Direktorica Akcije za ljudska prava (HRA) Tea Gorjanc Prelević ocijenila je da su morali biti identifikovani svi službenici Uprave za izvršenje krivičnih sankcija (UIKS) koji su u januaru 2015. prebijali zatvorenike, ali i oni koji su to podržavali ili prikrivali.
Saopštila je da podržava kritike predsjednika Sindikalne organizacije UIKS-a, Predraga Spasojevića - upućene zbog toga što su u istrazi torture nad zatvorenicima zanemarene tadašnje starješine zatvora:
“Koji, kako je Spasojević naveo, nisu učinili ništa da spriječe torturu. Takođe podržavamo kritiku činjenice da nijesu identifikovani svi neposredni izvršioci torture, jer smatramo da su morali i mogli biti identifikovani. HRA od decembra 2015. godine apeluje da se procesuiraju svi zatvorski policajci zbog prebijanja zatvorenika, ali i drugi koji su u tome neposredno učestvovali, odnosno koji su omogućili, podržavali ili prikrivali intenzivno zlostavljanje zatvorenika”.
Saopštili su da smatraju da tužilac nije uložio dovoljno napora da neposredno otkrije identitet izvršilaca zlostavljanja i kritički sagleda informacije koje mu je o tome davala uprava ZIKS: “Nijedan sprovodnik nije identifikovan kao učesnik zlostavljanja, iako su svjedoci potvrdili da se više od 20 sprovodnika nalazilo u Disciplinskom odjeljenju u vrijeme zlostavljanja. Oštećeni zatvorenici su u izjavama državnom tužiocu izjavili da su ih sprovodnici zlostavljali i van Disciplinskog odjeljenja, prilikom sprovođenja u Bijelo Polje i da za to postoje svjedoci”.
Iako je optužen jedan broj neposrednih izvršilaca zlostavljanja - službenika obezbjeđenja, ističu da optužnim aktima nije obuhvaćen niko od starješina koji su po službenoj dužnosti bili nadležni za kontrolu obezbjeđenja i koji su imali ovlašćenja da izdaju obavezujuće naredbe.
“Morala je postojati evidencija o tome ko je sve te večeri i na osnovu čijeg odobrenja dobio opremu (kacige s vizirima, koje službenici ZIKS dobijaju na korišćenje samo u izuzetnim situacijama), ko je i na osnovu čijeg odobrenja ušao na posebno obezbijeđenu teritoriju ZIKS, a zatim i u posebno obezbijeđen krug KPD, u kome se nalazilo Disciplinsko odjeljenje”.
Iz HRA su ocijenili da u posebno obezbijeđenoj državnoj ustanovi kakva je zatvor, nije vjerovatno da uprava ne može da identifikuje službenike i starješine koji su se u određenom periodu nalazili u njenom dodatno obezbijeđenom dijelu...
“Ove zaključke je HRA dostavila Osnovnom državnom tužilaštvu u Podgorici u vidu studije slučaja u februaru 2018, ali to nažalost nije dovelo do utemeljenog odgovora ili proširivanja istrage. S druge strane, ne slažemo se sa navodima gospodina Spasojevića - da je ‘većina službenika optužena da nije sprečavala druge službenike da vrše mučenje i time nečinjenjem izvršila više krivičnih djela i to tako što su zatvorenike, koji će biti mučeni, predavali drugim službenicima, a morali su znati da će ih ti drugi mučiti, pri tom nijedan službenik koji je vršio mučenje nije ni optužen, a kamoli osuđen.’ Naime, prema optužnici, svi okrivljeni službenici ZIKS-a su optuženi za krivično djelo mučenja, neki od njih i u sticaju sa teškom tjelesnom povredom. Od desetorice okrivljenih, osmorica su bili optuženi da su neposredno mučili zatvorenike i, kako smo razumjeli, prisustvujući izricanju presude, oni su za radnje neposrednog izvršenja i osuđeni. Naravno, tek po objavljivanju presude moći ćemo sa sigurnošću da tvrdimo ko je za što osuđen... HRA naglašava da je i nesprečavanje mučenja akt mučenja, da se i onaj službenik koji ‘izričito ili prećutno’ pristaje na mučenje, kažnjava kao i onaj koji neposredno nanosi udarce”, saopštili su iz HRA.
Bulatović gledao batinanje?
Bivši pomoćnik direktora UIKS-a Dragoljub Bulatović naredio je 14. januara 2015. angažovanje sprovodničke jedinice u disciplinskom odjeljenju, saopštili su iz HRA.
“Pretpostavlja se da se on i nalazio u Disciplinskom odjeljenju u vrijeme zlostavljanja jer se, na osnovu informacija do kojih je došla HRA, vidi na video-snimku sigurnosne kamere ZIKS-a u vrijeme kada se u optužnici navodi da je na tom mjestu došlo do zlostavljanja”, tvrde iz te NVO.
Istakli su da je, s obzirom na nadležnosti pomoćnika direktora ZIKS, bio dužan da obezbijedi identifikaciju svih službenika obezbjeđenja uključenih u taj događaj i pokrene njihovo disciplinsko kažnjavanje u okviru ZIKS-a, što nije učinjeno.
“U društvu sa Bulatovićem, na snimku iz disciplinskog odjeljenja se mogu prepoznati i neke druge starješine, koji su, takođe, izostavljeni iz optužnice. U optužnici se nisu našli ni S. D., tadašnji rukovodilac službe obezbjeđenja, ni M. P., šef sprovodničke službe, iako su svjedoci svjedočili o tome da su oni takođe ulazili u Disciplinsko odjeljenje u vrijeme kada je u njemu došlo do zlostavljanja zatvorenika, a i da je M.P. neposredno pomagao zlostavljanje povicima: „Ne po leđa i ne šakama po leđima, nego po glavi”.
Bonus video:
