Bivši britanski ministar finansija Riši Sunak i ministarka inostranih poslova Liz Tras juče su prošli u finalnu fazu trke za lidera britanskih konzervativaca i novog britanskog premijera koji će zamijeniti Borisa Džonsona.
Sunak je bio kancelar u Džonsonovoj vladi - glavni ministar za finansije i druga najuticajnija osoba u kabinetu - dok u dramatičnom razvoju događaja nije podnio ostavku u okviru šire pobune među konzervativcima.
Trasova je obavljala niz dužnosti u kabinetu tokom protekle decenije a, uprkos tome što je glasala za ostanak u Evropskoj uniji, uspjela je da se kod poslanika postavi kao pouzdana osoba u periodu nakon Bregzita.
Sunak, bivši bankar u Goldman Saksu koji je povećao poreski teret na najviši nivo od 1950-ih, vodio je u svim krugovima glasanja konzervativnih poslanika, ali se smatra da u finalnoj fazi kada pobjednika bira oko 200 000 članova Konzervativne partije prednost ima Liz Tras, koja je obećala da će smanjiti poreze i regulative.
Ko god pobijedi kada rezultat bude saopšten 5. septembra naslijediće najtežu situaciju u Britaniji u posljednjih nekoliko decenija. Inflacija je na putu da dosegne 11 procenata godišnje, rast stagnira, a funta je na istorijski niskom nivou u odnosu na dolar.
Britanija pod Džonsonom, a uz pomoć Trasove, takođe je zauzela oštar stav protiv Brisela u postbregzit pregovorima oko Sjeverne Irske, što je rezultiralo pravnim postupkom Evropske unije i prijetnjom za buduće trgovinske veze. Na jučerašnjem finalnom glasanju konzervativnih poslanika, Sunaka je podržalo 137 kolega, dok je za Trasovu glasalo 113. Državna sekretarka za trgovinu Peni Mordant je eliminisana.
Istraživanja pokazuju da će Liz Tras pobijediti Sunaka u finalnoj fazi partijskog glasanja, što bi značilo da će partija izabrati lidera koji nije bio najpopularniji izbor kod poslanika u Vestministeru.
Trasova je zahvalila pristalicama. “Spremna sam da krenem s radom od prvog dana”, objavila je ona na Tviteru.
Tvrdeći da je ona istinski konzervativac, Trasova je tokom kampanje kritikovala Sunaka rekavši da je “socijalista”. “Sada je vrijeme za smjelost, a ne za poslovni pristup”, kazala je ona u utorak.
Trasova, kojoj je politički idol Margaret Tačer, njeguje imidž žestokog kritičara ruskog predsjednika Vladimira Putina, ali pojedini strahuju da njen oštri stav prema ratu u Ukrajini može uzburkati tenzije do opasnog nivoa.
Prilikom susreta s ruskim šefom diplomatije Sergejem Lavrovim nekoliko dana prije invazije na Ukrajinu, bila je ponižena kada je on kazao da ona negira ruski suverenitet nad Rostovom i Voronježom, regionima na jugu Rusije, prenio je tada “Komersant”.
Jedan britanski izvor kazao je da Trasova nije dobro čula tokom sastanka, nazivajući to “klasičnom ruskom propagandom”.
Ona je takođe upozorila Kinu da nauči lekcije iz odgovora Zapada na rusku invaziju na Ukrajinu i kazala da će se i Peking suočiti s posljedicama ukoliko ne bude “igrao po pravilima”.
Čak i njene pristalice strahuju da je možda “prebrza na jeziku” da bi bila efikasan diplomata, međutim konzervativne članove u ovom trenutku više zanimaju unutrašnja pitanja.
Sunak se u odnosu na Trasovu lakše snalazi u javnim nastupima. Ona je u nedjelju priznala da možda nije najbolji “prezenter”, ali “kada ja kažem da ću nešto učiniti, onda će to biti tako”.
Sunak je juče na Tviteru objavio: “Zahvalan sam kolegama koji su mi ukazali povjerenje. Radiću danonoćno kako bih prenio našu poruku širom zemlje”.
Sunak, koji je pomogao u usmjeravanju ekonomije tokom pandemije, vjerovatno neće naići na blagonaklonost članova partije među kojima ima dosta onih koji ga okrivljuju za rušenje Džonsonove vlade.
Pored toga, pojedini konzervativni poslanici strahuju da će zbog ličnog i bogatstva njegove supruge biti laka meta za Laburističku partiju lijevog centra na izborima koji se očekuju 2024. Dvojica poslanika su izjavila da će političar, koji je voljan da bude fotografisan sa šoljom za kafu od 180 funti, teško da privuče mnoge glasače.
Budući da su oba kandidata obavljala funkcije u Džonsonovoj vladi, njihova mogućnost da “počnu iz početka” će biti ograničena.
Bonus video:
