Akcija za ljudska prava (HRA), Centar za građansko obrazovanje (CGO) i Centar za suočavanje sa prošlošću Documenta, su uoči 6. decembra u znak sjećanja na najkrvaviji dan opsade Dubrovnika od strane JNA 1991. godine, pozvali Vrhovnog državnog tužioca Crne Gore da saopšti da li je državno tužilaštvo nešto uradilo ili namjerava da uradi u okviru procesuiranja ratnih zločina koje su izvršili pripradnici JNA, odnosno državljani Crne Gore na teritoriji Hrvatske.
Te organizacije su pozvale VDT da javno saopšti kakva je sudbina krivične prijave podnijete protiv nepoznatih lica, pripadnika rezervnog sastava JNA iz Crne Gore, zbog izvršenog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, tj. ubistva jednog civila u selu Zvekovica u blizini dubrovačkog aerodroma. O formiranju tog predmeta, VDT je, kako se navodi u saopštenju, te oganizacije informisao 2012.
Oni su od VDT zahtijevali i da ih informiše da li je to jedini formiran predmet to danas.
“Do danas nije saopšteno da je u Crnoj Gori pokrenut krivični postupak protiv bilo kojeg lica zbog ratnih zločina izvršenih prilikom opsade Dubrovnika (od 1. oktobra 1991. do kraja juna 1992.) iako su državni zvaničnici prihvatili odgovornost za štetu od organizovane pljačke u kojoj su crnogorski državljani učestvovali na teritoriji Republike Hrvatske prilikom ratnih dejstava na području Dubrovnika”, navodi se u saopštenju CGO, HRA i Documenta.
Na dan 6.decemnbra od granatiranja je poginulo 19 ljudi, 60 je ranjeno, spaljena je biblioteka Međunarodnog univerzitetskog centra i znatno oštećeno staro jezgro grada
HRA, CGO i Documenta podsjećaju da je gotovo 240 dana građani i građanke Dubrovnika živjelo u kopnenoj i pomorskoj blokadi, 138 dana bez struje i vode, te da su više od četiri mjeseca proveli u skloništima.
“Na području Konavala, Župe Dubrovačke i primorja u blizini Dubrovnika, snage JNA uništavale su selo za selom, rušeći, pljačkajući i paleći civilne objekte. Dio stanovništva izbjegao je u Dubrovnik, sjevernu Dalmaciju i na otoke, a u selima su ostali uglavnom stariji mještani od kojih su mnogi ubijeni ili odvedeni u JNA logore u Morinju u Crnoj Gori ili u Bileći u BIH”, navodi se u saopštenju.
Od posljedica rata na dubrovačkom području stradalo je 116 civila; poginulo je 194 hrvatskih branitelja i 165 pripadnika JNA iz Crne Gore, 443 osobe zatočene su u logorima Morinj i Bileća, prognano je 33 hiljade osoba i uništen 2.071 stambeni objekat.
Na dan 6.decembra od granatiranja je poginulo 19 ljudi, 60 je ranjeno, spaljena je biblioteka Međunarodnog univerzitetskog centra i znatno oštećeno staro jezgro grada.
Za ratne zločine izvršene prilikom napada na Dubrovnik osuđeni su pred Haškim tribunalom samo bivši general Jugoslovenske narodne armije (JNA), Pavle Strugar, i njemu podređeni komandant Miodrag Jokić. Pred Haškim tribunalom je optužen i penzionisani admiral Milan Zec, ali je 2002. oslobođen optužbi dok je, takođe optuženi kapetan I klase JNA Vladimir Kovačević – Rambo 2004. godine odlukom Haškog suda privremeno pušten na slobodu zbog liječenja.
"U javnosti se često postavlja pitanje komandne odgovornosti Momira Bulatovića, bivšeg (decembar 1990 – decembar 1992) predsjednika Predsjedništva Crne Gore, koji je imao zakonom predviđenu nadležnost za donošenje odluke o upotrebi Teritorijalne odbrane Crne Gore – najmasovnije komponente 2. operativne grupe JNA sastavljene od mobilisanih crnogorskih rezervista u napadu na Dubrovnik. Postavlja se pitanje eventualne krivične odgovornosti i nekih službenika crnogorske policije koji su učestvovali u operacijama na dubrovačkom ratištu", navode HRA, CGO i Documenta.
Županijsko državno odvjetništvo iz Dubrovnika podiglo je krajem 2009. optužnicu protiv 10 oficira bivše Jugoslovenske narodne armije (JNA) koji se terete, kako su prenijeli mediji, da tokom agresije JNA na područje Dubrovnika 1991. i 1992. nijesu pokušali da spriječe ponašanje podređenih jedinica protivno Ženevskim konvencijama: granatiranje naseljenih mjesta; ubijanje civila (116), zatvaranje, zlostavljanje i tjeranje civila u bijeg; rušenje civilnih, kulturnih, vjerskih i privrednih objekata, pljačkanje i paljenje. 9 Od optuženih su u Crnoj Gori Pavle Strugar i Radovan Komar. Kako sporazum o izručenju vlastitih državljana zaključen između Crne Gore i Hrvatske 1. oktobra 2010. ne obuhvata i okrivljene za ratne zločine10 (za razliku od sporazuma o izručenju sa Srbijom),11 Strugaru i Komaru bi za ova djela eventualno moglo biti suđeno samo u Crnoj Gori.
“Iako je opšte poznato da su tzv. vikend ratnici iz Crne Gore učestvovali u pljački civilnih objekata i moguće i drugim ratnim zločinima na području Foče i drugih mjesta u istočnoj Bosni i Hercegovini u blizini granice sa Crnom Gorom 1992–1993. godine,13 do decembra 2011. godine, niko ni zbog tih zločina u Crnoj Gori nije procesuiran”, navode HRA, CGO i Documenta.
Prkačin je naveo da je na ratištu u svojstvu pripadnika vojne policije vidio i osobu za koju mu je rečeno da je Vesna Medenica. Predsjednica Vrhovnog suda Crne Gore demantovala je ove tvrdnje rekavši da je u to vrijeme redovno obavljala funkciju osnovnog državnog tužioca
Na skupu ”'Rat za mir' – 20 godina kasnije”, koji su organizovali CGO, HRA i Documenta, kako podsjećaju, jedan od oštećenih svjedoka u slučaju Morinj, Metodije Prkačin, optužio je sudiju Apelacionog suda Crne Gore Milivoja Katnića da je, kao oficir KOS-a bio najodgovorniji za pljačke i paljevine u Cavtatu.
“Takođe, Prkačin je naveo da je na ratištu u svojstvu pripadnika vojne policije vidio i osobu za koju mu je rečeno da je Vesna Medenica (vjeruje da je u pitanju predsjednica Vrhovnog suda Crne Gore) da je potpukovnik Ljubo Knežević, prilikom ulaska transportera u Cavtat koristio živi štit od lokalnog stanovništva, a da zapovjednici Gojko Duračić, koji živi u Baru, i Nemanja Kordolija, koji takođe živi u Crnoj Gori, znaju sve o tome šta je ko radio.Vesna Medenica, predsjednica Vrhovnog suda Crne Gore demantovala je ove tvrdnje rekavši da je u to vrijeme redovno obavljala funkciju osnovnog državnog tužioca, dok je sudija Milivoje Katnić demantovao da je odgovoran za bilo kakve zločine”, navodi se u saopštenju.
Prema informacijama koje je Akcija za ljudska prava primila od NVO Documenta iz Hrvatske, Metodije Prkačin je, nakon održanog skupa, obavio razgovor sa inspektorom Ministarstva unutarnjih poslova Republike Hrvatske. U razgovoru je iznio svoja saznanja u vezi prebijanja u Cavtatu, predao relevantnu dokumentaciju i uputio na druge svjedoke.
“Izostanak rezultata u procesuiranju ratnih zločina od strane crnogorskih nadležnih organa je naglašen i u ovogodišnjem Izvještaju o napretku koji je sačinila Evropska komisija, koja jasno poručuje “Crna Gora mora da osnaži svoje napore u borbi protiv nekažnjivosti ratnih zločina, i da efikasno istražuje, procesuira i kažnjava ratne zločine u skladu sa međunarodnima standardima. Sve važni navodi o ratnim zločinima moraju da se sa dužnom pažnjom isprate. Praksa dosadašnjeg vođenja postupaka za ratne zločine pred crnogorskim pravosuđem je pokazala ozbiljan nedostatak spodobnosti ovih organa da istraže, utvrde činjenično stanje i donesu adekvatne presude za počinjene ratne zločine”, navodi se u saopštenju, te dodaje ad HRA, CGO i Documenta očekuju da novi VDT promijeni takvo stanje stvari i javnost obavijesti o tome što je preduzeo ili namjerava da preduzme.
Bonus video:
