Novi Zeland proglasio je pobjedu nad novim koronavirusom što je bio vrhunac napornog društvenog eksperimenta koji je bio u suprotnosti s manje restriktivnim mjerama zapadnih zemalja, naročito prvog susjeda Australije koja također bilježi pad broja zaraženih, ali i manje ekonomskih posljedica, pišu svjetski mediji.
Izlaz iz izolacije i žudnja za brzom hranom
Nakon 33 dana Novozelanđani su u utorak, 28. aprila izašli iz izolacije, kada je firmama, koje mogu raditi bez fizičkog kontakta s kupcima, dopušteno ponovno otvaranje, napisao je Vašington post (The Washington Post) ističući da su u zemlji od pet miliona stanovnika druženja i određeni društveni događaji i dalje ograničeni zbog nastavka borbe protiv širenja koronavirusa.
Gotovo pet nedjelja su Novozelanđani morali ostajati kod kuće, izlazeći samo u prodavnice ili ako su radili određene nužne poslove. Mogli su vježbati, ali samo u blizini svojih domova. To je bila strategija koju je premijerka Džasinda Ardern nazvala "idi teško, idi rano".
Mjere, uvedene kada je zemlja imala 102 slučaja koronavirusa, djelovale su, ukazuje list. Novi slučajevi su u jednocifrenim brojkama već 11 dana, a u utorak, 28. aprila su prijavljena samo tri, a skoro svi su u poznatim klasterima.
Gotovo 83 odsto od 1.482 zaražene osobe sada se oporavilo, dok je 19 ljudi umrlo, dvoje u 60-im, a ostali su bili starije životne dobi. Stopa je toliko mala da je o svakom gubitku života premijerka informisana telefonom, ističe vašingtonski list.
Prije zaključavanja činilo se da je Novi Zeland na putu sličnom onome u Italiji, rekao je Džon Mekdermot (John McDermott), izvršni direktor Motu ekonomskog i javnopolitičkog istraživanja, koji je modelirao prijenos virusa. "Mislim da je Novi Zeland postupio izvanredno dobro", rekao je ističući kako su sada na nivou kada je lakše pratiti zarazu.
U malo olakšanim uslovima, Novozelanđanima je omogućeno da se vrate poslovima i hobijima koji omogućuju fizičku distancu, poput ribolova i golfa. Ali omiljeni sport u zemlji - ragbi i dalje je zabranjen. Činilo se, dodaje Vašington post, da je Novozelanđanima tokom izolacije najviše nedostajala brza hrana te se u utorak još prije zore formirani dugi redovi ispred restorana brze hrane i djelovalo je kao da pola zemlje uživa u tome što prvi put nije moralo kuhati večeru u gotovo pet nedjelja.
Sumnje i dalje postoje
Premijerka Novog Zelanda proglasila je pobjedu protiv rasprostranjenog prenosa virusa unutar zajednice saopštivši da je u ponedjeljak, 27. aprila prijavljen jedan novi slučaj virusa nakon otprilike mjesec dana blokade koju je opisala kao najstrože mjere ograničenja za Novozelanđane u modernoj istoriji, piše Volstrit žurnal (The Wall Street Journal).
Prema tvrdnjama vlade prvi slučajevi zaraze izbili su naglo i prognoze su bile alarmantne – očekivalo se 1.000 novih slučajeva dnevno. Stanovnicima je 23. marta naređeno da ostanu kod kuće i da se najmanje četiri nedjelje ne druže ni s kim izvan kućnog "balona". Kupci u trgovinama su bili udaljeni jedni od drugih dva metra, izbjegavajući čak i kontakt očima - neobičnost u maloj zemlji koja se ponosi svojim duhom zajednice.
Izolacija Novog Zelanda, kao male ostrvske ekonomije daleko od bilo kojeg mjesta, pomogla je u izbjegavanju tipova epidemija zabilježenih drugdje.
Istovremeno, napominje Volstrit žurnal, blokada - lokalno poznata kao 'Nivo 4' - dovela je zemlju do značajnog zastoja i očekuje se recesija. Najteže prognoze predviđaju da bi se ekonomija Novog Zelanda moglo smanjiti za čak 10 odsto, a da bi se stopa nezaposlenosti mogla utrostručiti u odnosu na stopu od četiri odsto u decembru, što je najviši nivo u gotovo 30 godina.
Vlade širom svijeta uravnotežuju opuštanje mjera ograničenja vezanim za koronavirus s rizikom poticanja svježih epidemija virusa i ekonomskim posljedicama. U članku objavljenom u časopisu 'Nauka' (Science) 14. aprila, jednokratna obustava vjerovatno neće biti dovoljna te će možda trebati povremeno provoditi mjere fizičkog distanciranja do 2022. godine. Ardern je rekla da će ograničenja na Novom Zelandu biti preispitana za dvije nedjelje, s mogućnošću da budu dodatno ublažena, dodaje Volstrit žurnal.
Novozelandski spušteni nivo blokada uglavnom se usklađuje s Australijom koja nije u potpunosti zaključana i također ima opadajući broj slučajeva zaraženih od koronavirusa. Obje zemlje provode mjere bržeg lociranja i testiranja kontakata. List napominje da je Australija pokrenula mobilnu aplikaciju koja bilježi kontakte pojedinca s drugim ljudima, koju je u ponedjeljak, u roku od 24 sata, preuzelo 1,89 miliona ljudi.
Poređenje s Australijom
Na opuštenije mjere ograničenja u Australiji koja ima skoro jednak procenat smrtnosti od COVID-19 neki Novozelanđani gledaju ili sa zavišću ili s užasom, napisao je Gardijan (Guardian) ističući kako mnogim kritičarima ili opozicija vlade premijerke Ardern tvrde da su strogim "društvenim eksperimentom" možda platili preveliku cijenu zbog ekonomskih posljedica i mentalnog zdravlja stanovnika.
Obje zemlje su međunarodno pohvaljene za svoje napore na smanjenju krivulje korona virusa, sa sličnim brojem slučajeva po glavi stanovnika (Australija je malo niža, s višim stopama hospitalizacije). Broj smrtnih slučajeva na Novom Zelandu od virusa je 19 a u Australiji 88, koja ima 25 miliona stanovnika, odnosno pet puta više od svojih susjeda. Obje zemlje, pokazuju podaci Svjetskg ekonomskog foruma, imaju stopu smrtnosti od COVID-19 nešto veću od jedan odsto, dok SAD ima šest odsto, a Italija i Velika Britanija 13,5 odsto, ističe Gardijan.
Ali za one koji su s Novog Zelanda gledali Tasmaniju, sličnosti su se upravo tu i završile - a razlike u pristupima dviju zemalja ponekad su se činile značajnim. Dok su Novozelanđani mogli izlaziti iz kuća samo zbog kupovine hrane i liječničke pomoći, u većini australijskih oblasti maloprodaja je radila, druženje s prijateljima je bilo dopušteno, a partneri ili bejbisiteri mogli su obavljati kućne posjete. Iako se Novi Zeland u ponedjeljak spustio nivo ograničenja na 'Nivo 3' ljudi većinu vremena i dalje provode kod kuće.
"Siguran sam da mnogi Kiviji osjećaju frustraciju jer još uvijek ne možemo učiniti mnogo stvari koje su Australci radili tokom čitavog razdoblja mjera ograničenja, plaćajući veliku cijenu gubitkom poslova i sredstava za život sa sličnim zdravstvenim ishodima", rekao je Sajmon Bridžez (Simon Bridges), lider opozicione Nacionalne stranke.
Premijerka Novog Zelanda se nije suočila s istom situacijom kao lider Australije, Skot Morison (Scott Morrison), kada je odlučivala o nivou mjera ograničenja, rekao je Brajan Koks (Brian Cox), epidemiolog s Univerziteta Otago u Dunedinu. Novozelandski "klasteri" virusa bili su veći u odnosu na veličinu populacije, epidemija se brže odvijala a praćenje kontakata zaraženih u početku je trajalo duže za službenike Novog Zelanda nego oni u Australiji zbog čega, smatra epidemiolog, te dvije zemlje ne treba porediti.
Bonus video:
