uključujući putne troškove, osoblje i druge izdatke, kao i za Kraljevsku konjušnicu.
Španska kraljevska porodica je relativno mala - ima ih svega šestoro. Po vebsajtu monarhije, ta porodica je iz budžeta Španije za 2018. godinu dobila 7,9 miliona eura (8,8 miliona dolara).
Kneževina Lihtenštajn je jedina monarhija u Evropi čija vladajuća porodica ne uzima nikakav javni novac poreskih obveznika. Ta porodica je ionako jedna od najbogatijih u Evropi uopšte, s velikom imovinom, a i vlasnica je jedne banke.
Iako je ta kneževska porodica mnogobrojna, samo četvoro su njeni službeni članovi, "s punim radnim vremenom".
Za razliku od drugih evropskih monarhija, Knez Lihtenštajna ima aktivnu ulogu u politici: predlaže zakone, može dati pomilovanja i imenovati sudije. Ipak, njegova vlast dolazi s odgovornošću: po Ustavu, može biti izložen glasanju o povjerenju ako to zahtijeva već svega 1.500 birača, piše CNN.
Bonus video:
