Stručnjaci Sektora za hidrografiju Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore (ZHMS), u saradnji sa JU Zavod za geološka istraživanja, završili su batimetrijsko-hidrografski premjer akvatorija Ade Bojane i ulcinjske Velike plaže.
“Posao koji je trajao tri nedjelje obavljen je u skladu sa Zaključkom Vlade Crne Gore od 18. juna, kao i Sporazumom o finansiranju, prikupljanju ulaznih podataka i izradi Studije očuvanja i revitalizacije plaže na Adi Bojani, s prijedlogom rješenja, potpisanim između Ministarstva održivog razvoja i turizma, Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom Crne Gore i JU Zavodom za geološka istraživanja. U cilju prikupljanja postojećih relevantnih ulaznih podataka za potrebe izrade ove Studije, Sektor za hidrografiju ZHMS je izvršio hidrografsko-topografska snimanja obale i morskog dna prostora Velike plaže i ostrva Ada Bojana i to u u periodu od 10. do 31.avgusta. U istom periodu, firma DOO „Đelović“, u saradnji sa DOO „Licenca“, izvršila je geodetsko snimanje same obale.”- kazao je tim povodom “Vijestima” direktor ZHMS Crne Gore, mr Luka Mitrović.
On je pojasnio das u na taj način obezbijeđeni relevatni hidrografski i geodetski podaci za analizu početnog stanja, “kao i definisanje predloga mjera za programirano očuvanje i revitalizaciju plaže na Adi Bojani, što predstavlja osnovni zadatak Studije.” U mješovito vojno-civilnom hidrografskom timu koji je ovom prilikom premjerio obalni akvatorijum Velike plaže i Ade Bojane učestvovao je magistar hidrografije, kapetan korvete Branislav Gloginja iz Mornarice VCG.
“Osim za potrebe izrade Studije očuvanja i revitalizacije plaže na Adi Bojani, prikupljeni podaci služiče i za ažuriranje pomorskih karata ovog područja, kao i za potrebe Ministarstva odbrane i Mornarice VCG.”- kazao je Gloginja koji je posebno istakao činjenicu da je tokom ovog posla prvi put u istoriji, obavljeno i detaljno snimanje side scan sonarom dviju već odavno poznatih olupina koje se nalaze u pregledanom akvatorijumu – austrougarskog putničkog parobroda “Goritia” i francuske podmornice “Fresnel”.
Oba ova plovila ovdje su stradala pod različitim okolnostima tokom Prvog svjetskog rata, a njihovi side scan sonar snimci pružaju do sada možda i najsveobuhvatniju sliku stanja obiju olupina. “Gorita”, parobrod od 3.104 tone dugačak 102 metra, potonuo je nakon eksplozije uzrokovane nailaskom na minu ili pogotkom torpeda sa neprijateljske podmornice, u noći 19.avgusta 1918. između hridi Đeran i ušća Bojane. Prelomljen na dva dijela koja leže na dnu mora, paralelno sa obalom, na međusobnoj udaljenosti od nekoliko desetina metara, parobrod “Goritia” počiva na dubini od 14 do 17 metara i jedna je od najatraktivnijih detinacija za ronilački turizam na jugu Crnogorskog primorja.
Snimci ove olupine koji su sada urađeni side scan sonarom daju sjajan uvid u stanje “Goritie” čak i brojne detalje sa nje, poput brodske ograde koja se još uvijek sačuvala na djelovima njenog trupa. Olupina 51 metar duge francuske podmornice “Fresnel” od 553 tone, nalazi se na nekoliko stotina metara od istočnog ušća Bojane i počiva na dubini od nepuna dva do sedam ipo metara, pri čemu je sami završetak krme ove podmornice zakopan u mulj i pijesak što ga oko nje nanosi struja iz Bojane.
“Fresnel” je ovdje stradala 5.decembra 1915, kada se nasukala u plićaku kod Bojane i ubrzo bila uništena od asutrougarskih ratnih brodova i hidroaviona. Njenu olupinu o kojoj se sve zna skoro 105 godina, prošlog mjeseca “otkrila” je ekipa državne firme Regionalni centar za obuku ronilaca za podmorno deminiranje (RCUD) iz Bijele zajedno sa novinarima državne RTCG koja je trijumfalno izvijestila o “otkriću nepoznatog borbenog plovila” u ulcinjskom podmorju, a što je izazvalo zgražavanje i podsmjeh u krugovima domaće i međunarodne hidroarholeoške struke.
Side scan sonar snimci olupine “Fresnela” , iako rađeni u veoma plitkom moru gdje je teško tegliti podvodnu sondu sonara, jasno pokazuju niz karakterističnih detalja po kojima je veoma lako identifikovati “Fresnel”, poput njena dva tzv. Drzevickijeva spuštajuća lansera za torpeda, na krmenom dijelu podmornice.
Bonus video:
