Sjedinjene Američke Države i Izrael zvanično su izašli iz Agencije UN za obrazovanje, nauku u kulturu (UNESKO) u ponoć, nakon procesa pokrenutog prije godinu dana zbog zabrinutosti da je ta organizacija pristrasna protiv Izraela.
Njihovo povlačenje, iako uglavnom proceduralno, predstavlja novi udarac za UNESKO čiji su suosnivač poslije Drugog svjetskog rata bile SAD, a cilj je bio da se njeguje mir.
Vlada američkog predsjednika Donalda Trampa najavila je povlačenje u oktobru prošle godine, a poslije toga se i premijer Izraela Benjamin Netanjahu odlučio na taj potez.
Agencija čije je sjedište u Parizu kritikovana je zbog osude izraelske okupacije istočnog Jerusalima i što je drevna jevrejska mjesta označila palestinskim nasljeđem, te učlanila Palestinu kao punopravnog člana 2011. godine.
SAD zahtijevaju "fundamentalnu reformu" u agenciji, najpoznatijoj po svom programu Svjetske baštine radi zaštite kulturnih mjesta i tradicija.
UNESKO takođe djeluje na poboljšanju obrazovanja djevojčica, promovisanju razumijevanja užasa holokausta i odbrani slobode medija.
Povlačenja neće umnogome uticati finansijski na UNESKO jer se agencija suočava s tim s problemom od 2011. godine, kada su i Izrael i SAD prestali da isplaćuju svoje obaveze nakon što je izglasano da Palestina postane zemlja članica.
Od tada su SAD, koje su obezbjeđivale 22 procenta budžeta agencije, nagomilale oko 600 miliona dolara duga, što je bio jedan od razloga za Trampovu odluku o povlačenju, a Izrael duguje oko 10 miliona dolara.
Direktorka UNESKA Odri Azulej je preuzela tu funkciju odmah nakon Trampove najave izlaska.
Zvaničnici kažu da mnogi razlozi koji su navedeni za povlačenje SAD više ne važe i da su od tada o svih 12 dokumenata o Bliskom istoku Izrael i arapske zemlje članice bile saglasne.
Zato je izraelski ambasador u UNESKU za atmosferu u aprilu rekao da je "kao vjenčanje", kada je potpisana kompromisna rezolucija o "Okupiranoj Palestini" i diplomate u agenciji je hvalile kao moguć preokret u dugotrajnim izraelsko-arapskim napetostima.
Međutim, sve to nije bilo dovoljno da ohrabri Izrael i SAD da ponovo razmotre odluku o izlasku.
Izraelski mediji podsjećaju da se Izrael pridružio UNESKU septembra 1949. i da je šest mjesta u Izraelu na listi Svjetske baštine, te da će ostati na toj listi.
SAD su već jednom izašle iz UNESKA, 1984, između ostalog zbog navodnog promovisanja interesa Sovjetskog Saveza i ponovo ušle 2003. godine.
Bonus video:
