Država Crna Gora spremna je da porodici Botica iz Tivta na ime obeštećenja za eksproprisanu zemlju na “pjeni od mora“ u najstrožem centru Tivta - gradskoj rivi Pine, plati 76 eura po kvadratu, i to na duži vremenski period, kroz rate i obveznice.
Tako za sada izgleda još nezavršeni ishod višegodišnjeg nastojanja Botica da dođu do pravednog obeštećenja za makar dio velike imovine koju je ta familija prijeklom iz Račišća, na ostrvu Korčula u Hrvatskoj, tokom prvih decenija 20. vijeka stekla u Tivtu.
Storija o Boticama i pravoj golgoti kroz koju je ta porodica u Tivtu prošla u decenijama nakon Drugog svjetskog rata, primjer je da je država nekom majka, a nekom maćeha.
“Prije neki dan sam u novinama pročitao da je Opština Tivat spremna da za neke eksproprisane parcele za gradnju puta u Gradiošnici građanima plati 85 eura po kvadratu, a Elektrosrbiji čak 310 eura za kvadrat dvorišta njihovog odmarališta u Donjoj Lastvi. Oba ta naselja su kilometrima daleko od centra grada. Nama, međutim, ista ta Opština Tivat, preko regionalne Komisije za restituciju u Baru, nudi obeštećenje od 76 eura po kvadratu zemlje koja se nalazi na najatraktivnijem mogućem mjestu u Tivtu - na samoj gradskoj rivi Pine, odnosno lokaciji nekadašnjeg hotela ‘Mimoza’“, kazao je za “Vijesti“ Tivćanin Darko Botica.
Botice traže obeštećenje za oduzetih 4.316 kvadratnih metara zemljišta na kojem je krajem pedesetih godina prošlog vijeka sagrađen sada već bivši hotel “Mimoza“. Hotel tivatskog HTP “Mimoza“ koji je bio u lošem stanju i plac je prije par godina vlasnik - kompanija “Irva“ iz Beograda, prodala ruskim biznismenima za 6,5 miliona eura, što znači da zemlja koja je pedesetih godina prošlog vijeka oduzeta Boticama i na kojoj se nalazio hotel sa baštom, vrijedi najmanje 2 miliona eura.
Ako se ide po računici komisije za procjenu Opštine Tivat i kojom se rukovodi Komisija za restituciju, Botice bi za đedovinu u ratama tokom narednih desetak godina dobili tek nešto više od 328 hiljada eura, što je skoro sedam puta manje od tržišne vrijednosti.
Na tom placu sada ruski investitori grade novi kondo hotel “Mimoza“, sa stanovima za prodaju.
“Mislim da je ovakvo nešto ne samo potpuno neobjektivno, nego i ponižavajuće za svih nas 12 danas iz Crne Gore, Hrvatske i zapadne Evrope koji smo nasljednici ove imovine. Nećemo odustati od borbe za naša prava iako je očita strategija države da ide na naše iscrpljivanje kako nam nikada ne bi u pravoj mjeri nadoknadila imovinu koju su naši djedovi sticali vrijednim i krvavim radom“, kazao je Darko Botica, pokazujući niz dokumenata iz postupaka za restituciju koji vode od 2009.
Zanimljivo je da je prvobitna procjena tadašnje opštinske Komisije za restituciju Tivta bila da zemlja Botica na kojoj se tada još nalazio stari hotel „Mimoza“ vrijedi 252 eura po kvadratu, na što su se Botice žalile smatrajući da je i to previše niska procjena. Nakon toga, opštinska komisija je 2017. izašla sa drastično umanjenom procjenom vrijednosti od samo 76 eura za kvadrat, tvrdeći da “to nije centar grada“.
“Ustvrditi tako nešto se graniči sa bezobrazlukom prve vrste jer svi znaju da su Pine centar Tivta, a i mi sami raspolažemo sa više zvaničnih dokumenata u kojima ista ta Opština Tivat jasno kaže da se naše nekretnine nalaze u centru grada“, kaže Darko i dodaje da su on i rođaci 2018. uložili novu žalbu na procjenu vrijednosti od 76 eura za kvadrat, ali da do danas regionalna Komisija za restituciju u Baru ne preduzima ništa i postupak i dalje nije završen.
Plac kupljen 1928.
Botice su u Tivat došle krajem dvadesetih godina prošlog vijeka, kada tri brata Frano, Niko i Ante koji su se bavili trgovinom vinom sa Korčule u Boki, odlučuju da u Tivtu zajedno kupe zemlju, sagrade kuću i dalje razvijaju posao, priča Darko.
Plac na Pinima kupili su 1928. godine, a sva tri brata dala su novac, iako je samo Frano naveden kao zvanični kupac koji je sklopio kupoprodajni ugovor. Sredinom tridesetih, braća Botica na Pinima, odmah uz kuću Berberovića, podižu veliku trospratnicu od bijelog korčulanskog kamena sa stanovima za porodice svakog od tri brata i prostorom za trgovinu i restoranom u prizemlju.
Svu stolariju za kuću, koja je i danas jedna od najljepših u centru Tivta, braća su brodom dovezla iz Slovenije.
Botice posjeduju dva broda - jedrenjake „Hajduk Veljko“ i „Marija“ sa kojima plove i trguju duž čitavog Jadrana, ali najveći dio poslova predstavlja trgovina vinom sa rodne Korčul. Tri brata vrijedno i naporno rade i postaju jedna od najimućnijih familija u Tivtu, ali nakon Drugog svjetskog rata u nacionalizaciji ostaju vez većeg dijela imovine, kaže njihov potomak. Tvrdi da im je oduzeta trgovina vinom i restoran, najveći dio zemlje u Tivtu, oba broda, čak i jedna od četiri sobe u stanu u kojem je živjela Darkova familija, pa dječak često biva svjedok da im u kuću ulaze potpuno nepoznati ljudi kojima je Opština davala da spavaju u „nacionalizovanoj sobi“ sa balkonom stana djeda Ante. Krajem pedesetih uzimaju im i veliki plac uz kuću zajedno sa svom količinom već zagašenog kreča i ogromnim gomilama obrađenog i numerisanog korčulanskog kamena koje su Botice u međuvremenu donijele i pripremile namjeravajući da nastave gradnju kuće i njome sa ulične strane prema Pinima i Pakovu, „zatvore“ atrijum unutar svog velikog imanja.
Običan radnik u svojoj konobi
Materijal je nakon nacionalizacije u većoj mjeri upotrijebljen za gradnju hotela “Mimoza“ i djelimično raznešen, a Boticama ostaje tek manji dio nekada velikog porodilčnog imanja, nepodsredno uz kuću. Početkom sedamdesetih i od tog relativno malog dvorišta im oduzimaju dobar dio da bi tu napravili mliječni restiran hotela „Mimoza“, a jedan od trojice braće Botica – nekada vlasnik dva broda i unosnih trgovačkih poslova, da bi izdrđavao porodicu, biva zaposlen kao radnik kotorskog trgovačkog preduzeča „Napredak“ i u sopstvenoj (nacionalizovanoj) konobi prodaje vino u ime te firme, priča Darko.
U njihovom nekadašnjem restoranu u prizemlju porodične kuće otvara se prvo Pošta, a potom i predstavništva više drugih državnih jugoslovenskih firmi, poput „Putnika“ i JAT-a, a tu su jedno vrijeme bile i prostorije Socijalističke omladine Tivta čiji je, ironijom sudbine, tada predsjednik bio upravo Darko Botica.
Poslovni prostor je Boticama vraćen tek prije desetak godina i to tek kada su, sticajem okolnosti i životnih prilika jer se dio familije u međuvremenu rasuo po inostranstvu, odlučilli da ruskom kupcu prodaju svoju porodičnu kuću koju su im djedovi podigli na Pinima.
U kući Botica danas je tako hotel “Astoria“, a njihov brod „Hajduk Veljko“ koga su socijalističke preduzeća Jugoslavije nakon što su ga pedesetih oduzela Boticama, opet prodala privatnicima, i danas plovi u Hrvatskoj kao turistički jedrenjak “Javorak“.
Za „Hajduka Veljka“ i „Mariju“ nasljednici tri brata Botica su tek prije nekoliko godina dobili simbolično obeštećenje u ukupnom iznosu manjem od 20 hiljada eura, dok država Crna Gora ni danas, skoro 60 godina od nacionalizacije, nije isplatila obeštećenje za njihovo veliko imanje u srcu Tivta.
Bonus video:
