Jedini avion za fotogrametrijska snimanja terena u Crnoj Gori, specijalno opremljena „cesna -421 B“, koja je pripadala Upravi za nekretnine (UZN), već tri godine ne leti i propada.
Do takvog se stanja došlo zbog namjere nekadašnjeg direktora UZN Mića Orlandića da „sprovede uštede“ i oslobodi se aviona koji je donosio značajnu zaradu.
Vlada Crne Gore je maja 2010. godine odlučila da zbog štednje avion od UZN preuzme Ministarstvo odbrane (MO) i koristi ga za potrebe obje državne službe.
Vlada je takvu odluku donijela na inicijativu UZN, da bi ta uprava svoj potpuno ispravan avion koji je tada bio u radnom pogonu, predala Ministarstvu 28. juna 2010. godine.
Od tad, specijalno opremljena „cesna” više nije poletjela ni u jednu misiju aerofoto snimanja terena u Crnoj Gori, iako je UZN “štedeći”, u međuvremenu imala preko 160 hiljada eura troškova za remont i reviziju tog aviona u jednom ovlašćenom servisu, odnosno za preobuku 4 vojna pilota za letjenje na tom tipu vazduhoplova.
UZN je u međuvemenu “masno” plaćala i fotogrametrijske usluge firmama iz regiona koje raspolažu avionima i opremom kakve se odrekao bivši direktor Orlandić.
Avion “cesna 421B” registarskih oznaka 4O-BRO, od januara 2012. nalazi se u servisu u Smederevskoj Palanci gdje na njemu nije učinjeno gotovo ništa od potrebnih radova. “Cesna” leži prizemljena u travi pored servisnog hangara i propada jer nije bilo nikavih uplata ni od strane UZN ni od MO da se avion dovede u tzv. plovidbeno, odnosno tehnički ispravno stanje.
„Iz Ministarstva su rekli 'Vijestima' da je održavanje plovidbenosti aviona u nadležnosti UZN Crne Gore. Navode da je radi izvršenja godišnjeg pregleda na avionu, UZN zaključila ugovor sa kompanijom GAS-Aviation iz Smederevske Palanke. Kada je avion poslat na remont, u Ministarstvu kažu da je poslato i 5 tehničara koji su završili praktičnu obuku za njegovo osnovno održavanje.
U kompaniji „DI-Air“, „Vijesti“ nezvanično saznaju da je nastavak obuke vojnih pilota za letjenje na „cesni“ pod velikim znakom pitanja
“Tokom izvršenja radova na godišnjem pregledu došlo je do promjene regulative u odnosu na rokove rada motora aviona pa se pojavila potreba njihovog remonta zbog isteka vremenskog roka rada. Zbog nepostojanja planiranih sredstava u budžetu za 2012. godinu, remont motora nije izvršen i planiran je za 2013. godinu“, rečeno je „Vijestima“ u Ministarstvu odbrane.
Iz resora kojim rukovodi ministarka Milica Pejanović-Đurišić a koja je „naslijedila“ posao sa „cesnom“ od svog prethodnika Bora Vučinića, kažu da je u međuvremenu UZN „radi obuke letačkog kadra, zaključila ugovor sa kompanijom „DI-Air“ i teoretska obuka za 4 pilota je završena, a „po završetku svih potrebnih radova na dovođenju aviona u plovidbeno stanje obuka pilota će biti nastavljena.“
U kompaniji „DI-Air“, „Vijesti“ nezvanično saznaju da je nastavak obuke vojnih pilota za letjenje na „cesni“ pod velikim znakom pitanja:
„DI-Air” je ispoštovao ugovor o školovanju pilota, piloti su obučeni za specijalno ovlašćenje za instrumentalno letenje, a sva četiri pilota su dobili i ovlaštenje za letenje na višemotornim avionima, kao i civilne dozvole profesionalnih pilota. Završena je zemaljska obuka osoblja za avion “cesna 421B”, ali zbog neplovidbenosti aviona nije završena praktična obuka. Ugovor sa “DI-Airom” je istekao i nije više na snazi, zbog neispunjenih obaveza UZN. Ugovorom je bilo precizirano da je UZN morala da obezbijedi ispravan, osiguran i ragistrovan avion, što je već isteklo više od 15 mjeseci”, rečeno je “Vijestima”.
Ako i poleti, ništa od zarade
Iz MO su poručili da, kada “cesna” bude dovedena u ispravno stanje, oni od Agencije za civilno vazduhoplovstvo neće tražiti tzv. AOC sertifikat (Aircraft Operation Certificate) – potvrdu bez koje se nijedan vazduhoplov ne može staviti u komercijalnu upotrebu u smislu pružanja komercijalnih usluga (u ovom slučaju fotogrametrije za zainteresovane klijente).
Prvi i osnovni dokument za dobijanje AOC je registracija upravljača vazduhoplova kod Privrednog suda u Podgorici, a kako vojska nema pravo registracije za obavljanje privrednih djelatnosti i izvođenje komercijalnih letova, ona neće moći dobiti taj dokument.
„Što se tiče AOC, Ministarstvo odbrane ga neće tražiti već će avion biti korišćen isključivo za potrebe državnih organa Crne Gore. Svako njegovo komercijalno nuđenje predstavljalo bi kršenje Zakona o vazdušnom saobraćaju“, saopšteno je „Vijestima“ iz kabineta ministarke Pejanović-Đurišić.
Šteta se mjeri stotinama hiljada
“Avion je u mnogo lošem stanju, pun vlage i počela se javljati korozija na nekoliko mjesta na vazduhoplovu. U saznanju smo da skoro polovina elektronske opreme ne radi zbog postojanja velike vlage. Nije tačno da je stupila na snagu ikakva nova regulativa što se motora na tom vazduhoplovu tiče”, kaže izvor “Vijesti” dobro upućen u sva zbivanja sa “cesnom” UZN a koja je ustupljena MO.
“Motori koji su instalirani na ovom avionu tipa Lycoming GTSO 520H, imali su propisani resurs od 1.600 radnih časova ili 12 kalendarskih godina. Avion je preuzet prije tri godine i od tada je stavljen van upotrebe, a što znači da je preostali resurs od 1.000 časova letenja štetovan. Abnormalni troškovi će preći 500.000 eura za održavanje aviona, a on je i dalje neispravan i neplovidben. Naime, “cesnu” ubzo očekuje i desetogodišnji radovi 'SID', što je približno oko 150.000 eura, radovi na motorima oko 100.000 eura plus odstranjivanje kvarova koji su nastali zbog ležanja aviona”, kaže izvor “Vijesti”.
Inače, sa “cesnom” UZN je prije predaje aviona MO, upravljala firma “DI-Air” iz Podgorice. Tada su troškovi održavanja tog aviona bili samo djelić ceha do kojeg je dovela namjera Mića Orlandića i Vlade da “uštede”.
Galerija
Bonus video:
