Skupštinskim proglašenjem 3. oktobra 1990. godine ujedinjena je Njemačka, a taj događaj, koji je označio kraj "hladnog rata", odnosno blokovske podjele svijeta prije nešto više od četvrt vijeka, sasvim sigurno bio je početak jedne nove epohe.
Savremena Njemačka, apsolutni lider Evrope i u svakom smislu centralna zemlja Evropske Unije, četvrta je nacionalna ekonomija u svetu i daleko najjača u Evropi.
Bruto društveni proizvod Njemačke u 2015. godini iznosio je 3.357 milijardi dolara, što znači da je BDP po glavi stanovnika Njemačke te godine iznosio 45.270 dolara.
U periodu od 2003. do 2008. godine Njemačka je bila nacija sa najvećim izvozom na svijetu, da bi je 2009. Kina pretekla, a u 2010. našla se na trećem mjestu iza Kine i SAD.
I prije ujedinjenja Njemačke, odnosno pada Berlinskog zida, ekonomija Savezne Republike Njemačke bila je ubjedljivo najstabilnija i najjača ekonomija Evrope.
Iako je i prije okončanja "hladnog rata" dvojac Pariz-Berlin bio kičma tadašnje Evropske Zajednice, tek po ujedinjenju Njemačke njena uloga unutar Evrope posebno jača, u čemu je, kako izgleda, prelomni momenat bio Mastriht, februara 1992.
Istina, i aktuelni pokazatelji ukazuju da je ekonomija istočnog dijela zemlje, nekadašnje Njemačke Demokratske Republike (Deutsćen Demokratisćen Republik, DDR) u zaostatku u odnosu na zapadni dio Njemačke.
Prema istraživanju njemačkog ekonomskog instituta IFO, objelodanjenom aprila ove godine, od istočnih saveznih pokrajina očekuje se da će jedino "Saksonija i Brandenburg dostići prosječan nivo njemačkog privrednog rasta u periodu između 2015. i 2030. godine".
Druge savezne pokrajine oblikovane na prostoru nekadašnje NDR, kao što su Meklenburg-Zapadna Pomeranija, Tiringija i Saksonija-Anhalt, imaju bitno nižu stopu privrednog rasta.
Nalazi ukazuju da je BDP na prostoru Istočne Nemačke u periodu od 2010. do 2015. godine rastao po godišnjoj stopi od 1,2 odsto, dok je u zapadnom delu zemlje, kao i Berlinu, rast oko 1,6 odsto.
Pritom, razumljivo, rast Brandenburga uslovljen je i činjenicom da se ta pokrajina nalazi u okruženju Berlina, dok u Saksoniji sličnu ulogu imaju Drezden i Lajpcig.
Godine 2010, kada su obelježavane dvije decenije od ujedinjenja, prema nalazima Federalne statističke kancelarije, godišnji prihod po glavi stanovnika na istoku zemlje iznosio je 15.500 eura, odnosno gotovo 5.000 eura manje nego na zapadu.
Prije četvrt vijeka, ujedinjenje Njemačke dočekano je s velikim nadama. Osim kraja "hladnog rata", odnosno nestanka bipolarne blokovskog cijepanja svijeta, tada je vladalo i gotovo opšte uvjerenje da nastupa vrijeme kraja totalitarnih političkih sistema. Iako se ujedinjenje dogodilo 3. oktobra 1990. u svijesti većine prelomni momenat bio je pad Berlinskog zida 9. novembra 1989.
Sve je zapravo inicirano masovnim demonstracijama građana NDR, leta 1989. koji su najprije zahtjevali šire slobode, posebno slobodu putovanja u inostranstvo.
Uslijedio je masovan talas bježanja građana NDR preko Mađarske i Čehoslovačke u zapadnu Nemačku, što je vlada u Bonu podsticala vrtoglavim subvencijama za sve koji prebjegnu, pa je vlada NDR ubrzo popustila i usvojila uredbu kojom se istočnim Nemcima dozvoljava odlazak u inostranstvo.
Tek što je, međutim, ta odluka saopštena, 9. novembra 1989. godine, negde prije 19 časova, stotine hiljada istočnih Berlinaca su pohrlili ka graničnim prelazima prema zapadnom Berlinu. Istočnonjemačke bezbjednosne snage su odoljevale nekoliko sati, da bi potom bile primorane da širom otvore kapije.
Simbolično, bio je to pad Berlinskog zida.
Njemci zapravo ujedinjenje 1990. nazivaju - Ponovno ujedinjenje Njemačke (Deutsće Wiedervereinigung), izvjesno zbog distinkcije u odnosu na ujedinjenje iz 1871.
Pad Berlinskog zida 9. novembra 1989. nesumnjivo je u sjećanju većine više upamćen od formalnog skupštinskog proglašenja ujedinjenja 3. oktobra 1990. godine, i zbog činjenice da je pad Zida bio plod masovnog građanskog bunta - čiji su se konačni rezultati pokazali iznenađujućim i za najviše aktere tadašnje međunarodne politike. Predsjednik SAD u vrijeme pada Berlinskog zida, Džordž Buš stariji, dvije decenije potom sjećao se:
"Nismo imali nikakvog povoda da pretpostavimo da bi u roku od dvanaest mjeseci Berlinski zid mogao da postane višak i da bi ujedinjenje dvije Njemačke bilo tako blizu".
U intervjuu za bečki "Standard", aprila 2009, otvoreno je rekao da je i sam bio iznenađen:
"Kada sam 1989. postao predsjednik ohrabrio me je razvoj u Poljskoj. Moja tadašnja pretpostavka je bila da će i u Njemačkoj nešto posebno da se dogodi, ali nisam imao povoda da mislim da bi u roku od dvanaest mjeseci Berlinski zid mogao postati deo prošlosti i da bi njemačko ujedinjenje moglo biti na dohvat ruke".
Tokom samita sa sovjetskim liderom Mihailom Gorbačovom na Malti, decembra 1989, Buš je već, kako je kazao, bio siguran da bi SAD i Sovjetski savez mogli prevazići "tradicionalne konflikte hladnog rata".
Ali, "I pored toga nisam ni pretpostavljao da bi Sovjetski savez decembra 1991, kada se pojavio koncept Zajednice nezavisnih država, mogao prestati da postoji".
I kada ga je na Božić 1991. pozvao Gorbačov i obavestio ga da će napustiti dužnost, "to je sigurno bio jedan od najznačajnijih trenutaka u mom četvorogodišnjem mandatu", sećao se Buš.
Po njemu - vrhunac događaja promjena bilo je ponovno ujedinjenje Njemačke:
"Za mene je tema ponovnog ujedinjenja Njemačke dobila na težini u februaru 1990. prilikom sastanka sa kancelarom Helmutom Kolom. Tek tada sam o tome opširno diskutovao. Dok su drugi, kao na primer predjsednik Francuske Fransoa Miteran, bili manje radosni o izgledima ujedinjenja Evrope, ja sam bio potpuno ubijeđen da činimo ispravno, iz ispravnih razloga i u pravo vrijeme u istoriji", rekao je tada Buš.
Bio je to zapravo proces, započet padom Berlinskog zida novembra 1989. godine a okončan neuspjelim državnim udarom u Moskvi avgusta 1991.
Danas, savremena Njemačka je suočena s izazovima druge vrste - osim globalne ekonomske odnosno finansijske krize, uz posljedice Bregzita, čime je uostalom uloga Njemačke unutar EU još dodatno porasla, Unija je suočena s dramatičnom migrantskom krizom koja kao da poprima obrise nove "seobe naroda".
Bonus video:
