Službenici policije nijesu među desetak osoba koje imaju pristup termalnim kamerama na Skadarskom jezeru, iako one nadziru dobar dio graničnog pojasa sa Albanijom. Snimke sa tih kamera mogli su da gledaju samo deset dana nakon što su postavljene.
Ti uređaji u posjedu su Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, a njima upravljaju Nacionalni parkovi Crne Gore.
Iz JP NPCG i Ministarstva tvrde da su kamere postavili zakonito i da uvid u snimke ima i Ministarstvo unutrašnjih poslova, ali iz resora na čijem čelu je Danilo Šaranović tvrde suprotno.
“Službenici Ministarstva unutrašnjih poslova i Uprave policije nemaju pristup termalnoj kameri postavljenoj u okviru ribarskog monitoring centra u Direktoratu za ribarstvo, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede”, kazali su iz MUP-a.
Oni koji gazduju kamerama objašnjavaju da su postavljene u cilju sprečavanja krivolova, međutim, sagovornici “Vijesti” tvrde da je mogućnost zloupotrebe velika, naročito zbog mogućnosti da neko ko zna dokle seže oko kamere, može precizno navoditi i krivolovce i krijumčare kuda da prolaze a da ne budu uhvaćeni...
Iz Agencije za zaštitu podataka o ličnosti, odgovorili su “Vijestima” da su u decembru 2019. godine kontrolori Agencije sproveli postupak nadzora i utvrdili da su kamere postavljene zbog monitoringa ribolovne vode.
Objasnili su da su to provjeravali nakon inicijative građanina, koja se odnosila na utrđivanje zakonitosti obrade ličnih podataka putem video-nadzora u regionu Plavnica, kojim se navodno snimaju i privatna imanja žitelja tog kraja i urtvrdili da se na video-zapisima koji pravi termalna kamera ne može utvrditi identitet fizičkih lica, već razlivene siluete ljudskog oblika...
Osim kontradiktornosti u odgovorima institucija na pitanje ko ima uvid u snimke, ne poklapaju se ni odgovori o datumu kada je donijeta odluka da se postave kamere.
Odgovarajući Vijestima, iz JP NPCG saopštili su da je na predlog tadašnjeg Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, Vlada na sjednici 18. jula 2019. godine usvojila Informaciju o upotrebi termalne kamere u cilju sprečavanja nelegalnog ribolova u Nacionalnom parku “Skadarsko jezero”.
Taj datum je i odgovorima Ministarstva, ali iz AZLP ističe da su prilkom nadzora utvrdili da su Ministarstvo poljoprivrede, MUP i NP “Skadarsko jezero” zaključkom Vlade od 25. jula 2019. godine obavezani da uspostave kontinuirani monitoring ribolovne vode, uz upotrebu savremene tehnologije za detekciju toplote, tj. “termalne kamere”.
MUP gledao 10 dana
Iz JP NPCG na čijem čelu je Marinela Đuretić objasnili su da je resorno ministarstvo 2019. godine kroz projekat MIDAS II, obezbijedilo 25.000 eura za kupovinu i ugradnju, pa su shodno tome termalne kamere i ostala oprema u njihovom vlasništvu.
“Za smještaj termalne kamera i opreme, Ministarstvo je odabralo lokaciju koja pokriva 70 posto teritorije Nacionalnog parka ‘Skadarsko jezero’. Pristup termalnoj kameri je obezbijeđen u okviru ribarskog monitoring centra u Direktoratu za ribarstvo Ministarstva poljoprivrede, Ministarstvu unutrašnjih poslova i JPNPCG kao upravljaču Nacionalnog parka ‘Skadarsko jezero’”, kazali su iz JP NPCG.
Da je MUP zaključkom Vlade iz jula 2019. godine bio obavezan da kontinuirano vrši nadzor tim kamerama tvrde iz Jokovićevog resora.
“Vlada je tada zadužila Ministarstvo poljoprivrede, Ministarstvo unutrašnjih poslova i NP ‘Skadarsko jezero’ da kontinuirano koriste termalnu kameru u svrhu suzbijanja nelegalnih ribolovnih aktivnosti na Skadarskom jezeru”, kazali su iz MPRR.
“Pristup termalnoj kameri je, shodno zaključku Vlade Crne Gore, omogućen monitoring centru Nacionalnog parka ‘Skadarsko jezero’, monitoring centru Ministarstva unutrašnjih poslova i Inspektorima za ribarstvo”, tvrde iz Jokovićevog resora.
Odgovori MUP-a pokazuju suprotno - da njihovi ni službenici Uprave policije nemaju pristup termalnoj kameri postavljenoj u okviru ribarskog monitoring centra u Direktoratu za ribarstvo, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
Objasnili su i da su službenici Sektora granične policije, odnosno Regionalnog centra granične policije “Centar” - Službe za operativno dežurstvo, shodno zaključku sa zajedničkog sastanka predstavnika ovog Regionalnog centra i tadašnjeg menadžmenta JP NPCG, koji je održan 13. januara 2023. godine, “a kojom prilikom je izražena obostrana spremnost za unapređenje međusobne saradnje, uputili dopis JP NP Crne Gore, da se putem linka, od strane monitoring centra navedenog preduzeća, ustupi slika stanja sa nadzornih kamera, kojima vrše monitoring na lokacijama: Plavnica, Vranjina, Virpazar, Pančevo oko, Boljesestre i dr., a sve u cilju detekcije nezakonitih prelazaka državne granice”.
“Krajem marta 2023. godine u Službi operativnog dežurstva RCGP ‘Centar’ omogućen je pristup u slike stanja sa gore navedeniih nadzornih kamera, samo operativno, bez mogućnosti pretrage, izuzimanja snimaka, kopiranja, dijeljenja ili na drugi način dostavljanja podataka sa navedenih kamera za službene potrebe, iz razloga što su se softver, kao i kompletna IT oprema nalazli u monitoring centru, tj. u nadležnosti Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede”, objasnili su iz MUP-a.
Odgovarajući na pitanja “Vijesti” kazali su da su isključivo službenici Uprave policije, koji imaju obavezu čuvanja tajnih podataka, imali “pristup svega 10 dana u realnom vremenu”.
“Neovlašćena lica nijesu imala pristup tim podacima. Snimci nijesu skidani, već pregledani u realnom vremenu, a to znači da niti jedno lice nije moglo neovlašćeno doći u posjed podataka”.
Oni su poručili da od preuzimanja nadležnosti obezbjeđenja državne granice, postoji potreba za kvalitetnijim nadzorom granice na Skadarskom jezeru.
“U tom cilju Sektor granične policije pokrenuo je niz projekata kako bi poboljšao kadrovske i materijalno-tehničke kapacitete organizacione jedinice koja vrši graničnu kontrolu na ovom izuzetno osjetljivom dijelu granice. U tom smislu samo u ovoj godini od strane renomirane kompanije obezbijedili su izradu elaborata za mapiranje potreba za uspostavljanje efikasnog elektronskog nadzora na Skadarskom jezeru, čija će se implementacija u narednom periodu realizovati po definisanim prioritetima iz sredstava Evropske unije uz posredovanje kancelarije IOM-a u Podgorici. Na taj način obezbijediće se mnogo bolja pokrivenost elektronskim nadzorom državne granice na Skadarskom jezeru, te mogućnost za bolju reakciju granične policije u detektovanim slučajevima”, kazali su iz resora na čijem čelu je Danilo Šaranović.
Žitelje ne snimaju
Agencija za zaštitu podataka o ličnosti odgovorila je “Vijestima” da su u postupku nadzora, između ostalog, utvrdili da su u cilju suzbijanja nelegalnog ribolova na području NP “Skadarsko jezero”, Zaključkom Vlade od 25. jula 2019. godine, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razoja, Ministarstvo unutrašnjih poslova i NP “Skadarsko jezero” obavezani da uspostave kontinuirani monitoring ribolovne vode, uz upotrebu savremene tehnologije za detekciju toplote, tj. “termalne kamere”.
Navode i da su prilikom kontrole konstatovali da se monitoring ribolovne vode obavlja pomoću termalne kamere koja vrši 24-časovno očitavanje toplote tijela na teritoriji tog NP u realnom vremenu, da se na video-zapisima koji pravi termalna kamera ne može utvrditi identitet fizičkih lica, jer prikazuje “razlivene” siluete ljudskog oblika, ali i da se ne vrši video-nadzor privatnih imanja žitelja tog regiona.
“Jer ista očitava na neprepoznatljiv način objekte u trodimenzionalnom obliku sivo-crne boje, čime se ne ugrožava pravo na privatnost lica”.
Iz AZLP objašnjavaju da je termalna kamera sistem za pozicioniranje mreže sa toplotnim “koji se primenjuje za privremene granice odbrane, prilikom pomorske odbrane, nadgledanja luka, sigurnosti aerodromskog oboda itd. Sistem alarma pomaže vam da odmah otkrijete neočekivane događaje i zaštiti vas od gubitka imovine”.
Objašnjavaju i da im se JP NPCG 31. maja 2021. godine obratio zahtjevom kojim su tražili, između ostalog, “da li za postavijanje termovizijski kamere postoje smetnje u smislu Zakona o zaštiti podataka o ličnosti” i da su im objasnili da instaliranje termovizijske kamere nije u suprotosti sa odredbama Zakona o zaštiti podataka o ličnosti.
Stanje na terenu bolje nego prije
Postavljanje termalnih kamera iz Ministartsva poljoprivrede pravdali su time što nezakonit i neprijavljeni ribolov sa kojim se Crna Gora susreće izaziva niz negativnih ekonomskih, socijalnih, ekoloških i pravnih posljedica.
“Ova aktivnost često je povezana sa drugim kriminalnim aktivnostima i ugrožava bezbjednost ljudi i hrane. Upravo iz tih razloga, 2019. godine Ministarstvo je pokrenulo proceduru nabavke termalne kamere kako bi se se odlučno suprotstavilo svim vidovima nelegalnog ribolova na Skadarskom jezeru. Nakon što je Vlada Crne Gore 2019. godine usvojila informaciju o upotrebi termalne kamere u cilju sprečavanja nelegalnog ribolova u Nacionalnom parku ‘Skadarsko jezero’, ona je instalirana”, kazali su iz Jokovićevog resora.
Navode i da je instalacija termovizijske kamere u velikoj mjeri pomogla u borbi protiv nelegalnih ribolovnih aktivnosti na tom području i da je trenutno stanje na Skadarskom jezeru po pitanju nelegalnog ribolova značajno bolje.
Iz MPRR ponovili su da je pristup termalnoj kameri, shodno zaključku Vlade, omogućen monitoring centru Nacionalnog parka “Skadarsko jezero”, monitoring centru Ministarstva unutrašnjih poslova i Inspektorima za ribarstvo.
Tvrde i da je uskladu sa Zakonom o državnim službenicima i namještenicima, državni službenik dužan da obezbijedi zaštitu i čuvanje tajnih podataka.
“Takođe, tajne podatke državni službenik dužan je da čuva i po prestanku radnog odnosa u državnom organu, u skladu sa Zakonom kojim se uređuje tajnost podataka. Važno je istaći da je ovo pitanje dodatno obuhvaćeno i Etičkim kodeksom državnih službenika i namještenika te da prilikom vršenja poslova u državnom organu službenik ne smije neovlašćeno saopštavati službene informacije do kojih je došao u vršenju tih poslova. Na osnovu navedenog, jasno je da neovlašćeno postupanje sa informacijama povlači odgovornost državnog službenika”, kazali su oni.
Navode i da je rukovalac zbirke podataka u okviru tog Ministarstva Direktorat za ribarstvo.
Uređaji značajno pomažu u borbi protiv krivolova
Iz JP NPCG tvrde da tehničke karakteristike kamera omogućavaju identifikovanje plovnih objektata na jezeru, što im je, kako navode, izuzetno značajno u cilju sprečavanja krivolova:
“A o dobrim efektima na terenu govore i zvanični rezultati. Svu potrebnu dokumentaciju je obezbjedilo Ministarstvo poljoprivrede u čijem je vlasništvu kamera”, kazali su oni.
Odgovarajući “Vijestima” ko sve ima pristup kameri i podacima, kazali su da ga imaju službenici u tim institucijama i operateri zaposleni u Službi za kontrolu i monitoring Nacionalnih parkova Crne Gore:
“U kojoj je prema Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta zaposleno sedam lica - šest operatera i jedan saradnik za video-nadzor i instalacije”.
Nijesu odgovorili ko su, presonalno, oni zaposleni koji imaju uvid u materijal i pozicije kamera, ali tvrde da su u obavezi da podatke i informacije dobijene prilikom obavljanja radnih zadataka koriste isključivo za procesuiranje počinilaca nezakonitih radnji na prostoru nacionalnih parkova, a u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima koje regulišu ovu oblast, kao i opštim aktima Javnog preduzeća.
“U slučaju da zaposleni u Službi za kontrolu i monitoring izvrši dijeljenje podataka sa neovlašćenim licima, neposredni rukovodilac po saznanju na ove okolnosti, pokreće postupak za utvrđivanje povrede radne obaveze, a dokumentaciju u vezi istog dostavlja nadležnim državnim organima na dalje postupanje”, kazali su oni.
Tako su odgovorili na pitanje o tome da li se u slučaju dijeljenja podataka sa neovlašćenim licima, protiv njih može podnijeti krivična prijava zbog zloupotrebe službenog položaja i odavanja tajnih podataka, poput kretanja policijskih jedinica, krijumčara, krivolovaca...
Iz JPNPCG su objasnili da je rukovalac zbirke direktor preduzeća:
“S obzirom na to da je u septembru Vlada Crne Gore imenovala novog rukovodioca preduzeća u toku je postupak preuzimanja pomenute zbirke... Shodno važećem Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta JPNPCG, Službom za kontrolu i monitoring rukovodi šef službe. Sistematizacijom je predviđeno radno mjesto pomoćnik direktora za kontrolu i monitoring, kojem je odgovoran šef navedene službe, dok pomoćnik odgovara direktoru Javnog preduzeća”.
Bonus video:
