Poskupljenje energenata u Evropi rizikuje da ubrza egzodus kompanija od ključnog značaja za proizvodnju osnovnih ljekova. To bi dodatno ugrozilo lance snabdijevanja pogođene nestašicama na vrhuncu pandemije kovida-19, kažu proizvođači.
Esencijalni ljekovi su ključna terapija za neizlječive bolesti, kao i za hirurške zahvate. Oni takođe nisu patentirani i prodaju se po najnižnim mogućim cijenama koje određuju zdravstvene agencije ili udruženja osiguravača u članicama Evropske unije, što samo najisplativijim dobavljačima omogućava da prežive, piše Rojters.
Pritisak na cijene tih generičkih ljekova odavno gura proizvodnju energetski najintenzivnije komponente - aktivnih farmaceutskih sastojaka (API) - iz Evrope istočno ka Indiji i Kini, gdje su troškovi puno niži, navodi britanska agencija.
Sada, rat u Ukrajini i prateća energetska i ekonomska kriza prijete da “zauvijek oslabe farmaceutski sektor kontinenta za neke ključne ljekove”, objavila je “Teva”, najveći svjetski proizvođač generičkih ljekova, u izvještaju od četvrtka.
To znači da bi ključni ljekovi, od antibiotika do generičkih terapija za dijabetes, mogli i da nestanu iz evropskih fabrika u narednih pet do deset godina, ostavljajući kontinent zavisnim od drugih zemalja, navodi se u izvještaju “Teve”.
Zvaničnici “Teve” su ukazali na to da je u Njemačkoj nedavno došlo do nestašice “tamoksifena”, aktivnog sastojka koji je koristi za liječenje raka dojke.
Jedini evropski API proizvođač “tamoksifena” stopirao je proizvodnju jer je postala neekonomična, što je iznenadilo evropske proizvođače gotovih ljekova i ostavilo samo nekoliko dobavljača u Aziji, kazali su.
Drugi primjer je “paracetamol”. Posljednja evropska fabrika ljekova koja je proizvodila “paracetamol” zatvorila se 2008. godine, pa je Azija postala primarni izvor proizvodnje.
Na vrhuncu pandemije su se pojavili značajni problemi sa nabavkom “paracetamola” u Evropi zato što nije imala kapaciteta da poveća proizvodnju u kratkom roku, navodi se u izvještaju.
A kada je Indija, glavni proizvođač “paracetamola” privremeno zabranila izvoz tog sastojka da bi zadovoljila sopstvene potrebe, Evropa je privremeno ostala bez ključnog API.
Imajući u vidu trenutni ekonomski ambijent, očekuje se ubrzanje tog trenda, saopštili su iz “Teve”.
Proizvodnja API-ja prethodi gotovom lijeku otprilike šest do 12 mjeseci, a mnogi proizvođači API-ja imaju postojeće energetske ugovore koji su ih bar djelimično zaštitili od skoka cijena energenata, rekao je Rojtersu Filip Dreksle iz evropske podružnice “Teve”.
Čim ti elementi nestanu, stvarni uticaj će postati očigledan, dodao je.
”Još je rano... tek prestoji mnogo poremećaja”, rekao je Reks Klement, izvršni direktor holandskog proizvođača API-ja, “Centrient Pharmaceuticals”.
U holandskom pogonu “Centrienta” došlo je do osmostrukog porasta troškova energije. Kao rezultat toga, ta fabrika radi sa 25 do 30 odsto manje kapaciteta u odnosu na prošlu godinu, rekao je Klement.
”To nije zato što nema potražnje, nego zato što ne možemo da je zadovoljimo na profitabilan način”, rekao je i dodao da su i drugi evropski proizvođači API-ja primorani da uspore ili smanje proizvodnju.
”Kao neko ko živi u Evropi i zavisan je od zdravstvenog sistema kontinenta, zabrinut sam”, dodao je Klement.
Rojters ističe da poskupljenje energenata takođe rizikuje da podrije nedavnu inicijativu za povećanje proizvodnje ljekova u Evropi kako bi postala manje zavisna od drugih.
Nijedno značajnije poboljšanje u evropskim lancima snabdijevanja ljekovima još se nije pojavilo od tih poziva na početku pandemije, saopštila je “Teva”.
Bonus video:
