Istaknuti kritičar Kremlja Vladimir Kara-Murza osuđen je juče pred sudom u Moskvi na 25 godina zatvora nakon što je proglašen krivim za izdaju i druga krivična djela. To je najstroža kazna te vrste otkad je Rusija napala Ukrajinu.
Kara-Murza (41), otac troje djece i opozicioni političar koji ima pasoše Rusije i Velike Britanije, godinama je istupao protiv predsjednika Vladimira Putina i lobirao kod zapadnih vlada da uvedu sankcije Rusiji i ruskim pojedincima zbog navodnog kršenja ljudskih prava.
Državni tužioci, koji su tražili 25-godišnju kaznu zatvora, optužili su ga, između ostalog, za izdaju i diskreditovanje ruske vojske nakon što je širio “svjesno lažne informacije” o “specijalnoj vojnoj operaciji” u Ukrajini. Kara-Murza, istoričar i novinar, negirao je da je počinio djela za koja je osuđen.
U intervjuu za CNN koji je emitovan nekoliko sati prije hapšenja, Kara-Murza, čija porodica živi u Vašingtonu i koji se vratio u Moskvu da vodi kampanju protiv rata, rekao je da Rusijom upravlja “režim ubica”. On je u govorima u SAD i Evropi optuživao Rusiju za bombardovanje civila u Ukrajini.
Ova presuda pokazuje da ga se toliko plaše i da ga toliko mrze zbog njegove upornosti i zadivljujuće hrabrosti
Nakon što je čuo za presudu, Kara-Murza je rekao “Rusija će biti slobodna”, što je poznati opozicioni slogan. Takođe se nasmijao i, prema riječima jednog od njegovih advokata, Marije Ejsmont, rekao da oštru kaznu smatra priznanjem za svoj efikasan rad kao opozicionog političara.
”Poraslo mi je samopouzdanje, shvatio sam da sam sve radio ispravno. To je najviša ocjena koju sam mogao da dobijem za ono što sam radio, u šta sam vjerovao kao građanin i kao patriota”, izjavio je Kara-Murza, prema riječima njegove advokatice. Ona je rekla da će se Kara-Murzin tim žaliti na jučerašnju presudu.
Njegova supruga je izjavila da presuda pokazuje da ga se vlasti plaše.
”On je još jednom pokazao da neće ustuknuti, da neće odustati od svoje borbe, da neće izdati svoju zemlju i svoje ideale”, izjavila je Jevgenija Kara-Murza na događaju u organizaciji “Vašington posta”.
”Ova presuda pokazuje da ga se toliko plaše i da ga toliko mrze zbog njegove upornosti i zadivljujuće hrabrosti”, dodala je.
Evropska unija je odluku ruskog suda opisala kao “nečuvenu” i “politički motivisanu”.
”Današnja nečuveno oštra odluka suda još jednom jasno pokazuje političku zloupotrebu pravosuđa u cilju pritiska na aktiviste, branioce ljudskih prava i sve glasove koji se protive nelegitimnom agresorskom ratu Rusije protiv Ukrajine”, saopštio je šef diplomatije EU Žozep Borel.
Rusko ministarstvo spoljnih poslova kritikovalo je intervenciju ambasadorki zapadnih država, rekavši da bi mogle biti pozvane da se podsjete šta „diplomate treba i šta ne treba da rade“
Velika Britanija, koja je zbog navodnog kršenja ljudskih prava 2020. uvela sankcije sudiji koji je predsjedavao ovim slučajem, saopštila je da je pozvala ruskog ambasadora u znak protesta zbog “politički motivisane” presude. Ispred suda u Moskvi, britanska ambasadorka Debora Bronert je rekla novinarima da je Kara-Murza kažnjen zato što je hrabro govorio protiv rata u Ukrajini i zatražila da odmah bude oslobođen, prenio je Rojters. Američka ambasadorka Lin Trejsi je rekla da je proglašenje Kara-Murze krivim pokušaj da se ućutkaju kritičari.
”Kriminalizacija kritikovanja akcija vlade je znak slabosti, ne snage”, izjavila je Trejsi.
Portparolka ruskog ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova kritikovala je intervenciju ambasadorki, rekavši da bi mogle biti pozvane da se podsjete šta “diplomate treba i šta ne treba da rade”.
Odmah nakon što je pokrenula invaziju na Ukrajinu u februaru prošle godine, Rusija je uvela stroge zakone o cenzuri koji se koriste za ućutkivanje protivnika. Za “diskreditovanje” vojske trenutno je zaprijećena kazna do pet godina zatvora, a za širenje namjerno lažnih informacija o njoj može biti izrečena 15-godišnja kazna zatvora.
Kara-Murza se dva puta, 2015. i 2017, iznenada razbolio, kada su ga, kako je rekao, otrovale ruske službe bezbjednosti. Oba puta je padao u komu. Ruske vlasti su negirale umiješanost u te incidente. Kara-Murzini advokati kažu da on zbog toga pati od polineuropatije, teškog nervnog poremećaja.
Analitičarka Tatjana Stanovaja, osnivačica firme R.Politik, kaže da Kara-Murzino lobiranje za uvođenje sankcija Rusiji odavno iritira Kremlj i da njegovo proglašenje krivim služi kao upozorenje, piše Rojters.
”Cilj ove presude je da pošalje signal i vjerovatno nije posljednja te vrste”, napisla je ona na Telegramu.
”Službe bezbjednosti bi ubuduće mogle biti mnogo manje izbirljive i hapsiti bilo koga ko je na ruskoj teritoriji i kritikuje Putinov režim. Ovo je upozorenje svim aktivistima protiv Putina - ne vraćajte se ili ćemo vas strpati u zatvor, de facto doživotno”.
Kara-Murza se pridružio sve dužem spisku Rusa koji su dobili zatvorske kazne nakon što su javno progovorili protiv Putina ili invazije na Ukrajinu. Slijede neki od najistaknutijih slučajeva.
Aleksej Navaljni
Najistaknutiji ruski opozicionar služi kazne od ukupno 11 i po godina u kaznenoj koloniji IK-6 u Melehovu, oko 235 km istočno od Moskve. Proglašen je krivim za prevaru i nepoštovanje suda. Njegove pristalice i grupe za ljudska prava kažu da su te optužbe izmišljene sa ciljem da se Navaljni ućutka. Njegova portparolka je prošle nedjelje saopštila da Navaljni ima jake stomačne bolove i da gubi na težini, te da bi to mogao biti rezultat sporog trovanja.
Ilja Jašin
Opozicioni političar Jašin je u decembru 2022. osuđen na osam i po godina zatvora na osnovu optužbi za širenje “lažnih informacija” o vojsci. Njemu je suđeno zbog video snimka na Jutjubu na kojem je komentarisao dokaze koje su otkrili zapadni novinari o navodnim ruskim zločinima u Buči kod Kijeva, i doveo u sumnju zvaničnu verziju Moskve da su takvi izvještaji izmišljeni kao “provokacija” protiv Rusije.
Aleksej Gorinov
Gorinov, odbornik u moskovskom parlamentu, u julu 2022. je dobio sedam godina zatvora zbog optužbi da je širio lažne informacije o oružanim snagama. On je u martu izjavio da djeca “umiru svakodnevno” u Ukrajini. Gorinov je prva osoba koja ja zatvorena na osnovu novih zakona o cenzuri.
Andrej Pivovarov
Pivovarov, koji je predvodio sada ugašenu organizaciju Otvorena Rusija, osuđen je u julu 2022. na četiri godine zatvora na osnovu optužbi za vođenje “nepoželjne organizacije”.
Aleksej Moskaljov
Protiv Moskaljova je pokrenuta istraga nakon što je njegova ćerka Maša (12) 2022. nacrtala antiratni crtež. On je optužen za diskreditovanje oružanih snaga u svojim objavama na društvenim mrežama i u martu osuđen na dvije godine zatvora. Pobjegao je iz kućnog pritvora noć prije izricanja presude, ali je uhvaćen u Bjelorusiji i izručen Moskvi.
Ivan Safronov
U slučaju koji prethodi invaziji na Ukrajinu, Safronov je u septembru 2022. osuđen na 22 godine zatvora zbog navodnog odavanja državnih tajni. Ovaj bivši novinar koji je postao savjetnik šefa ruske svemirske agencije, uhapšen je 2020. On je rekao da je otkrio informacije koje su već bile javno dostupne. Pristalice kažu da njegovo strogo kažnjavanje pokazuje prezir Rusije prema slobodi medija.
Bonus video:
