Ekolozi kažu da Crna Gora nije spremna da se upusti u projekat istraživanja i proizvodnje nafte i gasa u podmorju, imajući u vidu loš nacrt Strateške procjene uticaja na životnu sredinu.
Ocijenili su da je nedopustivo veliki nedostatak informacija o biodiverzitetu mora i socio-ekonomskim parametrima, ali i da država nema načina da, sa postojećim kadrom i plovilima, odgovori na eventualne nesreće izazvane curenjem nafte i gasa.
To je dio komentara koje je, nakon završene javne rasprave, “Grin Houm” poslao Ministarstvu ekonomije, u ime ekoloških nevladinih organizacija.
“Iako broji više od 400 strana, nacrt studije nije odgovorio na neka od pitanja koji su od ključne važnosti za donošenje odluke o tome da li Crna Gora treba pristupiti uopšte istraživanjima i eksploataciji nafte“, piše u komentarima.
Ekolozi tvrde da ne postoji analiza odnosa ekonomske isplativosti eksploatacije nafte i gasa, naspram prihoda od turizma, ribarstva, kvaliteta zdravlja i života građana, zaštite životne sredine.
Navode da je izostala detaljna socio-ekonomska i zdravstvena analiza štetnih posljedica u slučaju izlivanja nafte i gasa i da ne postoje modeli za sanaciju...
“Studija se temelji na hidrografskim i okeanografskim podacima iz prošlog vijeka i ne daje odgovor koliko je vremena potrebno da naftna mrlja stigne do obale Crne Gore nošena morskim strujama i talasima, te koliku površinu će zagaditi. U slobodnim stručnim procjenama to je oko 25 minuta, što ne dopušta nikakvu valjanu reakciju niti mogućnost sprečavanja eventualnog akcidenta”, piše u komentarima.
Navode da je neprihvatljivo da se dokument donosi nakon što je Vlada izdijelila more na operativne blokove, sprovela tenderski proces i donijela odluku o izboru najboljeg ponuđača.
Ističu da bi o tim pitanjima građani trebalo da se izjasne na javnoj raspravi, ili još bolje na referendumu.
Ekolozi navode i da na trećem tenderu Vlade odabrana kompanija ENI iz italijansko-ruskog konzorcijuma za prva istraživanja ugljovodonika iz podmorja, a koja bi mogla dobiti pravo na tridesetogodišnje bušenje morskog dna, bilježi globalne ekološke incidente.
“Tako, prema izvještaju Amnesty Internationala, ENI-jeva sestrinska organizacija 'Agip Oil' je prijavila 471 izliv nafte između januara i septembra 2013. godine, dok je u toku masovno izlivanje nafte iz njihovih cjevovoda u Nigeriji, prilikom kojeg curi oko 16.000 barela dnevno u more”.
Upozoravaju da bi istraživanje nafte i eventualno postavljanje platformi izazvalo “ne samo devastacije i trajni izostanak pojedinih vrsta”, nego i “direktno ugrozilo turizam” - ključnu privrednu djelatnost koja puni državni, ali i budžete lokalnog stanovništva.
“Guardian navodi da je Crna Gora najbrža rastuća svjetska turistička destinacija, a Forbs je stavlja na prvo mjesto top turističkih destinacija u 2016. pa ipak ni ove projekcije nisu dovoljne da bi se još jednom razmislilo o pogubnim posljedicama istraživanja nafte”.
Sa dva čamca i branom protiv mrlja ne ide se u rizične akcije
U komentarima piše i da formulacije “vjerovatno” i “ne očekuje se”, otkrivaju da država nije predvidjela mjere kojim bi od koncesionara zahtijevala ispunjenje određenih standarda, već da se uzda u “dobru volju zagađivača”. “Potpuno se prikriva činjenica da Crna Gora nema ljudstva, znanja, opreme niti finansijskih sredstava za nadzor i kontrolu svih složenih i visokorizičnih operacija. Uprava pomorske sigurnosti ne posjeduje brodove, osim dva čamca za spasavanje, od kojih je jedan pozajmljen na korišćenje mornarici i jedne brane za sprečavanje širenja naftnih mrlja od ispustanja sa brodova, a koji su smješteni u Bokokotorskom zalivu. Riječ je o potpuno beskorisnom i smiješnom kapacitetu za kontrolu s obzirom na rasprostranjenost operativnih blokova duž cijelog primorja. Ono što zabrinjava je da nacrt gotovo nikakvu pažnju ne posvećuje indukovanim tj. vještački izazvanim zemljotresima, dok konstatuje da ne postoji Plan upravljanja rizicima što je van svakog zdravog razmišljanja i planiranja”.
Bonus video:
