Više od 2.200 vozila i preko 5.800 lica za pet dana od otvaranja, prešlo je granični prelaz Zatrijebačka Cijevna - Grabon. Prelaz je otvoren 3. avgusta, a do nedjelje ujutro, kako su “Vijestima” kazali iz Granične policije, iz Albanije je u Crnu Goru ušlo 2.905 lica, odnosno 1.017 vozila.
Koristeći isti prelaz, tokom tih dana, iz Crne Gore u Albaniju ušla su 2.903 putnika, a granična policija registrovala je 1.188 vozila.
”Ukupno je od 3. avgusta do nedjelje ujutro na GP Grabon registrovano 5.808 lica, odnosno 2.205 vozila”, kazali su “Vijestima” iz dežurne službe granične policije.
Izgrađen još 2017. godine, taj zajednički granični prelaz između Crne Gore i Albanije, otvoren je tek trećeg dana avgusta u 13.00 sati. Najviše su se otvaranju obradovali mještani Gusinja, opštine na sjeveroistoku države. U vrijeme Envera Hodže, 1948. godine, granice prema Albaniji za tadašnju Jugoslaviju postale su neprobojni bedem, vjekovna saobraćajnica je prekinuta, a Gusinje postaje saobraćajno slijepo crijevo Crne Gore.
”Za mnoge generacije Gusinjana ovo je ostvarenje višedecenijskog sna”, kazala je na dan otvaranja predsjednica Opštine Gusinje Anela Čekić. Zbog ostvarenja sna današnje i generacije predaka, zadovoljstvo toga dana nije krio ni Amil Ibrahimagić iz Gusinja, koji je podsjetio i da je nekadašnji karavanski put preko Gusinja putnike vodio od Dubrovnika do Istanbula.
Od centra trgovine, do “slijepog crijeva”
Put od Podgorice do Gusinja decenijama je vodio kroz Platije - preko Kolašina, Mojkovca, Berana, Andrijevice, Murina. Oni koji su do Gusinja putovali autobusom, svraćali bi još i do Plava. Tom rutom, Gusinje je od glavnog grada udaljeno oko 200 kilometara.
Na granici s Albanijom, koja je prema Crnoj Gori decenijama bila zatvorena, Gusinje je tako ostajalo u zapećku. Do tog mjesta preko kojeg je nekad prolazio karavanski put, stizalo se jedino s namjerom da se u Gusinje i stigne. Gusinje je ostajalo nepoznanica za dobar dio i građana Crne Gore, osim onih čije porodice su iz tog kraja. Gusinje su skoro isključivo posjećivali samo još istraživači i planinari.
U Gusinju, u dolini Grebaja, još od 1964. godine, postoji planinarski dom “Branko Kotlajić”, vlasništvo Planinarskog kluba “Radnički” iz Beograda.
Na radost, opet najviše Gusinjana, onih koji žive u tom kraju, ali i onih koji su odavno u Podgorici ili u primorskom dijelu Crne Gore, nakon što je Albanija na svojoj teritoriji napravila oko 60 kilometara novog puta, od kružnog toka, odmah po prelasku državnog prelaza Božaj, do mjesta Baskimi, blizu graničnog prelaza Grnčar pored Gusinja, put od oko 200 kilometara prije nekoliko godina skraćen je na oko 90.
Iako stotinjak kilometara kraći od dotadašnje rute, ni taj put nikad nije radovao Gusinjane, kao što ih je obradovala vijest od prije nekoliko dana da je i konačno otvorena stara “gusinjska cesta” kroz Dinošu, dolinom Cijevne. Otvaranjem graničnog prelaza Zatrijebačka Cijevna, Gusinje je postalo najbliža opština sa sjevera Podgorici, a ne najdalja, ako se putuje preko Crne Gore.
Kuda vodi “gusinjska cesta”
Najčešća pitanja u vezi s rutom prema Gusinju su kuda put vodi, koliko je dugačak i kako izgleda. Kad je dužina puta u pitanju, različiti se podaci navode u različitim objavama, ali i to je pitanje odakle i dokle se mjerilo. Reporteri “Vijesti” prošli su putem preko novog graničnog prelaza u subotu. Od mosta na Cijevni u mjestu Dinoša, do marketa i hotela “Rosi”, na ulazu u Gusinje, izmjerili smo 66 kilometara. Ne računajući vrijeme provedeno na granicama, putovanje je trajalo oko sat i 15 minuta. Na tom dijelu puta, zbog čestih krivina, česta su i ograničenja, nekad i na 40, pa i 20 kilometara na sat.
Put je dobro označen, pa nema iznenađenja kad su krivine u pitanju. Kroz Albaniju, u dionici od naselja Tamara i Ljepuše, valja obratiti pažnju na manje odrone.
Za one koji planiraju putovanje preko novog, GP Zatrijebačka Cijevna, na postojanje te rute, iz pravca Podgorice, ukazuje već vertikalna signalizacija na kružnom toku, kod Lukoil benzinske pumpe, u naselju Stari aerodrom. Tu su postavljene table koje pokazuju pravac za Dinošu. Do tamo se ide pored Deponije “Livade”, do mosta na Cijevni, gdje se skreće lijevo (desno put vodi za Tuzi).
Putovanje se nastavlja obalom rijeke i poznat je svima koji se tokom ljetnjih mjeseci i vrućina u Podgorici kupaju na Cijevni. Saobraćajnica prolazi pored Gusinjske, plaže Trgaja... visočije uz kanjon su i neka druga, manje popularna kupališta - manje popularna, ne zbog toga šta nude, već češće zbog udaljenosti od grada.
Od mosta na Cijevni, u Dinoši, saobraćajnica je do granice s Albanijom potpuno nova, s dvije trake. Česta su i proširenja, pa oni koji uživaju u prirodi, mogu da naprave pauzu i uživaju u pogledu na kanjon Cijevne, da fotografišu. Ili da se, ako putuju ljeti, i okupaju na nekoj od plaža.
Ako i ne putujete do Gusinja, put je atraktivan za vožnju na dva točka - biciklom ili na motoru.
Po prelasku granice, put od Zatrijebačke Cijevne, na oko šest-sedam kilometara udaljenosti, povezuje se sa saobraćajnicom koja vodi od Božaja, pa za one koji su ikad putovali tuda, do Gusinja, nema iznenađenja.
Na tom putu kroz Albaniju, nailazi se na naselja Tamara, Selca i Ljepuša. Poput Gusinja, od 1948. godine, vremena kad je Enver Hodža zatvorio granice, i ta sela decenijama su bila zapostavljena. Posljednjih godina, međutim, situacija je znatno drugačija - u mjestu Tamara, uz magistralu, izgrađeno je tipsko naselje, otvorene su trgovine, ugostiteljski objekti, uređen je i prilaz Cijevni, a atraktivna plaža u neposrednoj blizini privlačna je za goste koji su i u subotu iskoristili vrijeme da se osvježe ili fotografišu...
Na mjesto Tamara, inače, pruža se pogled s Grla sokolovog, vidikovca pješačke staze “Krug oko Korita”. Grlo i “Krug oko Korita” već nekoliko godina omiljena su destinacija za dnevni izlet brojnih Podgoričana.
Od Tamare ka Gusinju, put dalje vodi pored naselja Selca, te ka selu Ljepuša, atraktivnoj lokaciji za turističke aktivnosti u planini - planinarenje, istraživanje planinskog bilja, hodanje po snijegu s krpljama... Iz sela Ljepuša vodi staza ka vrhovima Volušnica (1.879 metra nadmorske visine), Talijanka (2.056 mnv) i Popadija (2.057 mnv), a isti vrhovi penju se i s gusinjske strane, od doline Grebaja.
Kroz Albaniju, uz put se i danas mogu vidjeti neki od pola miliona betonskih bunkera koji su sagrađeni između 1975. i 1989. godine zbog straha Envera Hodže od Hladnog rata.
Gusinje, vrata za sjever Crne Gore
Na kraju puta ka Gusinju, da je granični prelaz Grnčar blizu, ukazuje znak koji pokazuje skretanje za Vrmošu i znak na kojem stoji “Dogane”. “Dogane” je granični prelaz na albanskom, pa skrenite tim putem. Do prelaza “Grnčar” vodi još drveni most, a nakon ulaska u Crnu Goru, do Gusinja se vozi još pet, šest kilometara. Na prilazu Gusinju, lijevo put vodi ka Plavu.
Plav je od Gusinja na udaljenosti oko 10 kilometara. Raskrsnica na ulazu u Plav, vodi ka naseljima Brezojevice, Velika, mjestima Murino, Andrijevica...
Reporteri “Vijesti” tokom obilaska, putovanje su na sjeveru završili u eko-kampu “Koljeno”, u Ulotini, nadomak Andrijevice. Iz “Koljena” pruža se pogled na dolinu Lima, s jedne, i vrhove Zeletina, s druge strane.
Granični prelaz Zatrijebačka Cijevna - Grabon izgrađen je 2017, uz podršku Evropske unije u okviru IPA programa prekogranične saradnje Crna Gora - Albanija, u cilju povezivanja Podgorice i Gusinja preko teritorije Albanije. Radovi na izgradnji koštali su oko 720.000 hiljada, od čega je EU obezbijedila skoro pola miliona eura.
Iz Vlade su kazali da je otvaranje tog graničnog prelaza “usmjereno ka sveobuhvatnoj valorizaciji turističkih, ekonomskih i privrednih resursa obje države”.
U istoj ulici džamija, pravoslavna i katolička crkva
U Gusinju se, u jednoj ulici, ulici koja vodi ka dolini Grebaja, nalaze džamija, pravoslavna i katolička crkva.
Vezirova džamija, prema istorijskim podacima, najstarija je džamija u Gusinju. Sagradio je skadarski vezir iz porodice Bušatlija, u 15. vijeku.
Na oko pedeset metara dalje, nalazi se Crkva Svetog Đorđa, koju je kralj Aleksandar sagradio 1926. godine.
U istoj ulici je i katolička crkva Sv. Anton, sagrađena 1933. godine.
Zla Kolata, Alipašini izvori, Kanjon Grlje...
Najviši planinski vrh Crne Gore Zla Kolata, nalazi se na teritoriji opštine Gusinje, na 2.534 metra nadmorske visine. Opisano je preko 40 planinarskih staza u plavsko-gusinjskom dijelu Prokletija i uspon na Zlu Kolatu samo je jedna od njih.
Za posjetioce atraktivan je i Kanjon Grlje u selu Vusanje. Visočije je izvor Oko Skakavice (Savino oko), iz kojeg zapravo teče Grlja, koja iz kanjona izlazi kao Vruja.
Na ulazu u kanjon, Grlja gradi vodopad visok 15 metara.
Oko Skakavice i Kanjon Grlje nalaze se u dolini Ropojane. U zavisnosti od doba godine, u dolini se može vidjeti i ledničko Ropojansko jezero.
Ropojanskom dolinom sve do početka 20. vijeka prolazio je važan karavanski drum od Skadra ka Peći.
Zaštitni znak Gusinja, najveće kraško vrelo Alipašini izvori, nalazi se na 1,5 kilometara od centra.
Pripremite ličnu ili pasoš, za vozilo zeleni karton i malo strpljenja
Državljani Crne Gore granicu s Albanijom mogu da, osim s pasošem, pređu i s ličnom kartom. Za vozilo je neophodan zeleni karton.
Tokom obilaska rute, reporteri “Vijesti” i drugi putnici, na prelazak granice čekali su i do 40 minuta.
Iz granične policije “Vijestima” su kazali da zadržavanja preko pola sata ne može da bude, jer ih zakon obavezuje da, kako tvrde, u tom slučaju pristupe “selektivnoj kontroli”.
Bonus video:
