Prije trideset godina, Engleska je bila u svijetu poznata po fudbalskim huliganima koje su često nazivali „engleska bolest“.
Danas, kada se Rusija bori da obuzda huliganizam i rasizam dok se priprema za organizaciju Svjetskog prvenstva 2018, engleski pristup se nametnuo kao primjer koji bi mogli slijediti.
Bio je potreban ogroman i ujedinjen napor policije, sportskih vlasti, sudova, fudbalskih klubova, igrača i navijača da se očisti engleski fudbal.
Stadioni su preuređeni kako bi se unaprijedila kontrola mase. Policijski nadzor postao je čvršći i sofisticiraniji, a protiv onih koji bi prekršili zakon preduzimane su oštrije mjere.
Navijačima osuđenim zbog narušavanja javnog reda, na primjer, moglo je da bude zabranjeno da prate utakmice kad njihov tim igra kod kuće, kao i da im se ne dozvoljava da svoje pulene prate na gostovanjima. Takođe je uvedena nulta tolerancija prema rasizmu. Oni koji bi to prekršili mogli su da dobiju doživotnu zabranu ulaska na stadione i da budu zakonski gonjeni.
Navijači CSKA tokom meča sa Mančester sitijem (FOTO: Rojters)
Nakon tragedije na briselskom Hejselu 1985. u finalu Kupa šampiona između Liverpula i Juventusa, kada su navijači engleskog tima probili zaštitnu ogradu i jurnuli ka Italijanima (u stampedu, sukobima i rušenju zida stradalo 39 navijača Juventusa, a 600 je povrijeđeno), svim engleskim timovima zabranjeno je da učestvuju u evropskim takmičenjima pet godina.
Po mišljenju Pjara Povara, izvršnog direktora organizacije Fudbal protiv rasizma u Evropi (FARE) sa sjedištem u Londonu, oštrije mjere bezbjednosti predstavljaju samo kratkoročno rješenje.
On smatra da su u Engleskoj najvažniji faktori bili obrazovanje i angažovanje zajednice.
„Ono što mi znamo je da samo represija i usvajanje zakona nikada nisu dovoljne“, kazao je. „Potrebno je da se te navijačke grupe obrazuju i angažuju, a možda i da se istaknu aktivni, dobro finansirani navijački projekti u okviru kojih bi se radilo sa najvećim prestupnicima među njima“.
U Engleskoj je osnovan veliki broj antirasističkih dobrotvornih udruženja i organizacija zasnovanih u zajednicama. Ove organizacije finansiraju sportske vlasti, a podrazumijeva se i učešće fudbalskih klubova i igrača, kako aktivnih, tako i onih koji su se povukli. Vremenom su uspjele u promjeni stava.
Rusija, u naporu da spriječi da huliganizam i rasizam ometaju utakmice koje će se u toj zemlji igrati na svjetskom prvenstvu, koristila je engleske zakone kao obrazac za mjere protiv huliganizma usvojene u junu. Prema takozvanim Zakonu o navijačima, koji će stupiti na snagu u januaru, novčane kazne za fudbalske navijače koji narušavaju javni red i mir biće povećane na 15.000 rubalja (oko 340 eura). Osuđeni huligani takođe će morati da odrade do 160 sati društveno korisnog rada i biće im zabranjen ulazak na stadione do sedam godina.
Osim toga, ruska policija je obavezna da sačini crnu listu navijača-izgrednika, a od fudbalskih klubova se traži da instaliraju sisteme video nadzora kako bi se identifikovali prestupnici.
Fan CSKA sklon bilježenju mudrosti (FOTO: Rojters)
Međutim, ovih zakona, koji nisu sveobuhvatni poput engleskih, nije bilo kada je ruski fudbal prošlog mjeseca bio u vatri. UEFA je 30. oktobra kaznila CSKA iz Moskve nakon što se engleski Mančester siti žalio da su navijači vrijeđali njihove igrače imitirajući majmunske krike tokom utakmice Lige šampiona 23. oktobra. CSKA je kažnjen zatvaranjem jedne tribine kada sljedeći put bude domaćin na utakmici najjačeg klupskog takmičenja u Evropi.
Engleski fudbaleri kritikovali su kaznu i od UEFA-e tražili da diskvalifikuje ruski tim sa evropskih takmičenja. S druge strane, CSKA i dalje insistira da su navodi o rasističkim ispadima prema igračima Mančester sitija preuveličani i da je kazna koju im je izrekla UEFA pretjerana.
Ged Grebi, direktor organizacije „Daj rasizmu crveni karton“, britanskog antirasističkog udruženja, vjeruje da su ruske vlasti i dalje u stanju poricanja fudbalskog huliganizma i rasizma.
On smatra da je Rusija uvela oštrije zakone samo da bi se riješila sve većeg pritiska međunarodne fudbalske zajednice. Grebi je kazao da bi to moglo iziskivati značajne zabrane protiv Rusije, uključujući i oduzimanje organizacije Svjetskog prvenstva, kako bi se ova poruka što bolje prenijela nadležnima. Tamnoputi fudbaleri širom Evrope su pozvali na bojkot Svjetskog prvenstrva u Rusiji 2018, izražavajući zabrinutost zbog kulture rasizma koja se povezuje sa fudbalom u toj zemlji.
„Jedna od karakteristika ovih zemalja, u ovom slučaju Rusije, je da se pretvaraju da se to ne dešava i da nemaju problem“, objasnio je Grebi. „To bi za posljedicu moglo imati zabranu (da bi došlo do promjene). Svi smo vidjeli statistiku u Rusiji i ne mislim da ima veliki broj građana i fudbalera crnaca bilo iz Britanije ili drugih djelova Evrope koji bi željeli da idu u Rusiju na Svjetsko prvenstvo ukoliko bi tamo morali da stavljaju život na kocku.“
(Prevela: Danka Vraneš-Redžić)
Galerija
Bonus video:
