Franjevački fratar Paolo Benanti se bavi jednim od najbitnijih pitanja savremenog doba: Kako upravljati vještačkom inteligencijom (AI) tako da obogaćuje, a ne da iskorišćava živote ljudi.
Benanti je glavna osoba za tehnologiju u Vatikanu i uživa povjerenje pape Franja, kao i nekih od najznačajnijih inženjera i rukovodilaca Silicijumske doline.
Sa iskustvom u inženjerstvu, doktoratom iz moralne teologije i strašću za ono što on naziva “etikom tehnologije”, 50-godišnji italijanski sveštenik je u hitnoj misiji sa Franjom, koji je u godišnjoj poruci mira za 2024. podstakao na međunarodni sporazum kako bi se osigurala etička upotreba AI tehnologije.
“Koja je razlika između čovjeka koji djeluje i mašine koja funkcioniše?” rekao je Benanti u intervjuu za agenciju Asošiejtid pres ove nedjelje na Papskom univerzitetu Gregorijana, gdje predaje moralnu teologiju i bioetiku, studentima koji se pripremaju za sveštenstvo.
“To je možda najveće pitanje ovih vremena, jer smo svjedoci izazova koji svakim danom postaje sve dublji sa mašinom koja se humanizuje”, rekao je on.
Benanti je član Savjetodavnog tijela Ujedinjenih nacija za vještačku inteligenciju, kao i šef komisije italijanske vlade koja ima zadatak da da preporuke o tome kako zaštititi novinarstvo od lažnih vijesti i drugih dezinformacija. Takođe je konsultant Papske akademije za život.
Benanti kaže da pomaže da “Svetom ocu bolje razjasni tehničke termine” tokom njihovih sastanaka. Njegovo znanje je bilo dobrodošlo za sastanak u Vatikanu 2023. Franja i predsjednika Majkrosofta Breda Smita, o tome kako vještačka inteligencija može pomoći čovječanstvu, ili mu naškoditi.
Franjo i Smit su razgovarali i o vještačkoj inteligenciji “u službi opšteg dobra” tokom sastanka prije nekoliko godina, navodi Vatikan. Uz papstvo koje je veoma pažljivo prema onima koji žive na marginama društva, Franjo je jasno izrazio zabrinutost da bi tehnologija vještačke inteligencije mogla da ograniči ljudska prava, recimo, negativno utičući na zahtjev za hipoteku kupca kuće, migrantsku ponudu za azil, ili procjenu vjerovatnoće da li će prestupnik ponoviti zločin.
“Jasno je da, ako izaberemo neke podatke koji nisu dovoljno obuhvatni, dobićemo opcije koji nisu obuhvatne”, rekao je Benanti čiji je vjerski red početkom 13. vijeka osnovao sveti Franjo Asiški koji se odrekao “zemaljskih bogatstava” i zalagao se za dobrotvorna djela.
“Majkrosoft” se prvi put obratio Benantiju prije nekoliko godina zbog njegovih razmišljanja o tehnologiji, rekao je fratar. Smit je 2023. napravio podkast sa Benantijem u Rimu, opisujući fratra kao “jednu od najfascinantnijih kombinacija na svijetu” - iskustva u inženjeringu, etici i tehnologiji, u debati o vještačkoj inteligenciji.
Benanti je rekao da regulisanje vještačke inteligencije ne bi trebalo da znači ograničavanje njenog razvoja, već da ona “bude kompatibilna sa krhkim sistemom demokratije koja danas izgleda kao najbolji sistem”
Benanti, koji je sa dvadesetak godina odustao od “svetovnog života” da bi se pridružio franjevcima, opisao je za AP kako bi vještačka inteligencija mogla da bude “stvarno moćno oruđe” u smanjenju cijene ljekova i omogućavanju ljekarima da pomognu većem broju ljudi.
Ali on je takođe opisao etičke implikacije tehnologije koja bi mogla imati iste sposobnosti kao i ljudska, ili možda čak i veće.
“To nije problem korišćenja (AI), već je to problem upravljanja”, rekao je fratar. “I evo gdje dolazi etika: nalaženje pravog nivoa upotrebe unutar društvenog konteksta”.
Benanti je primijetio da veliki dio podataka koje koristi AI, tom sistemu daju radnici sa niskim platama, mnogi u zemljama u razvoju, koje su duboko ukorijenjene u istoriji kolonijalizma i eksploatisane radne snage.
“Ne želim da se ovo pamti kao doba u kojem smo crpjeli iz kognitivnih resursa svjetskog juga, sa nedovoljno plaćenim radnicima iz bivših kolonija koje govore engleski”, rekao je on.
Benanti je rekao da regulisanje vještačke inteligencije ne bi trebalo da znači ograničavanje njenog razvoja, već da ona “bude kompatibilna sa krhkim sistemom demokratije, koja danas izgleda kao najbolji sistem”, rekao je.
Bonus video:
