Za Margaritu, 33-godišnju planerku svečanosti u Sankt Peterburgu, vijest o smrti opozicionara Alekseja Navaljnog bila je razorna i obeshrabrujuća zbog čega je poželjela da nešto preduzme.
Međutim ona je u razgovoru za agenciju agenciju Asošiejtid pres kazala da “nije imala snage ni hrabrosti” da organizuje protest u sve represivnijoj atmosferi u Rusiji, gdje ljudi završe u zatvoru čak i zbog najmanjeg izražavanja nezadovoljstva.
Zatim je vidjela poziv aktivista koji pozivaju ljude da pišu pisma političkim zatvorenicama na Međunarodni dan žena. Kupila je razglednice za sebe i nekoliko poznanica i upustila se u ovaj jednostavni izraz podrške sve većem broju onih koji su u zatvoru zbog svojih uvjerenja.
To je aktivnost koja je izazvala značajno interesovanje, ne samo onih koji su previše uplašeni da izađu na ulice već i za one Ruse koji su napustili zemlju.
“To je ogroman pokret”, kazala je novinarka i aktivistkinja za prava zatvorenika Zoja Svetova za AP. “To je na neki način svojevrstan otpor”.
Memorijal, najstarija i nauglednija grupa za ljudska prava u Rusiji, saopštila je da je broj političkih zatvorenika porastao sa 40 iz 2014. na skoro 680 ove godine. Druga grupa OVD-Info procjenuje da su iza rešetaka 1 143 osobe pod politički motivisanim optužnicama.
“Lako sebe mogu da zamislim u situaciji nekoga koja je uhapšen i krivično gonjen na političkoj osnovi”, kazala je Margarita, koja je tražila da joj se izostavi prezime iz straha od odmazde. Dobiti “riječi podrške, čak i od ljudi koje ne poznajem” bilo bi ohrabrujuće, dodala je.
Pojedini učestvuju tiho, poput Margarite, koja sa malom grupom prijatelja šalje pisma i razglednice.
Drugi se odlučuju za onlajn usluge koje se koriste u mnogim kaznenim kolonijama i pritvornim centrima. To funkcioniše kao obični mejl, a zatvorska služba štampa poruke i prosljeđuje ih zatvorenicima. Rukom pisani odgovori zatvorenika se skeniraju i mejlom šalju prvobitno pošiljaocu.
Uprkos naporima da izoluju pojedine političke zatvorenike, Navaljni se u više navrata žalio da ne dobija pisma od supruge, i generalnoj tajnovitosti zatvorskog sistema, ove usluge su do sada uglavnom funkcionisale.
Više grupa organizuje redovne sastanke za pisanje pisama, pružajući smjernice onima koji to prije nijesu radili.
Jedna takva organizacija, “Pisma slobode” koja organizuje redovne večernje sesije u glavnim gradovima Jermenije i Gruzije, i pomaže drugima u Rusiji i inostranstvu da organizuju slične događaje. Aktivisti vode detaljnu, ažuriranu bazu podataka zatvorenika, njihovih adresa i čak interesovanja. Osnivač Ivan Ljubimov rekao je da grupa u redovnom kontaktu sa 80 političkih zatvorenika, a 105 je barem jednom odgovorilo aktivistima.
To je lična misija za Ljubimova, grafičkog dizajnera iz Jekaterinburga koji je napustio Rusiju i preselio se u Jermeniju krajem 2022. Proveo je mjesec u zatvoru zbog protesta protiv rata i zna koliko je važno dobiti podršku spolja.
Njegova grupa šalje pisma u Rusiju, gdje ih volonteri prosljeđuju u zatvore.
Pisma moraju biti na ruskom jeziku, uz izbjegavanje tema, poput kritikovanja vlasti. koje možda ne bi prošle cenzore ili bi i zatvorenika i pošiljaoca izložile riziku.
“Generalno, pokušavamo da se fokusiramo na humanije, jednostavnije stvari, pričamo o životu, stvarima koje nam se događaju, nečemu pozitivnom. Fokusiramo se na stvari koje su nam zajedničke”, kazao je Aleksandar MIšuk iz organizacije “Pisma slobode”.
Ruska liberalna politička partija Jabloko svakog mjeseca organizuje pisanje pisama u gradovima širom Rusije i dobija pozitivne reakcije zatvorenika.
“Ruski zatvor je specifično mjesto, a za mnoge, pažnja iz vanjskog svijeta, iza zatvorskih zidova... povećava stepen bezbjednosti”, kazao je predsjednik partije Nikolaj Rjabkov.
Kancelarija Jabloko partije u Moskvi krajem februara je bila prepuna ljudi koji su potpisivali razglednice i pisali pisma. “Izražavamo svoju podršku, želimo im zdravlje, želimo da se čuvaju”, rekao je David Davtjan iz Moskve. “Oni su budućnost Rusije, slobodna budućnost Rusije o kojoj svi govorimo, i koja će nadamo se neizbježno doći”.
Bonus video:
