Dokazi izdvojeni sa nekada kriptovane Anom komunikacije - pravno su valjani, tvrde iz Specijalnog državnog tužilštva (SDT).
Oni su se žalili na odluku Višeg suda da se iz postupka protiv grupe za prekogranični šverc droge iz dokaza izdvoje poruke koje su optuženi pripadnici te kriminalne organizacije slali putem te zaštićene telefonske aplikacije.
Sudija Nenad Vujanović u rješenju je, između ostalog, konstatovao da nema dokaza da su ti podaci prikupljeni na zakonit način i pozvao se na sličnu odluku pred sudovima Njemačke.
“Specijalno državno tužilaštvo je izjavilo žalbu protiv rješenja Višeg suda u Podgorici... od 21. novembra ove godine, kojim su iz spisa izdvojeni: USB fleš memorija sa komunikacijama sa sada dekriptovane Anom aplikacije, dostavljenim od Ministarstva pravde Sjedinjenih Američkih Država, prevod pojedinih djelova te komunikacije, sa albanskog na crnogorski jezik i službene zabilješke o identifikaciji okrivljenih: D.V., B.V., S.Z., M.M., F.K., A.Đ. i T.J”, navodi se u saopštenju SDT-a.
Pojašnjavaju da su se Apelacionom sudu žalili zbog bitne povrede odredaba krivičnog postupka i pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja.
“Predloženo je da se ukine rješenje Višeg suda u Podgorici i predmet vrati na ponovni postupak i odlučivanje, jer su dokazi koji su izdvojeni pravno valjani”, dodaju iz institucije kojom rukovodi Vladimir Novović.
Iz Višeg suda prethodno su saopštili da je Kancelarija za međunarodne odnose SAD nije dostavila dokaze na osnovu kojih su prikupljeni ti podaci i informacije i poslati ovdašnjem Specijalnom državnom tužilaštvu Crne Gore.
“Odnosno bez ikakvog navođenja prethodnog postupka u okviru koga su prikupljeni dostavljeni podaci i informacije, kao ni akti, prevashodno naredba nadležnog pravosudnog organa ‘treće zemlje’ koja je i dostavila poruke Federalnom istražnom birou (FBI), kako bi se na vjerodostojan način moglo provjeriti kako i po čijem nalogu su prikupljeni navedeni podaci u trećoj zemlji i kako je FBI došao do podataka koji su predstavljeni u predmetnoj optužnici... Dakle, iz sadržine odgovora zamolnica nadležnih pravosudnih organa SAD-a, proizilazi da će identitet treće zemlje koja je pribavila komunikacije i dostavila nadležnim organima SAD-a ostati i u budućnosti nepoznat, pa je i dalje ostalo nejasno i to da li je postojao sudski nalog te treće zemlje da se podaci izuzmu sa servera, a nemoguće je ispitati i zakonitost procedure po kojoj su navedeni podaci pribavljeni, odnosno da li je pribavljanje izvršeno po naredbi suda u krivičnom postupku ili operativnim informacijama koje prikupljaju policijski organi ili obavještajne službe”, piše u rješenju Višeg suda.
Početkom jula 2023. godine, službenici Specijalnog policijskog odjeljenja (SPO) uhapsili su višečlanu grupu zbog sumnje za stvaranje kriminalne organizacije i šverc droge od Albanije, preko Crne Gore i dalje ka Bosni i Hercegovini.
“Specijalno policijsko odjeljenje je, po nalogu Specijalnog državnog tužilaštva, danas lišilo slobode M.J.,T.J.,S.Dj.,S.Z.,A.Dj.,F.K. i M.M.,B, i protiv njih,ali i protiv D.V,A.Lj. i N.P.,koji su u zatvoru u Crnoj Gori ili inostranstvu, i B.V.,koji nije dostupan državnim organima, podnijelo krivičnu prijavu za krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije”, saopštio je specijalni tužilac Vukas Radonjić 10. juna 2023. godine.
Tada je kazao da su prethodno prikupili dokaze iz kojih proizilaze osnovi sumnje da su Martin Janković i Toni Junčaj u 2021. i 2022. godini, stvorili kriminalnu organizaciju, koja je imala za cilj krijumčarenje opojnih droga na teritoriji Crne Gore, Albanije, Srbije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Austrije...
Anom je bila telefonska aplikacija za komunikaciju koja je stvorena kao dio međunarodne policijske operacije za borbu protiv organizovanog kriminala.
U početku je predstavljena kao sigurnosna platforma za šifrovanu komunikaciju, slična aplikacijama poput EncroChat ili Sky ECC, koje su bile popularne među kriminalnim organizacijama zbog svoje enkripcije i navodne privatnosti.
Anom je, međutim, bila jedinstvena jer su je tajno razvili američki Federalni istražni biro (FBI) i australijska policija kao dio operacije Trojan Shield i bila je unaprijed instalirana na prilagođenim telefonima bez drugih funkcionalnosti (poput poziva ili običnih SMS poruka) i distribuirana kroz kriminalne mreže preko povjerljivih izvora.
Sud: Na koji način su prikupljeni podaci
Kao i u postupku pred sudovima Njemačke, i u ovom postupku je ostalo nepoznato koja treća zemlja je prikupila podatke s aplikacije Anom, na koji način je to uradila, da li je to pratila naredba nadležnih pravosudnih organa te zemlje izdata u krivičnom postupku i da li je to učinjeno u skladu sa procesnim i materijalnim zakonodavstvom te zemlje, navodi se u rješenju Višeg suda.
Piše i da je nepoznato koje je dokazne radnje nadležni inostrani pravosudni organ preduzeo odlučujući o ispunjenosti pretpostavki za pružanje međunarodne pravne pomoći u konkretnom slučaju, što je, piše, bilo nužno kako bi moglo biti ispitano da li su ispunjeni minimalni standardi za prihvatanje navedenih dokaza kao pravno valjanih.
“Ovo iz razloga što je odredbom čl. 45 Zakona o međunarodnoj pravnoj pomoći u krivičnim stvarima Crne Gore decidno propisano da će procesna radnja koju je preduzeo strani pravosudni organ u skladu sa svojim zakonom biti u krivičnom postupku izjednačena sa odgovarajućom procesnom radnjom koju preduzima domaći pravosudni organ, osim ako to nije u suprotnosti sa načelima domaćeg pravnog sistema i opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava. U smislu tog člana neophodno je da ovaj sud raspolaže sa svom dokumentacijom koja se odnosi na pribavljanje navedenog dokaza izdatom od strane zamoljene države, kako bi se u smislu citirane zakonske odredbe stvorila jasnija slika o pravnoj valjanosti navedenog dokaza”.
Bonus video:
