Naučnici polako skidaju veo misterije sa jednog od najtajanstvenijih djelova Sunčevog sistema. Na dugo iskčekivanoj konferenciji za novinare NASA objavljene su fotografije koje je napravila sonda "Novi horizonti" tokom prolijetanja pored Plutona.
Fotografije otkrivaju ekvatorijalni predio Plutona sa zapanjujućom preciznošću. Mlade planine, tek 100 miliona godina stare, uzdižu se 3,5 kilometra u visinu i još rastu, objašnjava Džef Mur iz tima "Novi horizonti".
Čitav region, naučnici smatraju, još je geološki aktivan. Svoje pretpostavke o starosti planina Mur i njegove kolege temelje na manjku kratera, pošto se ovaj predio razlikuje od ostatka Plutona, čija je površina prepuna kratera od udara manjih svemirskih tijela.
"Ovo je jedna od majmlađih površina koju smo vidjeli u Sunčevom sistemu", rekao je Mur.
Za razliku od drugih ledenih satelita džinovskih planeta, Pluton ne može da se zagrije gravitacionom interakcijom sa većim planetarnim tijelima, tako da je neki drugi proces odgovoran za stvaranje planinskog reljefa.
"Planine su najvjerovatnije sačinjene od leda. Uprkos tome što metan i azot prekrivaju najveći dio površine, ti materijali nisu dovoljno snažni da formiraju planine. Umjesto toga, potreban je čvršći, krući materijal, pa su planine najvjerovatnije sačinjene od leda", rekao je Bil Makinon iz tima "Novi horizonti".
Fotografije su napravljene sat i po vremena prije najbližeg prilaska sonde Plutonu, kada je letjelica bila udaljena 770.000 kilometara od površine. Uprkos tome, na njima se jasno razaznaju strukture manje od par kilometara površine.
Najnoviji spektralni infracrveni snimak otkrio je i ogromne količine zaleđenog metana na površini.
Zapanjujući detalji otkriveni su i o Haronu, Plutonovom najvećem satelitu. Fotografije napravljene sa udaljenosti od 466.000 kilometara otkrivaju ogromne litice koje se pružaju više od 1.000 kilometara.
To sugeriše masivno pucanje Haronove kore, najvjerovatnije izazvano unutrašnjim procesima. U gornjem, desnom ćošku duž ivice, nalazi se kanjon za koji se procjenjuje da je dubok između sedam i devet kilometara.
Naučnici su takođe začuđeni manjkom kratera na Haronu. Iako je dobro osvijetljen u trenutku fotografisanja i topografija je jasna, relativno malo kratera se može vidjeti, što ih navodi na zaključak da je Haronova površina relativno mlada, odnosno da je skoro ponovo oblikovana geološkom aktivnošću.
Na Haronovom sjevernom polarnom predjelu vidi se jasna tamna mrlja, što je najvjerovatnije znak da postoje rezerve nekog tamnog materijala.
Još jedna zanimljiva činjenica. Haronov prečnik iznosi 1.200 kilometara, dva puta manji od Plutonovog. Sa oko 10 odsto mase Plutona, ima dovoljno privlačne snage da gravitaciono utiče na svoju planetu i da pomjeri zajednički centar mase između Plutona i sebe.
To ne čini Haron samo najvećim satelitom u odnosu na svog "roditelja" u Sunčevom sistemu, već čini i čvrst argument naučnika da proglase Pluton-Haron prvim binarnim patuljaskim planetarnim sistemom.
Otkad je otkriven 2005. godine, Plutonov satelit Hidra nije bio ništa drugo do jedva vidljiva zamagljena tačka na nebu. Novi snimci pokazali su nebesko tijelo nepravilnog, krompirastog oblika.
Sa rezolucijom od tri kilometra po pikselu, "Novi horizonti" su otkrili da su dimenzije sitnog satelita 43 sa 33 kilometra.
Kao i što je slučaj sa Haronom, Hidrina površina je najverovatnije prekrivena ledom. Međutim, unutar Hidrinog svijetlog tijela postoji tamniji, kružni predio.
"Sonda Novi horizonti nam je konačno otkrila osnovne fizičke osobine Hidre", rekao je Hal Viver, šef tima za "Lori", jedan od instrumenata za snimanje na sondi, dodajući da će se još više vidjeti na fotografijama koje tek treba da stignu.
Galerija
Bonus video:
