Sirijci masovno bježe iz grada Homsa pošto su pobunjenici zauzeli obližnji strateški važan grad Hamu tokom blic-ofanzive koja je zadala težak udarac vlasti predsjednika Bašara Al Asada.
Smješten južno od Alepa, drugog grada u Siriji, strateški grad Hama ključ je na putu za Homs, četrdesetak kilometara južno, i za glavni grad Damask, dva velika grada koja su još u rukama vlasti.
U četvrtak uveče desetine hiljada stanovnika Homsa, uglavnom pripadnika alavitske zajednice iz koje je i predsjednik Asad, bježale su ka zapadnoj obali, navodi Sirijska opservatorija za ljudska prava (OSDH).
Pobunjenici predvođeni ekstremističkim islamistima Hajat Tahrir al-Šam (HTS) pokrenuli su iznenadnu ofanzivu 27. novembra iz svog uporišta u Idlibu, na sjeverozapadu, zauzevši desetine mjesta, najveći dio Alepa koji je sjeverno i sada i Hamu. Neprijateljstva su ostavila više od 800 mrtvih, prema jednoj nevladinoj organizaciji.
"Ono što se danas dogodilo" u Hami je "privremena taktička mjera, naše snage su i dalje blizu grada", rekao je sirijski ministar odbrane Ali Abaso o "preraspoređivanju" vladinih trupa.
Međutim, stanovnici Homsa, po veličini trećeg grada u Siriji, kažu da se plaše napredovanja pobunjenika.
"Strah vlada gradom", rekao je za AFP Hajdar, stanovnik alavitskog naselja do kojeg se došlo telefonom, koji pokušava da pobjegne što je prjie moguće u Tartus, alavitsko uporište na zapadnoj obali, gdje je već evakuisao svoje roditelje.
Pošto su pobunjenici ušli u Hamu, stanovnici su krenuli ulicama pješke ili u dugim redovima automobila, drugi pozdravljaju pobunjenike i zapalili su džinovski portret sirijskog predsjednika koji je visio na zgradi Opštine.
Pobunjenici su pucali u vazduh, drugi su klečali da se mole, dok su leševi na ulicama.
Pobunjenička koalicija se na Telegramu hvalila "potpunim oslobođenjem Hame", a posebno oslobađanjem "stotine zatvorenika" iz centralnog zatvora.
Po organizaciji OSDH, "više od 200 vojnih vozila" vojske napustilo je Hamu ka Homsu.
Neprijateljstva su prva tolikih razmjera od 2020. godine u zemlji opustošenoj razornim građanskim ratom koji je ostavio pola miliona mrtvih od 2011. i podijelio je na zone uticaja, a zaraćene strane podržavaju različite strane sile.
Od 27. novembra u borbama i bombardovanju poginulo je 826 ljudi, uključujući 111 civila, prema OSDH, sa sjedištem u Ujedinjenom Kraljevstvu i ogromnom mrežom izvora u Siriji. Od tog ukupnog broja, 222 borca su poginula od utorka oko Hame, saopštila je ODSH.
UN su prijavile 115.000 raseljenih lica za nedjelju dana.
Šef UN Antonio Gutereš pozvao je na prekid "pokolja" u Siriji, koji je posljedica "hroničnog kolektivnog neuspjeha" da se pokrene političko rješenje sukoba.
Redžep Tajip Erdogan, predsjednik Turske koja je glavni podržavalac pobunjenika, pozvao je Asada, uz podršku Rusije i Irana, da "hitno" nađe "političko rješenje".
Poslije pokretanja ofanzive pobunjenika, Rusija koja ima baze u Siriji, pokrenula je u znak podrške vladinim snagama napade iz vazduha na oblasti koje kontrolišu pobunjenici.
Zahvaljujući ključnoj podršci Rusije, ali i Irana i proiranskog libanskog Hezbolaha, sirijska vlada je 2016. preokrenula tok rata povrativši veliki dio teritorije.
Danas oslabljen dvomjesečnim otvorenim ratom sa Izraelom, Hezbolah je ponovio podršku Asadu.
Lider HTS-a Ahmed al-Čareh, poznat po ratnom imenu Abu Mohamedu al-Jolani, pozvao je susjedni Irak da se kloni sukoba.
U Alepu, velikom sjevernom gradu, stanovnici koji su se vratili s pobunjeničkim trupama proslavili su ponovno okupljanje sa svojim najmilijima.
"Neopisiva radost", rekao je Mohamed Joma (25) koji je pobjegao iz tog grada i napustio svoju porodicu kada je vlada potpuno preuzela Alep 2016.
Policija i vojnici koji su dezertirali su se sada postrojili ispred kancelarija da se registruju kod pobunjenih snaga.
Lider HTS-a je u video poruci rekao da u Hami neće biti "osvete", pošto je objavio da su njegovi borci ušli u grad "da zatvore ranu otvorenu prije 40 godina".
Hama je bila poprište masakra 1982. pod predsjedništvom Hafeza Al Asada, oca sadašnjeg predsjednika, tokom gušenja pobune Muslimanske braće.
"Gubitak Hame je veoma težak udarac za sirijsku vladu, posebno poslije njenog poraza u Alepu. Ovdje je vojska pokušala da preokrene situaciju (...) ali nije uspjela", rekao je za AFP Aron Lund, istraživač u "Century International" i dodao da će HTS sada pokušati da napreduje dalje, ka Homsu.
Sirijski ministar odbrane Ali Abas rekao je danas da je vojska i "i dalje blizu" Hame, pošto su taj grad u centru zemlje zauzeli pobunjenici.
On je naglasio da je odluka da prebaci vladine snage izvan Hame bila "privremena taktička mjera" .
Naše snage su i dalje blizu grada, rekao je Abas u saopštenju koje je objavila zvanična novinska agencija Sana.
Sirijska vojska se povukla iz strateški važnog grada Hame jer su pobunjenici probili njenu odbranu, što predstavlja još jedan udarac za predsjednika Bašara Al Asada. Hama je jedan od rijetkih gradova koji je bio pod potpunom kontrolom vlade tokom građanskog rata u Siriji.
Sirijska vojska je saopštila da se povukla iz Hame i zauzela položaje izvan grada kako bi zaštitila živote civila. Saopštenje je uslijedilo nekoliko sati nakon što su opozicioni borci ušli u grad i krenuli ka centru.
Hama je glavna saobraćajna raskrsnica u Siriji koja povezuje centar zemlje sa sjeverom, istokom i zapadom. Nalazi se oko 200 kilometara sjeverno od glavnog grada Damaska.
Desetine hiljada ljudi raseljeno je u novim sukobima koji su počele iznenadnom ofanzivom opozicije krajem novembra.
Ofanzivu predvode džihadistička grupa Hajat Tahrir al-Šam, kao i grupa sirijskih milicija koje podržava Turska pod nazivom Sirijska nacionalna armija. Njihovo iznenadno zauzimanje Alepa bilo je zapanjujući uspjeh i ponovo je pokrenulo sukob koji je u velikoj mjeri bio u zastoju posljednjih nekoliko godina.
Sljedeća meta pobunjenika će vjerovatno biti Homs, treći po veličini grad u zemlji. Homs je oko 40 kilometara južno od Hame.
Bonus video:
