Čak je i tematski park Djeda Mraza u njegovom “rodnom gradu” na sniježnom sjeveru spreman da se vrati prvobitnoj namjeni - atomsko sklonište u slučaju napada.
Desetine hiljada ljudi svake godine posjeti Djeda Mrazovo selo u gradu Rovanijemi u Laponiji kako bi upoznali Djeda Mraza i fotografisali se s njim. U pećinskim podzemnim hodnicima nalazi se Djeda Mrazova pošta, škola vilenjaka, prodavnica rukotvorina, božićne jelke, irvasi ...
Njegova glavna svrha, međutim, daleko je od praznične.
Usječeno u brdo oko 50 metara, sklonište je opremljeno da izdrži bombardovanje, hemijski ili nuklearni napad i može da primi 3.600 ljudi, piše Rojters.
Ima poljske krevete, komplete za prvu pomoć i čak opremu da se iskopa tunel za izlazak na površinu u slučaju urušavanja građevine. U odvojenom bunaru ima vode, dok bi građani morali sami da donesu hranu.
Većina stvari iz zabavnog parka morala bi da se iznese u slučaju upotrebe skloništa, ali bi se neke igračke iz suvenirnice čuvale za djecu koja bi tamo potražila utočište.
”U slučaju krize, građani Rovanijemija bi bili ovdje sklonjeni”, rekao je šef za bezbjednost tog grada Tapio Hietakangas (54). “I ako porodice dođu i moraju dugo da ostanu ovdje, to je dobro mjesto ako razmišljamo da djeci bude udobno.”
Rojters piše da je Djeda Mrazovo sklonište samo jedno od oko 50.000 koja su izgrađena nakon što je ova nordijska zemlja doživjela dva rata sa Sovjetskim Savezom tokom Drugog svjetskog rata.
Ta ogromna mreža, u kojoj se inače i nalaze bazeni, sportski centri ili garaže u mirnodopskim uslovima, postala je dio svakodnevnog života širom Finske.
Moguće ih je za nekoliko sati transformisati u hitni smještaj za oko 80 odsto od njenih 5,5 miliona stanovnika ukoliko se vojna akcija prelije preko finsko-ruske granice od 1.300 km ili čak u slučaju da dođe do katastrofe u nekoj nuklearki u Rusiji. Skladišta imaju zalihe hrane, goriva i ljekova.
Podozrivi Finci
Rojters piše da je vojna spremnost takođe u fokusu. Dok je broj profesionalnog vojnog osoblja Finske prošle godine iznosio samo oko 19.000, njena odbrana se oslanja na obaveznu regrutnu armiju koja bi u slučaju rata brojala 285.000 pripadnika.
Nakon ruske invazije na Ukrajinu u februaru, Finska je odlučila da okonča dugotrajnu politiku nesvrstanosti i prijavi se za članstvo u NATO-u. Moskva je to doživjela kao neprijateljski potez koji predstavlja prijetnju za njenu bezbjednost, iako nije saopštila koju bi akciju eventualno preduzela kao odgovor.
To je samo jedno od oko 50.000 skloništa koja su izgrađena nakon što je ova nordijska zemlja doživjela dva rata sa Sovjetskim Savezom
Nezavisna Finska je vodila dva rata protiv Sovjetskog Saveza između 1939. i 1944. odupirući se pokušajima invazije.
Međutim, njena sumnjičavost prema istočnom susjedu datira iz “Velikog gnjeva”, perioda ruske okupacije koja je poharala tu zemlju između 1713. i 1721. kada je još bila dio Švedske, ističe Rojters.
Više od 800 km južno od Rovanijemija, u prijestonici Helsinki, gradski službenik za planiranje u vanrednim situacijama, Tomi Rask, 25 godina je proveo pripremajući i obučavajući druge za vojni napad.
Helsinki ima podzemni komandni centar izgrađen 1980-ih da zaštiti gradsku upravu od nuklearne eksplozije, kao i oko 5.500 skloništa civilne odbrane za obične građane.
Većina skloništa u Finskoj su privatna i od 1940-ih godina je zakonom propisano da se jedno izgradi ispod svakog stambenog bloka. Samo u Helsinkiju, koji ima oko 650.000 stanovnika, skloništa imaju prostora za oko 900.000 ljudi.
”Vjerujem da smo spremni, ili sam makar ja spreman”, rekao je Rask. “Ali, s druge strane, to važi samo za mene. Odgovor bi možda bio potpuno drugačiji kada je moja porodica u pitanju.”
Bonus video:
