Evropo, rođendan ti je! Prije 60 godina, 25. marta 1957. godine, osnivačke države su potpisale Rimske ugovore. Ovaj datum je suštinsko obilježje najuspješnijeg projekta za slobodu, mir i prosperitet koji je svijet ikada vidio! To je povod za radost.
Međutim, nakon 60 godina Evrope, nalazimo se na prekretnici. Finansijska kriza i odnos prema izbjegličkim tokovima nemilice su otkrili slabosti projekta evropskog ujedinjenja. Za nekoliko dana će Velika Britanija službeno proglasiti namjeru da napusti Evropsku uniju. To je znak za buđenje. Moramo postići dogovor o tome šta nam Evropa znači, kuda želimo s našom Evropom i šta smo, u tu svrhu, spremni da uložimo. U tome je pravi značaj ove godišnjice.
Projekat evropskog ujedinjenja je danas izložen neprijateljskim stavovima kao rijetko prije toga, iznutra i spolja, od strane populista koji zagovaraju naizgled jednostavna rješenja, od strane autokrata koji zaziru od naših vrijednosti. Svi oni žele da razgrade Evropu ili čak da je sruše.
Za mene je jasno da je put evropskog ujedinjenja pravi i jedini put. Da se ne zavaravamo: u ovom svijetu potresenom krizama, u kojem je nestalo toliko čvrstih uvjerenja, države Evrope će biti u stanju da uspješno brane svoje interese i vrijednosti samo ako govore jednim glasom. Nijedna zemlja Evrope, uključujući i Njemačku, to više ne može da učini sama. Zajedno nas je neuporedivo više i neuporedivo smo jači nego zbir pojedinačnih država. Zato se moramo više zbližiti.
Stoga 60. godišnjica mora da bude jasan znak nade, poziv na borbu za Evropu. Ne smijemo ostati nijemi kada se priziva kraj evropskog ujedinjenja.
Boriti se za Evropu, to znači braniti zajedničke vrijednosti, braniti evropske vrijednosti. Želimo da osposobimo Evropu za budućnost, onu Evropu koja nam je decenijama obezbjeđivala slobodu i stabilnost. Vladavina prava i demokratija, međusobna solidarnost i raznolikost su elementi evropskog projekta. To moramo zastupati prema spolja, isto tako kao i prema unutra.
Boriti se za Evropu, to znači, takođe, odbraniti ono što je postignuto. Razgradnja naše integracije nas ne vodi nikuda. Zajedno smo prevazišli dužničku krizu. Radimo na tome da svi u evrozoni mogu gledati s optimizmom u budućnost, da se svugde ostvari novi rast i da sa povećanjem broja radnih mijesta nastaju i nove perspektive. Za to ćemo morati da dalje produbimo Ekonomsku i Carinsku uniju, ne da bismo se ogradili, nego zato što smo, zajedničkom valutom, krajnje tijesno povezani jedni s drugima kao nikada prije.
Međutim, moramo ići još dalje: Istorijski zadatak koji je pred nama jeste da stvorimo bolju, jaču Evropu. Moramo zajedno ulagati u Evropsku uniju, kako bismo osposobili najvažniji projekat mira i prosperiteta našeg doba za budućnost.
Prvo, u evropskoj spoljnoj i bezbjednosnoj politici: Vrijeme je da se odustane od predstave da mi u Evropi ne snosimo sami odgornost za svoju bezbjednost. Ispravna je rečenica da Evropa konačno mora odrasti. Partnerstvo sa SAD i NATO temelji su transatlantske zajednice. Međutim, Evropska unija mora biti u stanju da samostalno prevaziđe krize i sukobe u svom susjedstvu. Prvi koraci su učinjeni, drugi moraju uslijediti.
Drugo, potrebna nam je zaštita spoljnih granica EU koja taj naziv zaista zaslužuje. Unutar EU granice su mnogo izgubile na značaju. To je veličanstveno dostignuće, ali to jesu i jake spoljne granice. Usred kriza u našem susjedstvu i izbegličkih tokova, vidimo koliko je važna efikasna zaštita naših granica. Onome kome Šengen nešto znači, mora nešto da znači i zaštita spoljnih granica. Dosta toga je već pokrenuto, ali moramo da učinimo više. To je evropski zadatak koji se tiče svih nas, a ne samo onih među nama koji su najviše pogođeni.
Treće, Evropa mora postati bolja u oblasti unutrašnje bezbjednosti. Borba protiv terorizma predstavlja zajednički napor. Tu možemo, tu moramo postati bolji, putem bolje saradnje i povećane razmjene. Cilj je da ljudi u Evropi ne moraju živjeti u strahu, bilo u Briselu, Parizu, Berlinu ili na nekom drugom mjestu. Sloboda i bezbjednost zavise jedna od druge.
Četvrto, moramo češće da se podsjetimo na činjenicu da je evropsko obećanje uvijek bilo i obećanje prosperiteta. Unutrašnje tržište je skoro svima donijelo prosperitet, i to za dugi period. Međutim, previše ljudi u Evropi ima osjećaj da više ne profitira od zajedničke Evrope, da niko ne vodi računa o njihovim potrebama. Moramo to razumjeti i uraditi nešto protiv toga. Boriti se za Evropu, stoga, za mene znači da treba jačati unutrašnje tržište i shvatiti ozbiljno socijalnu dimenziju evropskog projekta. Potrebni su nam novi okvirni uslovi za rast i prosperitet. Dio toga su evropske investicije u digitalnu infrastrukturu i u obrazovanje i nauku. Nećemo biti ni neto-davaoci ni neto-primaoci, već ćemo svi biti neto-dobitnici Evrope, ukoliko uspijemo da bolje iskoristimo sredstva i ako su istovremeno svi spremni da pokrenu potrebne reforme za održavanje konkurentnosti.
Želimo da stanemo rame uz rame da bi iz Rima bio poslat signal: Mi, Evropljani, prihvatamo se posla, zalažemo se za Evropu, želimo je učiniti boljom! Uspjećemo u tome ako se ne damo obeshrabriti, ako odlučno i samouvjereno obnovimo evropski duh, ako se svi uključimo i ako preispitamo i neka od nacionalnih raspoloženja.
Njemačka je spremna za to.
Autor je ministar inostranih posloova SR Njemačke
Bonus video:
