Stanko Popović, novosadski Durmitorac, uobličio je scenario za dokumentarni film o austrijskom doktoru Theodoru Poshu (Teodoru Pošu), koji je na Žabljaku prije šest decenija obavio uspješno osamdeset operacija slijepog crijeva i ostao pamćen kao legendarni narodni doktor .
Popović je ovog ljeta u rodnom kraju prikupljao građu za projekat koji, kako kaže, ima radni naslov „Durmitorski doktor Posh“.
“ U mom poslu bitna je “jaka” priča o čovjeku. Priča o doktoru Pošu prati me šest decenija, od kasnih pedestih mog djetinjstva na Durmitoru i stalno mi se vraća, zaokuplja me, kao neki dug i zavjet prema doktoru Pošu, nesvakidašnjoj ličnosti. Tih godina je i mojoj majci dijagnostikovao kamen u žuči i hitno „opravio“ za Beograd na operaciji pa je doživjela lijepu starost. Nema sumnje, sva ova kazivanja i sjećanja su bile valjana osnova za filmsku koja će otrgnuti od zaborava dio života čovjeka koji je u tom vremenu puno značio u durmitorskom kraju. Naum je da moja izdavačka kuća „Mont - Press“ i Udruženje „Reka“ u saradnji sa producentom „Media Mix“, Eve Hibsh i Udruženjem Crnogoraca Novog Sada i svima koji su voljni da uobličimo autorsku dokumentarnu filmsku priču o doktoru Pošu”, kaže Popović.
Popović dodaje da je, prema dosadašnjim saznanjima, doktor Teodor Poš rođen u austrijskom podalpskom gradiću Tamswek, sedamdesetak kilometara od Beča.
“Rat ga je zatekao kao studenta medicine. Mobilisan je na Istočni front ali je nepoznanica kako se, pred krah rajha, ovaj ljekar obreo na Balkanu. Da li kao zarobljenik pri povlačenju iz Grčke ili nekako drugačije. Zna se da je, po oslobođenju, u Šavnik dospio i ovaj ljekar uz zarobljenike bolničare i vozače Italijana Augusta i Njemca Filija. Tu je u srezu šavničkom predano liječio narod iz durmitorskog kraja”, zabilježio je Popović.
Na Žabljak je doktor Poš došao 1957. i tu kao ljekar radio do 1963. godine.
“Brojna su svjedočenja, predanja i priče o nesvakidašnjem ljekaru i humanisti koji je, što se kaže, pomoću onoga što je „pri ruci“ hitro velikim iskustvom i vještinom intervenisao i liječio. Zbog loših putnih komunikacija i hitnosti, na licu mjesta je krenuo i sa hirurškim intervencijama. Tih godina je na Žabljaku obavljena i prva operacija slijepog crijeva, a rađeni su i drugi zahvati, sve do liječenja infektivnog meningitisa. Sa svojim saradničkim timom je u skromnim uslovima improvizovao i operacionu salu. Postoji podatak da je za njegova vakta na Žabljaku obavljeno preko 80 uspješnih operacija slijepog crijeva. Postoji i priča da je, ko zna iz kojih razloga, oformljena i komisija od uglednih profesora iz Beograda da mu provjeri stručnost, jer rezultati nijesu osporavani, a on im je hladno odgovorio da je praksu i specijalizaciju najbolje položio kao hirurg na Ruskom frontu, a da su mu na Durmitoru i lična i stručna satisfakcija i najbolja komisija - izliječeni ljudi”, kaže Popović i ističe da je doktor Poš bio zaljubljenik u prirodu koji je imao dvije strasti, ljeti ribolov pastrmke, a zimi skijanje.
Popović sa zahvalnošću ističe volju Durmitoraca za saradnju na ovom projektu i raduje ga što je i predsjednik Opštine Veselin Vukićević obećao podršku.
Doktor Teodor Poš je napustio Žabljak 1962. godine. O posljednjim danima njegovog života u Austriji pričao je Žabljačanin Dragan Stevović, koji je doktora posjećivao u više navrata u Austriji, a prema saznanjima plemeniti doktor , preminuo je u rodnom mjestu 1993. godine.
Humanista koji je vraćao ljudima nadu u život
“Šta pitaš, pa meni je doktor Poš bukvalno glavu spasio. Bacali kamena s ramena u Uskocima i mene, kao dijete, kamen od sedam kilograma udari u glavu. “Mrtva” me odnijeli tada Pošu u Šavnik, a evo me sad sa tobom nakon šezdeset godina”, priča Božo Čvorović, nekadašnji uspješni smučar i predsjednik žabljačke Opštine.
Slično iskustvo sa doktorom Austrijancem je imao i Savo Baranin, penzioner sa Žabljaka, Luka Kasalica, Mićun Božović, Tomaš Mićo Kasalica...
Potresna je priča Novosađanke Branke Jovović Samardžija, rođene na Žabljaku sa ozbiljnim problemom vida. Do treće godine nije vidjela niti oči otvarala a sve vrijeme je uz veliku roditeljsku brigu i nadzor dr Poša primala terapiju i progledala.
Mićo Blagojević, poznati vajar i slikar se sjeća da je njegovom ocu Žarku doktor spasio rasnog konja, koji je obolio od teške boljke. Uz doktora Poša medicinska znanja potvrđivali su i nadgrađivali i drugi ljekari ali i brojni tehničari. Jedini živi savremenik toga perioda je sanitet Banjo Dedeić.
Bonus video:
