U Crnoj Gori socijalnu zaštitu obezbjeđuje 173 pružalaca usluga, među kojima su najbrojnije nevladine organizacije (NVO) kojih ima 140, pokazala je Cost-benefit analiza socijalnih servisa ranjivim populacijama, koju su sprovele NVO CAZAS i Crnogorska HIV fondacija (MHF).
Izvršni direktor CAZAS-a i autor analize, Vladan Golubović, kazao je danas na konferenciji za novinare da je cilj analize doprinos poboljšanju regulatornog okvira za bolji pristup i sprovođenje socijalnih usluga namijenjenih ranjivim populacijama.
On je pojasnio da je analiza bazirana na metodologiji takozvanih desk istraživanja, odnosno analize relevantnih dostupnih zakona, podzakonskih akata, izvještaja, istraživanja i ostalih dokumenata usvojenih i izdatih u toj oblasti od državnih organa i institucija, NVO i međunarodnih organizacija.
„Nalazi analize pokazali su da NVO pružaju 70 usluga podrške za život u zajednici, 151 socijalno-edukativne i savjetodavno-terapijske usluge i sedam usluga skloništa. Pored njih, 17 opštinskih organizacija Crvenog krsta pruža 29 usluga, a 14 javnih ustanova pruža 16 usluga“, rekao je Golubović u PR Centru.
Prema istraživanjima, kako je naveo, usluge su najviše razvijene za djecu 27 odsto, osobe sa invaliditetom 22,5 odsto, stare osobe 17 odsto, korisnike psihoaktivnih supstanci osam odsto i žrtve nasilja i mlade po 7,6 odsto.
„U ostale ciljne grupe, koje su prepoznate, a za koje su usluge socijalne zaštite tek u začetku razvoja su: porodica, pripadnici romske i egipćanske populacije, LGBT osobe, seksualne radnice i beskućnici“, kazao je Golubović.
Prema njegovim riječima, kao glavnu prepreku razvoja usluga socijalne zaštite organizacije civilnog društva navode nedostatak finansijskih sredstava i nepostojanje stalnog izvora finansiranja, što, kako je istakao, dovodi u pitanje održivost usluga.
„Država se trudi da decentralizuje pružanje usluga, a istovremeno ne ide putem decentralizacije i prihoda, koji bi lokalnim samoupravama omogućili da finansijski podrže pružaoce usluga“, ocijenio je Golubović.
Analiza je, kako je naveo, pokazala da je neophodno usvajanje standarda kvaliteta usluga socijalne zaštite i licenciranje pružalaca usluga, „što do danas nije urađeno“.
Govoreći o isplativosti servisa za injektirajuće korisnike droga, Golubović je kazao da su na osnovu prakse koju imaju u NVO CAZAS i Juventas, došli do zaključka da usluge u sklopu dnevnih centara i terenskog rada za pripadnike te populacije po jednom klijentu na mjesečnom nivou ne mogu preći cijenu koštanja od deset eura.
„Dok troškovi liječenja koštaju od 800 do 1,2 hiljade eura na mjesečnom nivou, u zavisnosti od vrste liječenja i stanja pacijenta odnosno korisnika. Ovi podaci nam govore da je prevencija 100 puta isplativija od liječenja“, istakao je Golubović.
Jedna od preporuka analize je, kako je naveo, da odgovornost za pružanje socijalnih usluga mora ostati na nivou države.
„Država treba da obezbijedi odgovarajuće finansiranje usluga koja je po zakonu obavezna da pruži“, poručio je Golubović.
On smatra da je potrebno da se napravi razlika između finansijske podrške (grantova) organizacija civilnog društva i ugovora za socijalne usluge.
„Potrebno je da se kreira poseban mehanizam i razviju smjernice i uputstva za podršku socijalnim uslugama, kao i da prava i potrebe korisnika imaju centralno mjesto u cijelom procesu“, istakao je Golubović.
Program menadžerka CAZAS-a, Sanja Šišović, kazala je da je monitoring zakona pokazao da zakonska regulativa i propisivanje terapije za osobe koje imaju hronične zarazne i nezarazne bolesti ne poznaje terapijsku pismenost, odnosno ne prepoznaje uvođenje određenih servisa za samu terapijsku pismenost i pomoć.
„Praksa u skandinavskim zemljama, čak i u nekim zemljama regiona, je pokazala da sve osobe koje se nalaze na liječenju od neke hronične bolesti, u okviru svoje redovne medicinske terapije, imaju dodatno servis psiho-socijalne podrške“, navela je Šišović.
Prema njenim riječima, utvrđeno je da to nije predviđeno određenim pravilnicima u Crnoj Gori, kao i da trenutno ne postoji u državnom sektoru takav vid servisa, „što dovodi u pitanje kvalitet samog izliječenja“.
„Bilo je puno slučajeva gdje se govorilo o određenim slučajevima i pacijentima kada je u pitanju zaštita prava pacijenata i u svim tim slučajevima je malo vođeno računa kada su u pitanju zaštita podataka, inicijala pacijenata, kako od nadležnih institucija tako i od medija“, kazala je Šišović.
Bonus video:
