Nikšićanin Miljaim Delija jedini je fakultetski obrazovani Rom ili Egipćanin na evidenciji Zavoda za zapošljavanje.
Uprkos tome što je, kako tvrdi, još od malih nogu bio žrtva diskriminacije, Delija je uspio u namjeri da se obrazuje i sebi obezbijedi uslove za život kakve ima većina njegovih vršnjaka u Crnoj Gori.
“Diskriminacija je uvijek prisutna, bio sam meta u osnovnoj školi, kada su me djeca većinske populacije stalno nazivala pogrdnim imenima i govorili mi da sam Ciganin, da se loše oblačim, nijesu htjeli da se druže sa mnom, rekao je za „Vijesti“ Delija , povodom 8. aprila, Svjetskog dana Roma.
Bilo je, ističe, i pozitivnih iskustava - dobrih drugara i učiteljicu koja mu je uvijek pomagala, ali smatra da su za njegov uspjeh najzaslužniji njegovi roditelji i porodica.
Dvadesetsedmogodišnji Egipćanin završio je 2014. osnovne studije na Fakultetu za sport i fizičko vaspitanje u Nikšiću, program sportsko novinarstvo, a trenutno je na specijalističkim studijama.
Ističe da su se profesori na fakultetu prema njemu uvijek fino ophodili i da se više nije osjećao kao meta pogleda, uvreda i sličnih oblika diskriminacije.
“Trenutno radim kao pripravnik u 'Dnevnim novinama', program traje devet mjeseci...”, rekao je Delija .
Uprkos tome što su prema njemu kolege jako prijatne, smatra da “diskriminacija prilikom zapošljavanja i te kako postoji“.
Delija prima stipendiju koja mu “puno znači“, a profesionalno svira klavijaturu.
Volonterski je angažovan u Centru za romske inicijative:
“Poručujem svim Romima i Egipćanima da ne odustaju od školovanja, da nakon završetka upišu studije kako bi lakše mogli naći posao o kome su sanjali“.
Svjetski dan Roma obilježava se od 8. aprila 1971. Dan je ustanovljen kako bi se ukazalo na težak položaj Roma i da bi se države podstakle da obrate posebnu pažnju na unapređenje njihovog položaja.
Tada je za romsku himnu proglašena pjesma “Đelem, đelem”, a ustanovljena je zastava sa tačkom kao centralnim simbolom.
Bez zanimanja 94,75 odsto
Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje lani je bilo 1.326 Roma i Egipćana.
U Izvještaju o radu Zavoda piše da u ukupnoj registrovanoj nezaposlenosti ta populacija učestvuje sa 3,77 odsto.
Najviše ih je bez zanimanja i stručne spreme (94,75 odsto), zatim sa završenim III stepenom (2,9) IV stepenom (1,2), II stepenom (0,9 odsto), dok po jedna osoba ima završen V, odnosno VII stepen stručne spreme. Najveći broj prijavljenih nalazi se na evidenciji Područne jedinice Podgorica, za opštine Podgorica, Danilovgrad, Kolašin i Cetinje - 45,78 odsto. Od ukupnog broja prijavljenih, kategoriji mladih, od 15 do 25 godina pripada 514 osoba.
Ima pomaka, ali su i dalje na margini društva
Iz Romskog savjeta su saopštili da aktuelni zakon o izboru odbornika i poslanika nije afirmativan za romsku zajednicu i da ne obezbjeđuje sistemsko rješenje za autentično predstavljanje Roma u parlamentu. Potpredsjednik Muhamed Ukovićsmatra da je neophodno smanjiti “cenzus na 0,35 odsto važećih glasova za jedan poslanički mandat“. Ocijenivši da ima određenih pomaka , naročito u obrazovanju, on je istakao da je politička participacija Roma u javnom životu “uslov svih preduslova“.
U Centru za građansko obrazovanje (CGO) takođe smatraju da je potrebna veća posvećenost ovoj manjinskoj populaciji, u cilju što veće socijalne inkluzije.
Koordinator programa CGO-a Petar Đukanović ocijenio je da se čine važni napori i inicijative za unapređenje položaja Roma, ali da se prečesto sve završava samo na donošenju strategija i akcionih planova, dok se stvarni život Roma odvija na marginama društva.
Bonus video:
