Sirijci koji su pobjegli u Veliku Britaniju od početka građanskog rata 2011. godine izjavili su da planiraju da se vrate kući, dok su se prošlog vikenda okupljali slavljenici na trgu Pikadili u centru Londona, slaveći pad režima Bašara al Asada uz skandiranje i mahanje sirijskim zastavama.
Asadov režim bio je ozloglašen zbog ekstremne surovosti, rutinske upotrebe torture i državnih ubistava, kao i brutalnih pokušaja da potisne aktiviste za demokratiju i slobodu.
Ali Asad, osim što je tiranin, takođe je i ljekar, zbog čega je još teže shvatiti njegovu bezosjećajnost. Njegov otac Hafez bio je takođe tiranin, a dinastija je kombinovala brutalna ubistva nalik onima na srednjovjekovnim dvorovima s nemilosrdnom sektaškom mržnjom koja je prisutna širom Bliskog Istoka.
Bašar al Asad se školovao za oftalmologa i radio u bolnici Western Eye u Merilbonu. Izabrao je da se specijalizuje za očnog ljekara jer je to podrazumijevalo manje kontakta s krvlju. Njegov otac Hafez je navodno odabrao stidljivog, nježnog Bašara za ljekarsku profesiju, dok je stariji sin, bahati i agresivni Basil, bio očigledni nasljednik, a mlađi brat Maher bio je zastrašujuće nepredvidiv. Međutim, nakon što je Basil poginuo u nesreći, tihi oftalmolog je pozvan na presto.
Hipokratova zakletva nalaže ljekarima da cijene i poštuju ljudski život i da ga spasavaju kad god je to moguće. Ipak, Bašar al Asad je postao najnoviji ubilački despot koji se školovao za ljekara - ili “doktator”.
Doktatori nameću pitanje da li medicinsko obrazovanje zapravo olakšava činjenje ubistava. Ako se društvo posmatra kao političko tijelo, zar ljekar nije savršeno kvalifikovan da ga očisti od klica opozicije, oslobodi bakterija izdaje i upotrijebi skalpel vlasti da ukloni tumore? Zar skalpel nije finiji instrument od mača, buzdovana ili mitraljeza?
Još upečatljiviji su šefovi terorističkih organizacija koji su takođe medicinski obučeni - njihov slučaj je još čudniji, jer dok doktatori mogu da se pretvaraju da su državnici daleko od sukoba, “dok-teroristi” su intimno uključeni u ubijanje nevinih žena i djece.
Prvi doktator bio je američki avanturista Vilijam Voker, koji je školovan i radio kao ljekar prije nego što je pokrenuo niz izvanrednih ekspedicija koje su kulminirale time što je postao ubilački predsjednik i generalisimus Nikaragve 1856. godine. Nije dugo trajao - pogubljen je 1860. kada je imao samo 36 godina.
Najmoćniji afrički doktator bio je doktor Feliks Ufue-Boanji, frankofilski despot Obale Slonovače, koji je izuzetnu karijeru počeo kao ljekar, zatim je bio ministar u francuskim vladama pedesetih godina, a radio je i u predsjedništvu Obale Slonovače tokom 30 godina. Njegov trenutak megalomanije bio je izgradnja katoličke katedrale usred džungle Obale Slonovače, koja je zapravo veća od bazilike Svetog Petra u Rimu.
Doktatori nameću pitanje da li medicinsko obrazovanje zapravo olakšava činjenje ubistava. Ako se društvo posmatra kao političko tijelo, zar ljekar nije savršeno kvalifikovan da ga očisti od klica opozicije, oslobodi bakterija izdaje i upotrijebi skalpel vlasti da ukloni tumore? Zar skalpel nije finiji instrument od mača, buzdovana ili mitraljeza
Njegov savremenik, dr Hejstings Banda, koji je u Malaviju sprovodio vladavinu terora gotovo 40 godina, školovao se za ljekara u Tenesiju, a zatim na Univerzitetu u Edinburgu 1941. godine, prije nego što je radio kao ljekar u sjevernoj Engleskoj i Londonu: on je bio specijalista za polne bolesti vojnika i mornara tokom rata. Ovo je možda inspirisalo njegov brutalni tretman opozicionih članova, koje su bacali krokodilima, kao i njegove puritanske moralne zakone koji su zabranjivali mini suknje, čizme i bluze za žene.
Stari lav je počeo da gubi kontrolu devedesetih godina, a kada je preminuo, možda je imao više od 100 godina.
Treći u ovoj trojci doktatora krajem 20. vijeka bio je dr Fransoa Divalije, koji je Haiti pretvorio u paklenu mučionicu, ali je uvijek koristio svoje medicinsko obrazovanje i terminologiju bolesti kako bi zadobio povjerenje i opravdao represiju. Nazivao je sebe Papa Dok, nadimkom koji je trebalo da odaje utisak očinske pouzdanosti i stekao je popularnost medicinskom kampanjom protiv tropskih bolesti. Izabran za predsjednika 1957. godine, učvrstio vlast koristeći svoju jezivo teatralnu miliciju Tonton Makut, kombinujući prijatni prestiž brižnog porodičnog ljekara sa smrtonosnom moći Barona Samedija, duha vudua povezanog sa smrću i božanskom milošću Isusa Hrista. Tonton Makuti su drsko ubili najmanje 30.000 ljudi prije nego što je vlast predao svom sinu, Bebi Doku Divalijeu, koji je ubrzo izgubio vlast.
U novije vrijeme, vođa bosanskih Srba, dr Radovan Karadžić, koji je osuđen za zločine protiv čovječnosti u etničkom čišćenju i masovnim ubistvima tokom balkanskih ratova, saradnik predsjednika Miloševića, stekao je zvanje ljekara i psihijatra. Prije nego što je ušao u politiku, bio je poznat kao ljekar srpskog fudbalskog tima.
Mnogi od najistaknutijih terorističkih lidera školovali su se za ljekare: dr Ajman al-Zavahiri, bliski saradnik Osame bin Ladena i mozak napada 11. septembra, koji je bio formalni lider Al kaide sve do smrti u američkom vazdušnom napadu 2022. godine, bio je ljekar i hirurg. Radio je na egipatskim vojnim klinikama, u bolnici u Džedi, Saudijska Arabija, i kasnije sa Crvenim polumjesecem u Pakistanu. Povremeno je služio i kao Bin Ladenov lični ljekar.
Teroristi poput dr Džordža Habaša, palestinskog vođe Narodnog fronta za oslobođenje Palestine (PFLP) tokom sedamdesetih godina, i dr Abdela Rantisija, lidera Hamasa odgovornog za samoubilačke bombaške napade na izraelske civile devedesetih godina, bili su školovani i aktivni ljekari koji su se posvetili uništavanju nevinih i nasumičnih ljudskih tijela umjesto njihovom liječenju.
Međutim, u slučaju Bašara al Asada, upadljivo je koliko često je koristio jezik medicinskog iscjeljenja i čišćenja u svom političkom diskursu. Asad je redovno govorio o bakterijama muslimanskog fundamentalizma. Pitam se da li on razumije paradoks svog života na način na koji je to činio Divalije: “Ljekar”, rekao je Papa Dok, “ponekad mora da oduzme život da bi ga spasao”. Naravno, postoje slučajevi kada je sam ljekar bolest.
www.standard.co.uk
Prevod: A.Š.
Bonus video:
