Nivo zagađenja vazduha u Podgorici lani je čak 78 dana bio iznad dozvoljenog.
S obzirom na to da je dozvoljeno da granična vrijednost bude premašena svega 35 puta, Ministarstvo održivog razvoja, Agencija za zaštitu životne sredine i Glavni grad uradili su Predlog plana kvaliteta vazduha za Glavni grad.
Planom se preporučuje isključivanje teretnog saobraćaja iz centra grada, uspostavljanje efikasnog sistema javnog prevoza, uređenje područja grada za nemotorizovani saobraćaj, kao što su razvoj pješačkih zona i biciklističke infrastrukture i uvođenje finansijskih instrumenata za rasterećenje saobraćaja u užem gradskom jezgru, kao štu su takse.
Autori predlažu da se više radi na podizanju svijesti javnosti o štetnom uticaju grijanja domaćinstava čvrstim gorivima, promovisanje korišćenja efikasnijih peći, ispravnih načina loženja, neophodnosti čišćenja dimnjaka...
“Tokom 40 dana zabilježena su prekoračenja granične vrijednosti srednje dnevne koncentracije PM10 čestica u vazduhu, u vrijeme kada je propisana granica tolerancije bila 66 mikorograma po metru kubnom. U odnosu na graničnu vrijednost koja je na snazi od 1. januara 2015. godine (50 μmikrograma), bilo je 78 dana sa prekoračenjem...”, piše u Predlogu.
Podaci pokazuju da, uglavnom zimi, postoji znatno povećana koncentracija čestica u vazduhu koja prelazi propisanu srednju dnevnu vrijednost.
Pored prekoračenja zabilježenih tokom 2014. godine, u Podgorici su zabilježene dvije „epizode“ lošeg kvaliteta vazduha - tokom ljeta 2012. zbog požara i u decembru 2013. zbog nepovoljnih vremenskih uslova.
U izradi plana korišćeni su podaci dobijeni redovnim monitoringom stanja životne sredine koje sprovodi Agencija, ali i podaci dobijeni mjerenjem kvaliteta vazduha na šest lokacija u četiri ciklusa, od 1. juna 2014. do 30. juna 2015. godine.
“Glavni grad je organizovao lokalni monitoring kvaliteta vazduha u centru Gradske opštine Tuzi, raskrsnica ulica Kralja Nikole i Crnogorskih serdara, centru Gradske opštine Golubovci, raskrsnica ulica Ivana Crnojevića i 19. decembra, kod stadiona 'Budućnosti', raskrsnica ulica Vaka Đurovića i Piperske i kod tržnog centra “Delta City'”, pojašnjeno je u Predlogu.
Očekivano, najviše prekoračenja, na skoro svim mjernim mjestima, zabilježeno je u trećem, zimskom ciklusu.
Najveće koncentracije čestica izmjerene su pomoću mobilnih stanica na raskrsnici ulica Kralja Nikole i Crnogorskih serdara i kod tržnog centra “Delta City”, a najmanje u Golubovcima i Tuzima.
Rezultati “odražavaju kumulativni rezultat uticaja saobraćaja i grijanja domaćinstava”.
Desetine hiljada automobila tutnji ulicama svakog dana
Autori plana navode da se procjenjuje da se prema Podgorici radnim danima, van turističke sezone, kreće oko 2.000 putnika dnevno iz pravca Bijelog Polja, a oko 15.000 iz Nikšića.
“Najviše su opterećene ulice Bulevar Svetog Petra Cetinjskog (do 35.000 vozila na dan), Cetinjski put sa približno 25.000 vozila na dan, Pete proleterske brigade, Bulevar Ivana Crnojevića, 13. jula i početak Prve proleterske sa približno 25.000 vozila na dan i Južni bulevar sa približno 20.000 vozila na dan. Najintenzivnije gradske saobraćajne težnje u samom gradu usmjerene su iz prigradskih naselja ka centru. Izvan centra, najveći intenzitet prisutan je u pravcu Tološa i Zabjela. Veoma je intenzivan i pravac Golubovci - grad, kao i pravac Tuzi – Golubovci, s tim što se povezanost prigradskih opština i grada uglavnom oslanja na individualni motorni saobraćaj”.
Plaćaće se ulazak autom u centar?
Planom je predviđena i modernizacija javnog gradskog prevoza i razmatranje mogućnosti uvođenja tramvaja, ali i uspostavljanje sistema naplate ulaska autom u centar grada.
“Zasnovan na tipu automobila i broju putnika u njima. Formirati nove i održavati postojeće parkove i druge zelene površine unutar stambenih četvrti. U djelovima grada izloženim evidentnom uticaju prašine (i buke) od saobraćaja, postaviti prirodne barijere, kao što su drvoredi, a gdje je to moguće i pojaseve zaštitnih šuma...”
U KAP-u vazduh i 20 puta zagađeniji od dozvoljenog
Mjerenja u KAP-u tokom 2014. godine - u fabrici anoda i livnici, pokazala su prekoračenja od graničnih vrijednosti od 9 do 20,8 puta.
“U martu 2015. godine izvršena su emisijska mjerenja otpadnog gasa iz rotacione peći za livenje u pogonu silumina. Rezultati pokazuju da je prosječna koncentracija suspendovanih čestica PM10 iznosila 133 mikrograma, dok je granična vrijednost 10”.
Konstatuje se da su stanovnici neformalnog naselja u neposrednoj blizini KAP-a izloženi visokim koncentracijama.
“Do trajnog rješavanja ovog problema njihovim preseljenjem na ekološki prihvatljivu lokaciju, neophodno je sagledati mogućnosti za preduzimanje odgovarajućih mjera kao što su postavljanje zelenih barijera, asfaltiranje prilaza da bi se spriječilo podizanje prašine i regulisanje odlaganja otpada”.
Bonus video:
