Gaspromova domaća skladišta su skoro puna, što znači da ruski državni gasni gigant može nesmetano da poveća izvoz gasa ove zime, tvrde zvaničnici i eksperti, što je potencijalno ohrabrujuća vijest za Evropu koja posrće pod pritiskom visokih cijena energenata.
Rusija, čiji su proizodnja gasa i izvoz Evropskoj uniji već skoro rekordno visoki, saopštila je prošle nedjelje da treba da završi popunjavanje sopstvenih skladišta rezervi gasa prije nego što bi mogla povećati zalihe evropskom tržištu u skladu sa njegovim potrebama.
Ruski ministar energetike, Nikolaj Šulginov, kazao je u srijedu da su domaća skladišta 97 odsto popunjena, ne objavljujući pricizne cifre. Ronald Smit, analitičar za naftu i gas u Ruskoj brokerskoj kući BCS, procjenjuje da u skladištima ima oko 69 milijardi kubnih metara gasa, što je blizu 72,6 milijarde kubnih metara koliko Gasprom tvrdi da su kapaciteti skladišta.
Na tržištima gasa u Aziji i Evropi zabilježeni su nagli skokovi ove godine, a referentna cijena holandskog prirodnog gasa (TTF) je porasla za 365 odsto od početka godine, podstaknuta slabim zalihama i rastom potražnje dok se ekonomije oporavljaju od kovid krize.
To je u prvi plan stavilo Gasprom, najvećeg evropskog snabdjevača gasom, kojem je izvoz porastao za 13, a proizvodnja za 17 odsto od početka godine.
Bivše sovjetsko ministarstvo za gas, koje je postalo državna kompanija 1990-ih, upravlja mrežom od 23 skladišta gasa na raznim lokacijama; počev od napuštenih polja gasa do slanih pećina, opskrbljujući između 20 i 40 odsto svih domaćih potreba tokom sezone grijanja.
Ukoliko skladišta budu puna do 1. novembra, onda će “za razliku od Evrope, Rusija početi sezonu na zdravom nivou skladištenja i uskoro će imati fleksibilnost da pojača prodaju gasa Evropi”, kazala je za Rojters Marina Cigankova, analitičarka iz Refinitiva.
”Pitanje je hoće li Gasprom to učiniti prije nego što Sjeverni tok 2 bude odobren”, kazala je ona, govoreći o podmorskom gasovodu od Rusije do Njemačke kojem se protivi niz država, uključujući Ukrajinu i Poljsku, jer bi ih mogao lišiti nadoknada za transfer.
Iako je završen i sada popunjen gasom, Sjeverni tok 2 čeka zeleno svjetlo od Njemačke prije nego što počne sa transportom zaliha.
Evropskim skladištima nedostaje oko 14 milijardi kubnih metara gasa, uključujući i osam milijardi kubnih metara u postrojenjima povezanim sa Gaspromom, dijelom i zbog toga što je Gasprom rezervisao samo dio izvoznih kapaciteta preko Ukrajine i Poljske, kazao je Dmitrij Marinčenko, jedan od direktora u Fič rejtings agenciji.
”Do kraja godine, Rusija bi vjerovatno trebalo da bude u mogućnosti da obezbijedi najmanje 5-10 dodatnih milijardi kubnih metara. Novembar je pravo vrijeme za pojačavanje dostava, budući da će u decembru porasti potrošnja u Rusiji”, kazao je on za britansku agenciju.
Rusija je saopštila da će domaće tržište imati prioritet u odnosu na izvoz, a Gaspromove zalihe na domaćem nivou su već porasle za 17 procenata ove godine, ili 26 milijardi kubnih metara što je poređenja radi godišnja potrošnja Poljske.
Međutim, čak i sa temperaturama koje su prošle godine širom Rusije bile niže nego obično, što bi se prema predviđanjima Gasproma moglo dogoditi i ove sezone, iskorišteno je samo 60,6 milijardi kubnih metara iz domaćih skladišta, što znači da je 12 milijardi kubnih metara ostalo netaknuto.
Ipak, u razgovoru za Rojters, Smit iz BCS-a upozorava da bi vremenski uslovi u Rusiji i njihov uticaj na domaću potrošnju, mogli odigrati ulogu u Gaspromovim planovima za izvoz.
”Gaspromova sposobnost da izvozi u Evropu u velikoj mjeri će zavisiti od ruskih vremenskih uslova. Septembar je bio hladan, a ni oktobar ne djeluje toplije”, kazao je on.
Čak i ukoliko Rusija poveća snabdijevanje, malo je vjerovatno da će to imati uticaja na evropske cijene, kazali su analitičari iz švedske banke SEB, budući da je evropsko tržište gasa povezano sa globalno regulisanim cijenama tečnog prirodnog gasa (LNG).
Mi smatramo da bi više prirodnog gasa iz Rusije samo donekle smirilo tenzije - i da bi TTF i dalje zavisio od globalnih cijena LNG i za predstojeću zimu i za predstojeće godine”, naveli su iz SEB-a. N. B.
Analitičari tvrde da čak i ukoliko Rusija poveća snabdijevanje, malo je vjerovatno da će to imati uticaja na evropske cijene, budući da je evropsko tržište gasa povezano sa globalno regulisanim cijenama tečnog prirodnog gasa (LNG).
Bonus video:
