Saudijska princeza Basma bint Saud, poznata po kritikama položaja žena u kraljevini i kao zagovornica temeljnih reformi, objavila je na Tviteru da je godinu dana u zloglasnom zatvoru bez objašnjenja, kao još jedna žrtva čistki prestolonasljednika Mohameda bin Salmana u kojima su uklonjeni potencijalni rivali i kritičari de fakto vladara Saudijske Arabije, pišu svjetski mediji.
Poruke iz zatvora
Na verifikovanom Tviter nalogu princeze Basme prošle nedjelje je objavljena molba njenom ujaku kralju Salmanu da bude oslobođena iz pritvora uz navode da je "arbitrarno zatvorena u zatvoru Al-Hair" i da se njeno zdravlje pogoršava, ukazuje BBC.
U drugoj poruci traži se od kralja i njegovog sina prestolonasljednika Mohameda bin Salmana da preispitaju njen slučaj i da je oslobode jer nije uradila ništa pogrešno, dodaje britanski servis i ističe da je poslednjih godina uhapšeno više istaknutih pripadnika saudijske kraljevske porodice.
"Moje zdravlje se ozbiljno pogoršava i moglo bi dovesti do moje smrti. Nisam dobila medicinsku njegu niti odgovor na pisma koja sam iz zatvora poslala kraljevskom dvoru. Oteta sam bez objašnjenja zajedno s jednom mojom ćerkom i bačena u zatvor", navedeno je u Tviter poruci.
Princeza Basma (56), najmlađa ćerka kralja Sauda koji je vladao Saudijskom Arabijom između 1953. i 1964, tokom prethodnih godina se pozicionirala kao istaknuta zagovornica humanitarnih pitanja i ustavnih reformi kraljevine, podvlači BBC i navodi da su prošle godine izvori bliski princezi rekli da je pritvorena po sumnji da je pokušala da pobjegne iz zemlje, dok se od nje ništa nije čulo.
Zabrinutost za princezu
Poslije tvrdnji princeze Basme da je pritvorena bez optužnice u zloglasnom zatvoru koji se koristi za zatvaranje ekstremista Al-Kaide pojavila se zabrinutost za njeno zdravlje, piše Indipendent (The Independent) pozivajući se na izvore bliske članici saudijske kraljevske porodice.
Princezini tvitovi, u kojima su tagovani zapadi političari, između ostalih predsjednik SAD Donald Tramp (Trump) i francuski ministar spoljnih poslova Žan-Iv le Drijan (Jean-Yves Le Drian), obrisani su u petak, ali su dva izvora bliska porodici rekla da je princeza potvrdila autentičnost tvitova. Njen prijatelj i bivši poslovni partner rekao je za britanski list da je neko u Saudijskoj Arabiji hakovao njen nalog.
Dva izvora bliska porodici potvrdila su da ona ima različite zdravstvene probleme koji su pogoršani tokom boravka u zatvoru u kojem su potvrđena najmanje dva slučaja zaraze korona virusom, dok je jedan izvor rekao da ona ima problem respiratorne prirode zbog koje su zabrinuti, navodi Indipendent.
Kralj Salman i otac prestolonasljednika Mohameda je njen stric.
Saudijska Arabija nazaduje po pitanju ljudskih prava od uspona de fakto vladara, prestolonasljednika Mohameda bin Salmana, koji je opisan kao bezobziran i nemilosrdan, ističe Indipendent, ukazujući da je poslije otmice, mučenja i ubistva novinara Vašington posta (The Washington Post) Džamala Kašogija, kraljevina nastojala da popravi svoj imidž. U četvrtak je obećala 500 miliona dolara za pomoć globalnim organizacijama u borbi protiv pandemije Covid-19.
Obrazac prestolonasljednikovih čistki
Princeza Basma, najmlađa od 108 djece bivšeg kralja Sauda i nećaka sadašnjeg kralja, u javnim nastupima prije hapšenja pozivala je na temeljne unutrašnje reforme zalažući se za ukidanje apsolutističke monarhije i uvođenje ustavne monarhije čime bi se odvojila pozicija kralja od izvršne vlasti, ističe Gardijan (The Guardian).
Ona se vratila u Saudijsku Arabiju krajem 2015, prihvatajući ulogu nekoga ko podržava kraljevsku porodicu , ali i nekog ko je kritikuje iznutra, između ostalog, tražila je uzdržanost u ratu u Jemenu gdje Rijad predvodi koaliciju zalivskih zemalja, podvlači list, dodajući da se vjeruje da je s ćerkom pritvorena u martu prošle godine kada su pokušali da odu u Švajcarsku. Tada je tvrdila da joj je hitno potrebno liječenje, ali njenom privatnom avionu nije dopušteno da poleti.
Hjuma rajts voč (Human Rigths Watch) je saopštio da se njeno hapšenje uklapa u obrazac disidenata koje nemilosrdno ućutkuje princ Mohamed, koji je metodično konsolidovao svoju moć otkada je svog strica Mohameda bin Najefa prije tri godine uklonio s te funkcije i obezbijedio sebi put do trona.
Početkom marta ove godine, Bin Najef i posljednji rođeni brat kralja Salmana, Ahmad bin Abdul Aziz al Saud, uhapšeni su u svojim kućama uz optužbe za kovanje zavjere protiv prestolonasljednika kako bi se sprečio da postane kralj kad umre njegov otac, piše Gardijan, dodajući da su oni dosad najviši članovi kraljevske porodice uhapšeni u nizu čistki posljednje dvije godine, zajedno s poslovnim liderima, vojnim oficirima i drugim pripadnicima vladajuće porodice. Obojca su i dalje u pritvoru.
Hapšenja su, kako navodi britanski list, podstakla strah u višim krugovima, ali i u širim djelovima saudijskog društva. Princ Mohamed zahtijeva potpunu lojalnost od članova porodice i pokazao je spremnost da krene protiv članova kraljevske porodice koji su smatrani nedodirljivim, kao i plemena koja su smatrana isuviše uticajnim.
Mohamedov otac, 84-godišnji kralj, dao mu je nesputane moći da postavi kraljevinu na nove ekonomske i društvene osnove kojim bi se smanjila zavisnost od nafte, privukli investitori i kraljevina kulturno približila susjednim državama kao što su Ujedinjeni Arapski Emirati, ali, kako ukazuje Gardijan, kritičari kažu da su hapšenja poništila reforme kojima je ženama data šira ulogu u društvu i veća moć u odlučivanju o svojim sudbinama, ali i preokrenute decenije teokratske vladavine.
"Ekstremna" mjera
Iako djeluje da se pritvaranje princeze Basme uklapa u obraza vlade Saudijske Arabije koja kažnjava istaknute građane koji javno odstupaju od vladine linije, razlozi za njeno hapšenje nisu jasni, dok stručnjaci kažu da je bez presedana što je završila u zloglasnom zatvoru, piše Njujork tajms (The New York Times).
Ona je kritikovala odnos prema ženama u Saudijskoj Arabiji i tvrdila da su verska učenje u zemlji "ekstremno opasna", kao i da saudijski obrazovni sistem mlade ostavlja podložnim fundamentalističkim ideologijama koje vode terorizmu, ukazuje američki list. Dok su takve kritike uobičajene među disidentima i aktivistima, princeza Basam se isticala kao rijetka osoba iz kraljevske porodice koja je javno iznosila takve ideje.
Najmanje 11 prinčeva je 2017. uhapšeno u luksuznom hotelu u Rijadu uz optužbe za korupciju. Bivši prestolonasljednik Mohamed bin Najef stavljen je u kućni pritvor prije nego što je prošlog mjeseca uhapšen zajedno s jednim do bin Salmanovih stričeva. Mnogi od tih prinčeva bili su na moćnim položajima kao šefovi bezbjednosnih tijela ili provincijski guverneri, što je, kako ukazuje list, navelo analitičare da zaključe da ih je prestolonasljednik uhapsio da bi neutralizovao potencijalne prijetnje.
Zatvaranje manje uticajnih ličnosti poput princeze Basme ili princa Faizala bin Abdulaha, koji je takođe dete saudijskog kraja, zbunilo je pojedine stručnjake za saudijske prilike, ističe list i ukazuje da princeza Basma i princ Faizal nikada nisu imali značajne položaje ili uticaj. Profesor na London skul of ekonomiks (London School of Economics) koji izučava Saudijsku Arabiju Madavi al-Rašid rekao je da nema ideju kakav izazov princeza Basma predstavlja za bin Salmana.
Dvoje saradnika princeze kažu da je zatvorena s ćerkom u zloglasnom zatvoru Al-Hair za kriminalce i džihadiste, što je prema poznavaocima bez presedane, pošto se pripadnice kraljevske porodice obično zatvaraju u njihove vile odakle im nije dopušteno da izađu. "Ali staviti je u zatvor Al-Hair je zaista ekstremno", rekao je Madavi al-Rašid.
Bonus video:
