Delta soj je najbrža, “najsposobnija” i najstrašnija verzija koronavirusa sa kojom se svijet suočio, i on ruši pretpostavke o kovidu-19 dok države ublažavaju restrikcije i otvaraju ekonomije, prema riječima virusologa i epidemiologa.
Vakcine i dalje pružaju veoma snažnu zaštitu od teškog obolijevanja i hospitalizacije izazvane bilo kojom verzijom koronavirusa, a nevakcinisani su i dalje najugoroženiji, prema razgovorima sa 10 vodećih eksperata za kovid-19, piše Rojters.
Međutim, sve je više dokaza da delta soj, koji je prvi put otkriven u Indiji, može da zarazi potpuno vakcinisane osobe većom brzinom od prethodnih verzija, a postoji zabrinutost da one čak mogu da prenose virus, kazali su ti eksperti.
Kao rezultat toga, ciljana upotreba maski, socijalna distanca i druge mjere možda će biti ponovo potrebne čak i u zemljama sa velikim kampanjama vakcinacije, reklo je Rojtersu nekoliko njih.
Izrael je nedavno ponovo uveo obavezu nošenja maski u zatvorenom i od putnika traži samoizolaciju po dolasku.
Američki zvaničnici razmatraju da li da promijene smjernice o maskama za vakcinisane. Okrug Los Anđeles, najmnogoljudniji u SAD, ponovo traži da maske nose i vakcinisani u zatvorenim javnim prostorima.
“Najveći rizik za svijet u ovom trenutno je prosto delta,” kazala je mikrobiološkinja Šeron Pikok, koja predvodi inicijativu Britanije za sekvenciranje genoma sojeva koronavirusa. Ona za delta soj kaže da je “najsposobniji i najbrži do sada”.
Virusi stalno evoluliraju putem mutacije i pojavljuju se novi sojevi, koji su ponekad opasniji od originalnog.
Glavna zabrinutost u vezi s delta sojem nije to što čini ljude bolesnijim, nego što se lakše prenosi sa osobe na osobu i povećava stopu zaraze i hospitalizacije među nevakcinisanima.
Institut za javno zdravlje Engleske saopštio je u petak da je od ukupno 3.692 hospitalizovanih u Britaniji sa delta sojem, 53,3 odsto bilo nevakcinisano, a 22,8 potpuno vakcinisano.
U Singapuru, gdje je delta najčešći soj, vladini zvaničnici su u petak objavili da su se tri četvrtine tamošnjih slučajeva dogodile među vakcinisanim osobama, iako se niko nije teže razbolio.
Izraelski zdravstveni zvaničnici kažu da je 60 odsto hospitalizovanih slučajeva kovida-19 među vakcinisanim osobama. Većina njih ima 60 ili više godina i često su sa komorbiditetima.
U Sjedinjenim Državama, koje imaju više zaraženih i umrlih od kovida-19 nego bilo koja druga zemlja, delta soj čini oko 83 odsto novih slučajeva zaraze. Do sada, nevakcinisane osobe čine skoro 97 odsto teških slučajeva.
Monika Gandi, doktorica za zarazne bolesti na Univerzitetu Kalifornija u San Francisku, kaže da su mnogi vakcinisani ljudi jako razočarani zato što nisu 100 odsto zaštićeni od blagih infekcija. Međutim, činjenica da skoro svi Amerikanci koji su trenutno u bolnici zbog kovida-19 nisu vakcinisani, “je prilično zapanjujuća efikasnost”, dodala je.
“Uvijek postoji iluzija da će se pronaći magično rješenje za naše probleme. Koronavirus nas je naučio lekciju,” kaže Nadav Davidovič, direktor škole javnog zdravlja Univerziteta Ben Gurion u Izraelu.
Vakcina Fajzer/Bajontek, jedna od najefikasnijih protiv kovida-19 do sada, pokazala je efikasnost od samo 41 odsto u sprečavanju simptomatskih zaraza u Izraelu tokom prošlog mjeseca dok se delta soj širio, prema podacima izraelske vlade. Izraelski eksperti su kazali da ova informacija zahtijeva dodatnu analizu prije nego što se izvuku zaključci.
“Zaštita za pojedinca je veoma jaka. Zaštita od inficiranja drugih je znatno manja,” rekao je Davidovič.
Rojters piše da je jedna studija u Kini pokazala da osobe zaražene delta sojem nose 1.000 puta više virusa u nosu u poređenju sa originalnom verzijom koja je prvi put otkrivena u Vuhanu 2019.
“Možda zapravo da izlučite više virusa i zato je prenosiviji. To se još istražuje”, kazala je Šeron Pikok.
Virusološkinja Šejn Kroti sa instituta za imunologiju u San Dijegu ističe da je delta 50 odsto zarazniji od alfa soja koji je prvi put otkriven u Velikoj Britaniji.
“On nadmašuje sve ostale viruse jer se širi puno efikasnije,” kaže Kroti.
Erik Topol, stručnjak za genomiku iz Kalifornije, primjećuje da delta zaraze imaju kraći period inkubacije i puno veću količinu virusnih čestica.
“Zato vakcine neće biti dovoljne. Osobe koje su vakcinisane moraju biti izuzetno oprezne,” rekao je Topol.
U SAD je delta soj uzeo maha upravo kada su mnogi Amerikanci - vakcinisani ili ne - prestali da nose maske u zatvorenom.
“To je mač sa dvije oštrice. Posljednje što želite je da ublažite mjere kada ste suočeni sa najstrašnijom verzijom virusa do sada.”
Razvoj visoko efikasnih vakcina možda je naveo mnoge ljude da vjeruju da kovid-19 neće biti velika prijetnja za njih pošto se imunizuju, navodi Rojters.
“Kada su vakcine prvi put razvijene, niko nije mislio da će spriječiti zarazu. Uvijek je bio cilj da se spriječi teško obolijevanje i smrt,” kaže Karlo del Rio, profesor medicine i epidemiologije zaraznih bolesti na Univerzitetu Emori u Atlanti.
Vakcine su, međutim, bile toliko efikasne, da su se pojavili znaci da sprečavaju i prenošenje prethodnih sojeva koronavirusa.
“Razmazili smo se,” rekao je Del Rio.
UN: Škole otvoriti što prije
Škole koje su zatvorene zbog pandemije moraju se otvoriti što prije, saopštile su Ujedinjene nacije, procjenjujući da je obrazovanje više od 600 miliona djece dovedeno u pitanje.
“To se ne može nastaviti,” rekao je novinarima u Ženevi portparol UNICEF-a Džejms Elder.
“Ponovno otvaranje škola ne može čekati dok se svi nastavnici i đaci vakcinišu.”
Priznajući da vlade moraju da donose teške odluke kada se suočavaju sa krizom kovida-19 i mogućim širenjem bolesti, on je dodao da bi škole trebalo posljednje zatvarati, a prve otvarati i da je “užasna greška” otvarati kafiće prije škola.
Svjetska ekonomija bi mogla izgubiti 4,5 biliona
Svjetska ekonomija rizikuje da izgubi 4,5 biliona dolara zbog visoko zaraznih sojeva kovida-19 koji se šire siromašnim zemljama, gdje je stopa vakcinacije niža, upozorio je Međunarodni monetarni fond.
Pozivajući bogate zemlje da preduzmu hitnu akciju i podijele najmanje milijardu doza sa zemljama u razvoju, ili rizikuju teške ekonomske posljedice, fond sa sjedištem u Vašingtonu saopštio je da se jaz između bogatih i siromašnih zemalja proširio tokom pandemije i da rizikuje da se pogorša sljedeće godine.
Osobe zaražene delta sojem nose 1.000 puta više virusa u nosu u poređenju sa originalnom verzijom koja je prvi put otkrivena u Vuhanu 2019, pokazala je studija u Kini
Kada su vakcine prvi put razvijene, niko nije mislio da će spriječiti zarazu. Uvijek je bio cilj da se spriječi teško obolijevanje i smrt
Bonus video:
