Predsjednik SAD Džo Bajden potpisao je danas izvršno naređenje da se odmrzne sedam milijardi dolara avganistanskih sredstava u SAD za finansiranje humanitarne pomoći za Avganistan i formiranje fonda za odštete žrtvama terorističkih napada 11. septembra.
Prema naredbi, američke finansijske institucije treba da olakšaju pristup sredstvima od 3,5 milijardi dolara za avganistansku pomoć i osnovne potrebe. Drugih 3,5 milijardi dolara će ostati u SAD i biće upotrijebljene za isplate odšteta u tekućim sudskim postupcima američkih žrtava terorističkih napada.
Međunarodno finansiranje Avganistanu suspendovano je i više milijardi dolara sredstava zemlje u inostranstvu, uglavnom u SAD, zamrznuto je kada su talibani preuzeli kontrolu nad zemljom u avgustu prošle godine dok se američka vojska povlačila.
Bijela kuća je u saopštenju navela da naredbom treba da se omogući da ta sredstva stignu do avganistanskog naroda dok se drže van domašaja talibana i zlonamernih aktera.
Avganistanska inače slaba privreda je u sunovratu od kada su talibani preuzeli vlast. Gotovo 80 odsto budžeta prethodne avganistanske vlade dolazilo je od međunarodne zajednice. Ta sredstva, sada presječena, finansirala su bolnice, škole, fabrike i vladine ministre. Ogromne nestašice osnovnih stvari dodatno su pogoršane pandemijom kovida-19, manjkom osoblja u zdravstvenim službama, sušom i neuhranjenošću.
Zbog nedostatka sredstava povećano je siromaštvo i humanitarne organizacije upozorile su da zemlji prijeti humanitarna katastrofa. Državni službenici od ljekara do nastavnika i zaposlenih u admnistraciji nisu plaćeni mjesecima. Banke su ograničile koliko novca ljudi koji imaju račune mogu da povuku.
Američki sudovi gde su žrtve napada 11. septembra uložili tužbe protiv talibana takođe će morati da počnu da isplaćuju nadoknade žrtvama, rekao je jedan američki zvaničnik. Sudovi će odlučiti da li žrtve imaju prava da potražuju 3,5 milijardi dolara koje je američka administracija njima namijenila formiranjem specijalnog fonda. Administracija i dalje razrađuje detalje oko formiranja tog fonda.
SAD su počele rat u Avganistanu prije više od 20 godina kada je tadašnji vođa talibana Mula Omar odbio da preda vođu Al Kaide Osamu bin Ladena poslije napada na SAD 11. septembra 2001. Bin Laden, koji je rođen u Saudijskoj Arabiji ali mu je državljanstvo ukinuto, preselio se u Avganistan pošto je bio izbačen iz Sudana 1996. godine.
Politički portparol talibana Mohamad Naeem kritikovao je Bajdenovu administraciju što nije sredstva dala Avganistanu.
"Krađa blokiranih sredstava avganistanske nacije od SAD i njihova zaplijena pokazuju najniži nivo humanosti jedne zemlje i jedne nacije", napisao je Naeem u tviter poruci.
Bajdenova administracija odbacila je kritike da bi svih sedam milijardi dolara, velikim dijelom dobijenih od donacija SAD i drugih zemalja Avganistanu, treba da bude deblokirano za Avganistan, ukazujući da žrtve terorističkih napada prema američkom pravnom sistemu imaju prava na "svoj dan na sudu".
Talibani su ranije pozvali međunarodnu zajednicu da oslobodi sredstva i pomogne da se spriječi humanitarna katastrofa u zemlji.
Avganistan ima više od devet milijardi dolara u rezervama, uključujući nešto malo više od sedam milijardi dolara u rezervama koje se drže u SAD. Ostatak je uglavnom u Njemačkoj, Ujedinjenim Arapskim Emiratima i Švajcarskoj.
Bonus video:
