Predsjednik Ekološkog društva “Breznica” Milorad Mitrović pozvao je odgovorne u državi i Opštini Pljevlja da javnosti saopšte zašto institucije koje su zadužene za sprovođenje mjera iz Kratkoročnog akcionog plana za opštinu Pljevlja nisu reagovale na višestruko povećane koncentracije sumpor-dioksida (SO2) koje su nedavno izmjerene u vazduhu u Pljevljima, iako im je to bila obaveza.
On je podsjetio da je u avgustu 2017, na osnovu člana 23 Zakona o zaštiti vazduha Agencija za zaštitu prirode i životne sredine donjela Kratkoročni akcioni plan za opštinu Pljevlja u slučaju prekoračenja ili rizika od prekoračenja praga upozoravanja za sumpor-oksid.
“Ništa od mjera i aktivnosti nije se sprovelo, niti je bilo ko učinio bilo šta da se građani Pljevalja upozore na opasnost kojoj su bili izloženi, iako im je to bila zakonska, moralna i svaka druga obaveza... Da li će i ko konačno odgovarati za ovakvo neodgovorno ponašanje i dovođenje u opasnost zdravlje stavovništva Pljevalja sa mogućim i izvjesnim smrtnim ishodom, kao i zdravstvenim posljedicama koje su eventualno već nastupile kod nekih građana zbog višesatne izloženosti otrovnim i veoma opasnim gasovima“, kazao je Mitrovć.
Pozvao je odgovorne da javnosti saopšte da li postoji opštinski tim za vanredne situacije, ko su njegovi članovi, šta su obaveze koje su u djelokrugu njegovog rada.
“Zašto se ne sprovode mjere iz Kratkoročnog akcionog plana za opštinu Pljevlja u slučaju prekoračenja ili rizika od prekoračenja praga upozoravanja za sumpor-oksid, koji se desio prije nekolika dana i prijetio da eskalira u potpuno i trenutno trovanje građana. Ko je dobio konkretna zaduženja da preventivno djeluje u vrijeme nedavnog prekoračenja praga upozoravanja za SO2, a nije reagovao, kad znamo da niko nije razmjenjivao informacije o prekoračenju, niti je bilo, bilo kakve komunikacije, a kamoli saradnje sa Upravom policije, Direktoratom za vanredne situacije i čelnicima velikih industrijskih zagađivača, Arhus Cenrom ili drugim subjektima“, tvrdi Mitrović.
Pored Zakona o zaštiti vazduha, ta materija uređena je i Uredbom o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha.
“Uredbom se utvrđuje prag upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2 i azot(IV)oksid NO2 sa aspekta zaštite zdravlja ljudi, kao i prag upozoravanja i prag obavještavanja za ozon, sa aspekta zaštite stanovništva, odnosno osjetljivih grupa pri kratkotrajnom izlaganju povećanim koncentracijama ozona, propisuju se obaveze Agencije za zaštitu prirode i životne sredine u slučajevima prekoračenja praga upozoravanja i praga obavještavanja u pogledu obavještavanja javnosti i definišu posebne mjere upozoravanja stanovništva u slučaju prekoračenja pragova upozoravanja ili praga obavještavanja“, ističe poznati pljevaljski ekolog.
U samom akcionom planu, tvrdi on, precizirano da je u nadležnosti Opštinskog tima za upravljanje u vanrednim situacijama da u slučaju velikog zagađenja vazduha, izdaje apel građanima u skladu sa Uredbom o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha i upozori ih da je došlo do prekoračenja ili da postoji rizik od prekoračenja praga upozorenja za sumpor-oksid.
“Tim obavezujućim dokumentom je poredviđeno da Opštinski tim za upravljanje u vanrednim situacijama u koordinaciji sa PJ Uprava policije uvodi zabranu kretanja za teretna motorna vozila ukupne mase preko 3,5 tona u određenom vremenu na određenim saobraćajnicama, kao i da preduzimaju druge akcionim planom predviđene mjere. Međutim, po svemu sudeći, izgleda da Opštinski tim za upravljanje u vanrednim situacijama ne postoji, jer da postoji, bilo bi logično da nakon ovog ekološkog incidenta reaguje, a nije reagovao. Nezvanično se priča da je u mandatu prethodnog predsjednika Opštine Pljevlja upućen dopis nadležnim državnim organima za mišljenje da se na osnovu postojećeg akcionog plana izradi konkretan plan djelovanja opštinskih službi vezan za ekstremne situacije i to ne samo za zagađenje vazduha, ali da odgovor nikada nisu dobili. Konkretan plan nikada nije ni urađen, kao što nije ni formiran Opštinski tim za upravljanje u vanrednim situacijama, tako da se i ne zna šta ko treba raditi u konkretnim slučajevima kao što je bio ovaj od prije nekoliko dana“, ističe Mitrović.
Prema dostupnim informacijama, Tim zaštite i spašavanja opštine Pljevlja, nema nikakve obeveze i zaduženja da ispunjavaju obaveze iz Kratkoročnog akcionog plana.
Zašto se mjerenje “prekida” kad je najveće zagađenje?
U Pljevljima su 21. i 22. oktobra registrovana tri izuzetno visoka satna prekoračenja granične vrijednosti za sumpor-oksid.
"Rezultati mjerenja sumpor-dioksida su upoređeni sa propisanim graničnim vrijednostima za jednočasovnu srednju vrijednost (350 mikorograma po metru kubnom) i satna prekoračenja su zabilježena u toku dana u 14 i 15 časova. Interesantno je da poslije posljednjeg prekoračenja satnih koncentracija SO2 koje su zabilježene 22. oktobra u 14 časova, mjerna stanica u Pljevljima više nije imala prikaz informacija onlajn za SO2, što tumačimo kao obmanjivanje građana i skrivanje podataka, jer ovo nije prvi, niti izolovan slučaj, već praksa da se onlajn mjerenje prekida u trenucima kad ono pokazuje prekoračenje graničnih vrijednosti“, rekao je Mitrović.
Izostali planirana toplifikacija, odsumporavanje dimnih gasova...
Lokalna uprava u potpunosti je realizovala 11 od 77 projekata predviđenih Strateškim planom razvoja od 2013. do 2018. godine, a Opština nije uradila ni studiju o zdravstvenom stanju građana, iako je izrada trebalo da košta svega desetak hiljada eura.
Opština je izradila Nacrt novog Strateškog plana razvoja za period od 2021. do 2025. godine. Iako je donošenje dokumenta zakonska obaveza, lokalna uprava u Pljevljima je dvije godine kasnila sa donošenjem strateškog dokumenta.
Između ostalog, iz prethodnog plana nije realizovana dugonajavljivana toplifikacija grada, kao ni projekat rekultivacije deponije Maljevac na kojoj se odlaže pepeo i šljaka iz Termoelektrane, ni jalovišta nekadašnjeg Rudnika Šuplja stijena u Gradcu, ali ni projekti odsumporavanja dimnih gasova i tretmana otpadnih voda u TE.
Bonus video:
