„Senka, dolaze nam gosti sa planine, donesi pet-šest komada, željni su ribe“.
To je, tokom šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog vijeka, bio jasan znak Milonje Glomazića (1919 - 1989), upravnika pošte u starim Plužinama, upućen najmlađoj kćerki, da skokne do Vrbnice i rukom izvadi večeru.
"Lipljen i pastrmka bi odmarali ispod većeg kamena. Zavučeš ruku, odozgo, bliže kamenu, pa spuštaš polako, polako... Ako je dodirneš odozgo, ne mrda. Pa polako prema glavi, do škrga i – hop, eto je“ prisjeća se Senka Glomazić djetinjstva u kotlini prije 35 godina potopljenoj Pivskim jezerom.
Mladi su, kako je ispričala, živjeli kao jedna porodica, vječito u pokretu, sa obaveznim plivanjem od pete godine, skokovima sa legendarnog vodopada Benat, kod mlina vojvode Lazara Sočice.
"Život u starim Plužinama je bio neuporedivo zanimljiviji nego danas. Tokom čitavog ljeta sva šira rodbina je boravila tamo, kao i mnogi ljudi koji su se zaljubili u taj prelijepi, ali zauvijek izgubljeni kraj. Đorđe Marjanović, Ivica Šerfezi... gotovo da ne postoji muzičar sa prostora SFRJ koji nije gostovao, film koji nije prikazan odmah nakon FEST-a...", priča senka.
"Počeli jugoslovenski književni susreti na Pivskom oku... koliko je samo uglednih intelektualaca, koji nijesu imali nikakve porodične veze sa Pivom, praktično mjesecima živjelo u Plužinama. Mnogi, iz većih sredina, su nam zavidjeli, jer smo vječito bili u pokretu. Njihovi roditelji su govorili da imamo najsrećnije djetinjstvo. Danas je omladina zavezana za stanove, računare i televizore, a u gradu gotovo da nemaju sadržaje za bilo kakvu akciju.
Da li je Piva bila ljepša prije potopa? Da li je život danas lagodniji i sadržajniji? Da li je elektrana vratila makar dio od desetina miliona godišnjeg prihoda?
To su pitanja koja svakodnevno, tri i po decenije, sebi postavljaju Pivljani.
Elektroprivrednici ponavljaju da je izgradnja hidrocentrale kod Mratinja jedna od ključnih investicija za ubrzanje svekolikog crnogoskog napretka, a da su u pivska bespuća, zahvaljujući mamutskom objektu, stigli moderni putevi i mnoga druga civilizacijska dostignuća.
Da li je život Plužinjana bio bolji i sadržajniji u oazi starih Plužina, uz par televizora i gramofona, uz zimski agregat za tek po koju sijalicu? Ili danas, kada na obali imaju urbane osnove?
Dragan Čizmović, direktor HE, Enriko Malerba i Srđan Kovačević, izvršni direktor i predsjednik borda direktora EPCG, nedavno su, na obilježavanju jubileja, podsjetili na graditeljske poduhvate oko 4000 neimara iz svih krajeva SFRJ, tokom desetogodišnje kampanje u nepristupačnoj klisuri.
Ispod 42 kilometra dugog jezera sa blizu milijardu kubika vode i 220 metara visoke brane, tri agregata do sada su proizvela blizu 27 milijardi kilovat-sati vršne struje, za šta se od EPS dobija 40 odsto više konstantne energije.
"Izlišno je govoriti o značaju HE Piva za EPCG i razvoju države Crne Gore i opštine Plužine. O tome najbolje svjedoče kilometri i kilometri asfaltiranih regionalnih i lokalnih saobraćajnica, kao i brojni drugi vrijedni infrastrukturni objekti. U opštini Plužine HE „Piva“, od svog nastanka, najznačajniji je privredni subjekat. Nemjerljiv doprinos dala je prvenstveno u zapošljavanju žitelja ove opštine, ali i kroz pomoć i podršku projektima kulture i obrazovanja. Sa posebnim zadovoljstvom podsjećam i na činjenicu da ćemo sve obaveze preuzete izgradnjom hidroelektrane u potpunosti ispuniti do 2014. godine", kaže Čizmović.
Jubilej su dočekale krupne investicije:
- kružna saobraćajnica pored jezera, kolektor
- podvožnjak kod magistrale
- drobilično postrojenje za šljunak
- uređenje grada, plaže, vodovoda...
U međuvremenu, opština je sa oko 9.000 spala na 4.000 stanovnika.
Može li išta zamijeniti čudesne kanjone bistrih rijeka, odvažne bukove i vodopade, mirne i plodne luke, bajkovite mostove i mlinove? Ili je još ljepše čas marinsko plavo, čas smaragdno zeleno Pivsko jezero?
Da li je život Plužinjana bio bolji i sadržajniji u oazi starih Plužina, uz par televizora i gramofona, uz zimski agregat za tek po koju sijalicu? Ili danas, kada na obali imaju urbane osnove?
Opširnije u štampanom izdanju
Bonus video:
