Ujugoistočnoj Evropi se ne mogu isključiti nemiri zbog etničkih ili socijalnih pitanja, procjena je hrvatske Sigurnosno- obavještajne agencije (SOA), koja je prije tri dana objavila Javni dokument o svom radu.
Analitičari hrvatske tajne službe procjenjuju da su “djelovi jugoistočne Evrope i dalje među sigurnosno rizičnim djelovima evropskog kontinenta”.
“Međunacionalne tenzije, nefunkcionisanje pojedinih država, nepovoljni ekonomski trendovi, uz teritorijalne sporove, mogu generisati nestabilnosti i krizna stanja. Uz to, krize na globalnom nivou mogu se negativno reflektovati i na regiju”, stoji u dokumentu SOA, koji je prvi takve vrste u regionu koji je postao dostupan javnosti.
Ističe se da osim visokog stepena korupcije, prisutnosti organizovanog kriminala, nedostatka ekonomskih perspektiva, širenja siromaštva i velike nezaposlenosti mladih, stabilnost regije ugrožava jačanje raznih oblika ekstremizma. “Bez obzira na izazove sa kojima se suočavaju države u regiji, oni za sada nisu takve prirode da bi u bilo kojoj od njih moglo doći do oružanih sukoba ili da bi mogli ugroziti sigurnost Hrvatske”, smatraju u tajnoj policiji susjedne države, na čijem čelu je dr Dragan Lozančić.
Oni ukazuju da je, kao posljedica ekonomske krize, prisutan porast ekstremizma u cijeloj Evropi i napetosti među etničkim zajednicama, dok “ekstremističke organizacije svoje djelovanje nastoje legalizovati osnivanjem političkih stranaka”.
Hrvatska tajna služba obznanila je i da prati procese u energetskom sektoru “zbog njegove važnosti u zaštiti nacionalnih interesa”.
Kako ovdje djeluju agenti stranih službi
Agenti stranih obavještajnih službi obično se predstavljaju kao diplomate, naučnici, novinari ili privrednici. Nastoje pristupiti osobama koje imaju direktan pristup tajnim podacima ili mogu uticati na proces donošenja odluka ili javno mnjenje. Posebno se uvježbavaju u tehnikama pronalaženja mogućih saradnika, uspostavljanja kontakta sa njima i vrbovanja, piše u Izvještaju SOA, u dijelu u kojem se opisuje njihov kontraobavještajni rad. Dodaje se da će “obavještajac nastojati da se inicijalni kontakt dogodi 'spontano'“. “Nakon što uspostavi inicijalni kontakt, produbiće odnose sa ciljanom osobom i izgraditi odnos povjerenja.
Odnos će kulminirati kada od ciljane osobe zatraži dostavu nekih osjetljivih ili tajnih podataka. Ciljana je osoba u ovoj fazi sa obavještajcem već razvila duboke odnose i dalju saradnju ponekad može teško odbiti. Razlog može biti osjećaj prijateljstva i dugovanja, ali i ucjena. Takođe, ponekad se može dogoditi da ciljana osoba i nakon mjeseci saradnje s obavještajcem i dalje nije svjesna da je predmet stranog obavještajnog rada”, piše u dokumentu.
Džihadisti sa ovih prostora jedan od glavnih bezbjednosnih rizika
Hrvatski obavještajci su kao jedan od značajnijih bezbjednosnih rizika za zemlje Balkana akcentovali „džihadističke“ grupe iz jugoistočne Evrope, jer se “zapaža njihov povratak u matične države” nakon učešća u oružanim sukobima u Siriji i Iraku. “Riječ je o osobama koje su učešćem u oružanom sukobu dodatno radikalizovane, traumatizovane ratnim iskustvima i obučene za oružanu borbu... Trend prihvatanja radikalnog tumačenja islama u državama jugoistočne Europe je u porastu. Njega dodatno osnažuje izrazito loša ekonomska situacija, te pojava određenog broja vjerskih službenika u državama u okruženju koji prihvaćaju i šire radikalne stavove.
“Od 2012. u sukobima u Siriji, a kasnije i u Iraku, učestvovalo je više stotina boraca iz država hrvatskog susjedstva. Pri tome su neki od njih pripadnici najradikalnijih islamističkih skupina koje se bore na tom području”, piše u izvještaju SOA-e.
“Vijesti” su ranije pisale o građanima Crne Gore, mahom sa sjevera, koji su se borili u Siriji na strani pobunjenika i tamo izgubili život. Mediji iz regiona sve više pišu o građanima BiH, Srbije, Crne Gore, Kosova, Albanije i Makedonije koji idu u “džihad”, ali i o sve izraženijem vehabijskom pokretu, za koji se uglavnom vežu pristalice tzv. radikalnog tumačenja islama. Prema informacijama “Vijesti” iz obavještajnih izvora, računa se da na prostoru Crne Gore djeluje oko 1700 vehabija.
Bonus video:
