Šta nakon smrti patrijarha: Pominju se Irinej Bulović, Porfirije, Joanikije, Grigorije

Do izbora 46. poglavara Sprske pravoslavne crkve, nasljednika patrijarha Irineja, koji je juče preminuo od posljedica zaraze virusom korona, njegove dužnosti obavlja Sinod, kojim predsjedava najstariji član.

Sinod SPC odlučio je da će do izbora novog patrijarha Crkvom zvanično upravljati mitropolit dabrobosanski Hrizostom.

Izbor patrijarha trebalo bi da bude sproveden najkasnije za tri mjeseca od dana kada je presto upražnjen. Pravilo je da izbornoj sjednici Svetog arhijerejskog sabora prisustvuju najmanje dvije trećine arhijereja, a njom predsjedava najstariji episkop po rukopoloženju ili hirotoniji. Po Ustavu SPC, patrijarh može biti svako ko je “eparhijski episkop najmanje pet godina”.

Procedura nalaže da trojicu kandidata tajnim glasanjem bira Sabor, čiji su ravnopravni članovi svi mitropoliti i episkopi. Potom se glasa tajno, listićima, a svaki od trojice kandidata - koji je, potom, kandidat za novog patrijarha - mora dobiti više od polovine glasova. Otuda, prilikom izbora, postoje najmanje dva kruga glasanja, a prilikom izbora patrijarha Pavla je bilo i devet. Kada se saznaju imena trojice kandidata koji su dobili natpolovične većine glasova, prelazi se na biranje žrijebom, odnosno “apostolskim načinom” - tri imena stavljaju se u zasebne koverte, a one u Jevanđelje. Suština ovog čina je u vjerovanju da su “članovi Sabora odabrali kandidate po ljudskim vrlinama, a da je Božja volja koji je od njih trojice dostojan trona”.

Tokom izbora nasljednika patrijarha Pavla, najveći broj glasova svojih kolega dobio je mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, ali je žrijeb i Sveti duh - u kojeg su mnogi tada posumnjali - za 45. patrijarha SPC izabrao Irineja.

Za Irinejevog nasljednika najviđeniji su kandidati njegov imenjak, vladika bački Irinej Bulović i njegovo duhovno čedo, Porfirije Perić, mitropolit zagrebačko-ljubljanski.

Svoj nesumnjiv uticaj u crkvenim krugovima, koji dobrim dijelom proizlazi i iz bliskosti sa vrhom vlasti u Beogradu, potvrdili su nedavnom beskrupuloznom čistkom na Bogoslovskom fakultetu. Postoje spekulacije da bi se Bulović, čovjek nespornog teološkog ugleda, čak mogao povući iz igre u korist mlađeg i u medijima etabliranog i omiljenijeg Perića.

Sa druge strane, tu su vladika budimljansko-nikšićki Joanikije Mićović, kojeg vjernici i najveći dio javnosti vidi na mjestu nedavno preminulog mitropolita Amfilohija, i vladika diseldorfski i cijele Njemačke, Grigorije Durić, koji uživa veliku popularnost među vjernicima. Vladika Grigorije poznat je po jasnom i oštrom oponiranju zvaničnoj politici u Beogradu, a posljednju buru izazvao je u julu, izjavom da “ne treba graditi toliko crkava jer imamo bolnica u kojima je sve zapušteno”. Na to je reagovao saopštenjem kabinet patrijarha i ocijenio da se vladika tako „svrstao na stranu onih koji su do sada jasno pokazali ko su i šta su i da ne žele dobro Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a samim tim ni srpskom narodu“.

Saučešće povodom smrti patrijarha Irineja episkopima, monaštvu, sveštenstvu i vjerujućem narodu uputili su brojni crnogorski zvaničnici i lideri partija.

Predsjednik Milo Đukanović saopštio je da je “sa žaljenjem primio vijest o smrti patrijarha srpskog Irineja”.

“Smrt patrijarha srpskog Irineja je odlazak čovjeka koji je cijeli svoj život posvetio služenju Bogu, narodu i humanoj ideji čovjekoljublja i veliki je gubitak za vjernike i sve njegove poštovaoce”, saopštio je predsjednik Skupštine Aleksa Bečić na Tviteru.

Mandatar za sastav nove Vlade Zdravko Krivokapić je saopštio da je “patrijarh srpski Irinej bio veliki čovjek koji je u teškim vremenima čuvao Crkvu i čvrsto držao njeno kormilo”. On će prisustvovati sahrani partijarha u nedjelju, u hramu Svetog Save.

Lider Nove srpske demokratije Andrija Mandić istakao je da je “bila čast i privilegija hodati ljudskim i duhovnim pravcem koji je on trasirao”.

Predsjednik Demokratske narodne partije Milan Knežević saopštio je da su “srpski narod i naša sveta SPC crkva ostali bez svog duhovnog poglavara…, sabornika naše pravoslavne misli, istinskog podvižnika u postbiblijskom vremenu, koji nas je iznova vraćao vjeri i najboljim vrijednostima našeg naroda”.

Lider Pokreta za promjene Nebojša Medojević kazao je da “nije nikad upoznao patrijarha Irineja”, a “iz priče Andrijine i Milanove i iz njegovih javnih izjava, stekao sam utisak da je dobar čovjek i da je iskreno proživljavao diskriminaciju i progon Srba u Crnoj Gori”.

Lider SNP-a Vladimir Joković poručio je da je Irinejev odlazak “duboko pogodio SPC i njen vjerni narod koji je u njemu prepoznavao oličenje hrišćanske blagosti i mudrosti”.

Iz Ujedinjene Crne Gore su saopštili da je “patrijarh Irinej čuvao i unapređivao svetinju naše Crkve imajući uvijek u vidu njeno jedinstvo”.

Predsjednik Opštine Budva Marko Carević proglasio je ponedjeljak za Dan žalosti povodom smrti patrijarha srpskog Irineja.