Čak šest nevažećih listića na Opštoj sjednici Vrhovnog suda nije rezultat nepoznavanja pravila glasanja, već prećutno iskazan stav sudija protiv prijavljenih kandidatkinja na oglas za predsjednika tog suda. Ovakav postupak sudija Vrhovnog suda zaustavio je proces izbora predsjednika i vratio ga na početak, a činjenica da može da se i ponovi kad god se sudijama tog suda ne bude dopao neki kandidat, govori da se u njihovima rukama nalazi “sredstvo” za postizanje blokade.
To je “Vijestima” saopštila pravna savjetnica Akcije za ljudska prava Marija Vesković, komentarišući činjenicu da se na Opštoj sjednici Vrhovnog suda 17. mart, poslije tajnog glasanja u kutiji našlo šest “bijelih listića”. Na taj način osujećena je mogućnost da se poslije godinu i četiri mjeseca napravi veliki korak i ta najviša sudska instanca možda i izađe iz v. d. stanja.
Tog dana 16 sudija Vrhovnog suda bilo je na Opštoj sjednici, ali je nakon intervjua sa prijavljenim kandidatkinjama - sutkinjama Milenkom Žižić i Anom Vuković, objelodanjeno da je bilo šest nevažećih listića zbog čega je osujećena mogućnost da se neka od njih dvije domogne 12 glasova, koliko im je zakonski bilo potrebno da bi postale kandidat za najvažniju poziciju.
Tokom tajnog glasanja, Žižićeva je dobila osam a Vukovićeva dva glasa kolega, pa se nije stekla potrebna dvotrećinska većina za utvrđivanje kandidata za predsjednika Vrhovnog suda i intervjua pred Sudskim savjetom.
Pitanje je kome od sudija u sadašnjem sastavu Vrhovnog suda odgovara opstrukcija izbora čelne pozicije, čija je fotelja ostala upražnjena još 30. decembra 2020. godine kada je dugogodišnja predsjednica Vesna Medenica odlučila da napusti funkciju zbog toga što je dugo trpjela kritike domaće i međunarodne javnosti jer nezakonito od ljeta 2019. godine troši 3. mandat na čelu pravosuđa.
U Vrhovnom sudu “Vijestima” je odgovoreno da bi “bilo kakav komentar o tome kako je ko i zašto glasao na Opštoj sjednici Vrhovnog suda, predstavljao povredu tajnosti procesa samog glasanja, što je propisano i u Krivičnom zakoniku Crne Gore”.
I u Sudskom savjetu su odgovorili da “način rada i glasanja tokom održavanja Opšte sjednice Vrhovnog suda propisan Sudskim poslovnikom, te nije u nadležnosti SS”.
Pravna savjetnica HRA naglasila je da svaka mogućnost za stvaranje blokade u pravosuđu treba da bude podsticaj za mijenjanje propisa zbog čega je Akcija za ljudska prava, u konkretnom slučaju, podržala predlog Sudskog savjeta za izmjenu procedure izbora predsjednika tako da Opšta sjednica ima mogućnost da predloži i više od jednog kandidata o kojem će Sudski savjet glasati, a ne samo jednog kao što je to sada slučaj.
”Akcija za ljudska prava je još tokom prošle godine apelovala na Opštu sjednicu da otvori za javnost sjednice na kojima se obavljaju razgovori sa prijavljenim kandidatima i kandidatkinjama i tako unaprijedi transparentnost izbornog postupka, međutim do toga nije došlo. Otvaranjem sjednica bi se omogućilo da javnost bude upoznata, makar u jednom dijelu, sa stavom sudija Vrhovnog suda o kandidatima za izbor predsjednika kao i pitanjima koja im se postavljaju”, kazala je ona.
Vesković tvrdi da bi trebalo preduzeti mjere da se ovakve situacije ne ponove i to kroz izmjenu Zakona o Sudskom savjetu i sudijama, na čijim izmjenama se uveliko radi.
”Nevažeći listići su uobičajena pojava kod tajnog glasanja i bilo kakva kontrola ili nadzor u cilju sprečavanja te pojave bi mogla da naruši princip tajnosti glasanja. Međutim, kako se radi o glasanju koje može da dovede do blokade izbora jedne od vodećih osoba u pravosuđu, potrebno je preduzeti mjere da se ovakve situacije ne ponove i to kroz izmjenu Zakona o Sudskom savjetu i sudijama koje bi spriječile blokadu i omogućile Sudskom savjetu da izvrši izbor od svih onih koji ispunjavaju uslove bez obzira na stav sudija Vrhovnog suda. To je bio predlog koji je Sudski savjet u toku prošle godine uputio Ministarstvu pravde, ljudskih i manjinskih prava i sada i ponovio radnoj grupi koja radi na izmjenama Zakona o Sudskom savjetu i sudijama. Takođe, sprečavanje blokade bi se moglo obezbijediti i izmjenom Zakona o sudovima na način da se propiše da Opšta sjednica može većinom glasova da utvrdi predlog za kandidata predsjednika, umjesto dvotrećinskom većinom”, poručila je Veskovićeva.
Nakon što je blokadom u Vrhovnom sudu propao i četvrti konkurs Sudskog savjeta - novi još nije raspisan, a u međuvremenu to tijelo nema puni sastav, a za dvotrećinski broj članova čeka se izbor novog ministra pravde.
”Članom 124 stav 3 Ustava Crne Gore propisano je da predsjednika Vrhovnog suda bira i razrješava Sudski savjet dvotrećinskom većinom, na predlog Opšte sjednice Vrhovnog suda. Kako u ovom momentu Sudski savjet nije u punom sastavu, odnosno, nema potrebne ustavne 2/3 članova Savjeta, a imajući u vidu četiri neuspjela oglasa, sačekaće se ispunjavanje uslova potrebnih za glasanje”, odgovorili su u Sudskom savjetu zašto još ne raspisuju novi oglas.
U HRA navode da nema opravdanja za to što Sudski savjet još nije raspisao novi oglas za izbor predsjednika Vrhovnog suda.
”Nakon izbora jednog njihovog člana za glavnog specijalnog tužioca to tijelo je dovedeno na ivicu kvoruma i bez formalnih uslova za izbor predsjednika Vrhovnog suda međutim to samo po sebi ne znači da Sudski savjet ne treba da preduzima sve korake u proceduri izbora na koje ga obavezuje Zakon o Sudskom savjetu i sudijama jer su se već juče, izborom novog ministra pravde, stekli formalni uslovi za glasanje i izbor budućeg predsjednika Vrhovnog suda”, rekla je Veskovićeva.
Od 6. septembra 2021. godine za vršiteljku dužnosti Vrhovnog suda imenovana je sutkinja Vesna Vučković. Zbog toga što je Vrhovni sud dugo bio na trećini kapaciteta po broju sudija (svega 6), tokom 2021. imali su pad efikasnosti za čak 26 odsto.
Za Medenicu bili jednoglasni
Nedavno uhapšena bivša predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica, 12 godina provela je na najvažnijoj poziciji pravosuđa, gdje je nakon dva petogodišnja mandata u julu 2019. godina dobila mogućnost da nezakonito i dalje rukovodi vrhom sudske grane vlasti.
Sudeći prema podacima sa Opštih sjednica Vrhovnog suda i sjednica Sudskog savjeta, za 12 godina imala je više nego lak put - Medenica ili nije imala takmaca u izbornoj trci ili je tokom sjednica dobijala jednoglasnu podršku.
I pored toga što se potpuno neustavno prijavila na konkurs Sudskog savjeta 2019. godine, ona je na Opštoj sjednici Vrhovnog suda 3. jula te godine, a na kojoj su prisustvovale sve sudije tadašnjeg saziva, dobila potpunu podršku kolega.
”Cijeneći program rada, kao sastavni dio profesionalne strategije, usmjerene na rješavanje postojećih izazova u praksi i unapređenje kvaliteta, efikasnosti i transparentnosti rada sudstva, te osnaživanja pravnog sistema, zasnovanog na vladavini prava kandidatkinja je dobila podršku svih 18 sudija Vrhovnog suda”, saopšteno je tada nakon Opšte sjednice.
Jednoglasno je dobila podršku i 13 dana kasnije na sjednici Sudskog savjeta...
Medenica je uhapšena 17. marta, a sumnjiči se da je počinila dva krivična djela - stvaranje kriminalne organizacije i protivzakonit uticaj.
Bonus video:
