„Crvenkapa“, „Tri praseta“, „Vuk i sedam jarića“... Brojne bajke govore o zlom vuku i uče djecu da treba da ih se plaše. Vuk je od davnina simbol lukavstva i zlobe. I u stvarnom životu, taj predator nanosi štetu ljudima ubijajući im ovce i koze.
Strah ljudi od vuka doveo je tog grabljivca na ivicu istrebljenja u 19. vijeku. U posljednjih sto godina on se polako vraća na svoja prirodna staništa.
Danas u centralnoj Evropi živi oko 17.000 jedinki. Vuk je zaštićen u Evropskoj uniji i može da se lovi samo u izuzetnim slučajevima. Ali zakon je sada doveden u pitanje.
Dobar za ekosistem, loš za stočarstvo
Prema naučnim saznanjima, vukovi su korisni za svoju okolinu. Studije iz SAD i Kanade pokazuju da se ekosistemi u kojima vukovi žive oporavljaju kada se tamo ponovo nasele.
Ali nisu svi srećni zbog povratka vukova. Kako populacija raste, staništa vukova postaju bliža ljudima. Predatori ubijaju stoku i raste strah da bi mogli da napadnu i ljude.
U Njemačkoj to najviše osjećaju poljoprivrednici u sjevernoj pokrajini Donja Saksonija. U periodu od januara do avgusta ove godine, vukovi su tamo ubili više od 600 domaćih životinja na ispaši. To je neke poljoprivrednike navelo da sami riješe problem, ilegalno ubijajući vukove.
Da li će EU promijeniti zakone?
Prije otprilike godinu dana, predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen našla se središtu debate, nakon što je vuk zaklao ponija na njenoj farmi u Donjoj Saksoniji.
Ubrzo nakon toga, odobren je odstrijel životinje sa identifikacionim brojem GV950m. Međutim, životinja je za sada uspjela da izbjegne lovce, dijelom i zbog sudskih odluka koje su privremeno poništile ovu odluku.
Početkom septembra predsjednica Evropske komisije je ponovo govorila o toj temi: Koncentracija čopora vukova u nekim djelovima Evrope sada predstavlja opasnost za stoku, a moguće i za ljude.
Fon der Lajen je pozvala lokalne i nacionalne vlasti da „preduzmu mjere gdje god je to potrebno“. Zakonodavstvo EU tome ne stoji na putu.
Vuk ili poljoprivreda?
Ali, na Evropsku komisiju raste pritisak da se suštinski olakša legalni lov na vukove. To zahtijevaju poljoprivrednici i lovci.
„Potreban je brži i efikasniji odstrijel vukova koji ubijaju životinje na ispaši, kao i pouzdan proces za regulisanje populacije vukova“, rekao je u avgustu Joahim Rukvid, predsjednik Njemačkog udruženja poljoprivrednika.
U suprotnom će, kako je istakao, stočarstvo nestati iz Njemačke: „Stoka na pašnjacima – goveda, ovce, koze i konji – mogla bi biti stvar prošlosti.“
S druge strane, zaštitnici prirode pozivaju EU da se drži postojećih pravila: „Vukovi su dio evropskog pejzaža. Već smo ih skoro istrijebili, sada moramo da zaštitimo njihovo mjesto u ekosistemu“, kaže za DW Fabijan Ketije iz holandske organizacije Rewilding Europe.
Povratak u 19. vijek – zbog straha?
Devedesetih godina prošlog vijeka, ponovno uvođenje vukova u Nacionalni park Jelouston u Sjedinjenim Državama doprinelo je oporavku rečnih i šumskih ekosistema.
Sve veći broj jelena i losova doveo je do oštećenja i erozije šuma. Vukovi nisu samo smanjili populaciju svog plijena, već su promijenili i njihovo ponašanje. Oni sada izbjegavaju doline i kanjone nacionalnog parka.
Rezultat toga je da se čitava priroda Jeloustona oporavila: mnoge vrste biljaka, insekata, ptica i sisara, koje su se smatrale izgubljenim su se vratile, čak su se i rijeke oporavile.
U Evropi takođe postoje znaci da povratak vukova reguliše populaciju divljači i smanjuje stres za biljke kojima se ta populacija hrani: „U suštini, možemo reći da vukovi balansiraju ekosisteme“, kaže Ketije.
Vukovi izuzetno rijetko napadaju ljude. Prema izvještaju organizacije za zaštitu prirode WWF, u periodu od 2002. do 2020. godine ukupno je bilo dvanaest takvih slučajeva u Evropi i Sjevernoj Americi.
Međutim, Ketije strahuje da bi iracionalni strahovi mogli da imaju sličan uticaj kao u 19. vijeku: „Postoji opasnost da ponovo budu pokrenuti programi za istrebljenje. A to bi imalo strašne posljedice po životnu sredinu.“
EU je sada suočena sa zadatkom da pronađe kompromis koji će zadovoljiti i ekosisteme i poljoprivrednike.
Bonus video:
