U Crnoj Gori 784 osobe oduzele su sebi život od 1. januara 2016. do 31. decembra 2022. godine, što znači da je u državi sa negativnim prirodnim priraštajem svaki treći dan neko digao ruku na sebe.
Prema podacima Uprave policije, najcrnje brojke zabilježene su prošle godine - iz te institucije “Vijestima” je odgovoreno da je tokom 2022. bilo 126 samoubistava i da je u crnu statistiku ušlo i nekoliko djece.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) iz 2019. godine, Crna Gora se nalazila na 14. mjestu u svijetu po broju samoubistava po glavi stanovnika.
Prema podacima Uprave policije, u prethodne tri godine bilo je više samoubistava nego 2019, kada ih je zabilježeno 109, pa se može zaključiti da smo još više na listi SZO.
”Vijestima” je iz Uprave policije odgovoreno da je za proteklih sedam godina najviše samoubistava registrovano na području koje je u nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica - ukupno 232.
To je, prema njihovim podacima, nešto više od 29 odsto od ukupnog broja ljudi koji su u minulih sedam godina sebi oduzeli život.
Crne brojke, međutim, nijesu posebno imale odjeka, jer je mentalno zdravlje i dalje tabu u državi.
CRNE BROJKE
”Uprava policije je tokom 2022. godine na teritoriji Crne Gore registrovala 126 samoubistava, od čega na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica 29, Odjeljenja bezbjednosti Nikšić 18, Odjeljenja bezbjednosti Pljevlja 17, Odjeljenja bezbjednosti Berane devet i Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje sedam”, precizirali su iz Uprave policije.
Prošle godine po šest ljudi sebi je oduzelo život na području nadležnosti odjeljenja bezbjednosti Herceg Novi, Kotor i Mojkovac, dok je pet samoubistava registrovano na području nadležnosti barske policije:
”A po četiri na području odjeljenja bezbjednosti Danilovgrad i Ulcinj, dok su tri samoubistva registrovana na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Cetinje. Po dva samoubistva su registrovana na području nadležnosti odjeljenja bezbjednosti Budva, Tivat, Rožaje, Plužine i Kolašin, a po jedno u Šavniku i Žabljaku”.
Godinu ranije život je sebi oduzelo 120 državljana Crne Gore, i ponovo je prednjačila Podgorica, sa 49 samoubistava.
”Na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica registrovano je 49 samoubistava, na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Herceg Novi registrovano je 19, dok je na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Nikšić zabilježeno 13 samoubistava. Na području Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje registrovano je 12 samoubistava, dok je 11 registrovano na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Berane, osam na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Pljevlja, šest na području Odjeljenja bezbjednosti Bar, a dva samoubistva su registrovana na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Budva”, kazali su “Vijestima” iz Uprave policije.
Tokom 2020. godine brojka je bila nešto niža u odnosu na dvije godine nakon toga, ali je i te godine zabilježeno više od stotinu samoubistava.
”Na teritoriji Crne Gore tokom 2020. godine registrovano je 109 samoubistava. Na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica zabilježena su 34 samoubistva, na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Berane 14, dok je po 13 samoubistava registrovano na području nadležnosti odjeljenja bezbjednosti Nikšić, Herceg Novi i Pljevlja”, piše u odgovorima iz Uprave policije.
Te godine policajci su na teritoriji koja je u nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje registrovali 10 samoubistava, sedam na području Odjeljenja bezbjednosti Bar, a pet na području nadležnosti njihovih kolega iz Budve.
PODGORICA PRVA NA CRNOJ LISTI
Policija je 2019. registrovala 100 samoubistava, od čega tačno trećinu na području koje je u nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica. Te godine 33 žitelja glavnog grada oduzela su sebi život.
”Na području koje je u nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Nikšić registrovano je 16 samoubistava, a po 12 ih je bilo na području Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje i Odjeljenja bezbjednosti Herceg Novi. Devet samoubistava registrovano je na teritoriji koja je u nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Bar, osam na području Odjeljenja bezbjednosti Berane, sedam na području koje svojom nadležnošću obuhvata Odjeljenje bezbjednosti Pljevlja i tri na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Budva”, saopštili su “Vijestima” iz Uprave policije.
Te godine registrovano je najmanje samoubistava od minulih sedam, za koliko su traženi podaci, a 2018. i 2017. godine život je sebi oduzelo po 109 ljudi.
”Tokom 2018. godine zabilježeno je 109 samoubistava i to na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica 30, Odjeljenja bezbjednosti Nikšić 25, a odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje i Pljevlja po 15. Na teritoriji koju svojom nadležnošću obuhvata Odjeljenje bezbjednosti Herceg Novi registrovano je 11 saomoubistava, odjeljenja bezbjednosti Berane i Bar po šest i na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Budva jedno. Kada je riječ o 2017. godini policija je takođe registrovala 109 samoubistava. Te godine najviše ih je zabilježeno na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica - 25, zatim Odjeljenja bezbjednosti Nikšić 24, na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Herceg Novi 15, a na teritorijama u nadležnosti odjeljenja bezbjednosti Berane i Bar po 11. Na teritoriji Odjeljenja bezbjednosti Pljevlja deset, a ostala samoubistva su registrovana na području nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Budva, njih sedam i Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje šest”, objasnili su iz UP.
Od prvog do posljednjeg dana 2016. godine u Crnoj Gori sebi je život oduzelo 111 ljudi.
”I to 32 na teritoriji koju svojom nadležnošću obuhvata Odjeljenje bezbjednosti Podgorica, 27 na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Nikšić, po 13 na teritoriji Odjeljenja bezbjednosti Pljevlja i Odjeljenja bezbjednosti Berane, a na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Herceg Novi 12. Na području koja nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Bijelo Polje registrovano je osam, Odjeljenja bezbjednosti Bar pet i Odjeljenja bezbjednosti Budva jedno samoubistvo”, odgovorili su iz Službe za odnose sa javnošću Uprave policije.
RAZLIČITI PODACI
Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN CG) sredinom prošle godine objavio je da je statistika koju vode nadležne institucije u Crnoj Gori nepouzdana, i da su podaci Uprave policije i SZO različiti.
Oni su došli do podataka da je, prema statistici UP 2019. godine bilo 100 samoubistava, dok je u izvještaju SZO “Suicide worldwide in 2019” te godine zabilježeno 138 samoubistava u Crnoj Gori.
Prema SZO izvještaju “Mental Health Atlas 2020”, stopa samoubistava u Crnoj Gori 2016. bila je manja nego 2019, a prema podacima UP 2016. je bilo više samoubistava nego 2019.
232 osobe sa područja glavnog grada oduzele su sebi život od 1. januara 2016. do 31. decembra 2022. godine. Crna brojka bila je najveća 2021. godine, kada je na teritoriji nadležnosti Odjeljenja bezbjednosti Podgorica registrovano 49 samoubistava
SZO: Više od 700 hiljada žrtava godišnje širom svijeta
Prema podacima sa sajta Svjetske zdravstvene organizacije, procjena je da širom svjeta godišnje 703.000 ljudi sebi oduzme život.
Takođe, procjene su da na svako samoubistvo, vjerovatno još njih 20 pokuša da oduzme sebi život, a mnogo više njih ozbiljno razmišlja o tome.
Oni objašnjavaju da zbog samoubistava milioni ljudi trpe tugu jakog intenziteta, ili su na neki drugi način pogođeni tim činom sebi bližnjih.
”Svako samoubistvo problem je javnog zdravlja, sa dubokim uticajem na ljude oko njih. Podizanjem svijesti, smanjenjem stigme oko samoubistva i podsticanjem dobro informisanih akcija, možemo smanjiti slučajeve samoubistava širom svijeta”, piše na sajtu SZO.
Četvoro maloljetnika se ubilo lani
Tokom prošle godine u Crnoj Gori život je sebi oduzelo četvoro maloljetnika - i to u Podgorici, Nikšiću, Bijelom Polju i Ulcinju.
Među njima je i dvanaestogodišnjakinja koja je samoubistvo izvršila skokom sa mosta u rijeku Moraču. Njeno tijelo iz vode izvučeno je 10. oktobra 2022. godine. Tog dana obilježava se Svjetski dan mentalnog zdravlja.
”Vijesti” su tada razgovarale sa psihološkinjom Anđelom Golubović, koja je ocijenila da je Crnoj Gori hitno potrebna nacionalna strategija za prevenciju samoubistava, kao i SOS linija za građane, ali nikakva dokumenta nijesu od pomoći ako jedna karika u sistemu zakaže.
Tog mjeseca i UNICEF je pozvao Crnu Goru da osigura da rani znaci rizika po dobrobit djeteta budu pravovremeno prepoznati i da dijete i porodica dobiju adekvatne zdravstvene, obrazovne i usluge dječje zaštite kako bi se spriječili tragični ishodi.
Dvomjesečna beba spasena iz Morače
Minulog mjeseca Crnu Goru, region i zemlje okruženja potresla je vijest o samoubistvu K. K. (61), koja je u nabujalu Moraču ušla sa dvomjesečnim unukom.
Dječak je spasen. Šansu da se spasi smrti dali su mu radnici podgoričkog preduzeća “Zelenilo” Aldin Ibrahimović i Almir Mujak, kojima je da ga izvuku iz rijeke pomagao Špejtim Demaj, a život mu je udahnuo švedski parlamentarac Adnan Dibrani.
Beživotno tijelo K. K. izvučeno je iz vode nedugo nakon što je, tvrde nezvanično iz policije, odlučila da sa unukom ode u smrt.
Dva slučaja pod velom sumnje
Uprkos crnim brojkama koje su užasavajuće i koje bi trebalo sve da zabrinu, crnogorska javnost najduže se interesovala za dva slučaja, za koja je zvanično saopšteno da su samoubistva - dugogodišnjeg agenta tajne službe Luke Bulatovića i nekadašnjeg načelnika ulcinjske policije Rudolfa Elezovića.
Dio javnosti i dalje sumnja u zvanične nalaze istraga koje su pokazale da su Bulatović 15. oktobra 2021. godine, u iznajmljenom stanu u podgoričkom naselju Momišići, a Elezović krajem maja te godine u mjestu Sveti Đorđe u Ulcinju, na sebe digli ruke.
Video porukama, objavljenim četiri dana nakon što je Bulatović pronađen mrtav, on je, aludirajući na samoubistvo, rekao da je to bježanje linijom manjeg otpora, ali da je istovremeno i njegov osjećaj odgovornosti prema onome što se zove ljudska i profesionalna čast.
Elezović, koliko je javnosti poznato, nije ostavio poruke. Nestao je 27. maja 2021. godine, a njegovo tijelo pronađeno je 8. juna u rijeci Bojani, u mjestu Sveti Đorđe u Ulcinju.
Bonus video:
