Novi izvještaj UNESCO-a, koji je postao zvaničan prije petnaestak dana, ne sadrži nijednu rečenicu koja bi osporila rekonstrukciju postojeće žičare Savin kuk.
To su saopštili iz Turističkog udruženja Žabljak, odgovarajući na tvrdnje Vlade da su odustali od rekonstrukcije skijališta na Žabljaku zbog nalaza Savjetodavne misije UNESCO-a za dobro svjetske baštine Nacionalni park “Durmitor” i vrijednu opremu usmjerili ka skijalištima Žarski i Cmiljače.
“Pozivamo vas na odgovornost, jer ukoliko se UNESCO protivi rekonstrukciji postojećih žičara, molimo vas da te dokumente učinite javnim i odagnate sumnju da nastavljate sa obmanom i nekorektnim odnosom prema Žabljaku i Žabljačanima”, kaže se u saopštenju dostavljenom “Vijestima”.
Oni su naveli da u izvještaju misije piše da je rekonstrukcija i modernizacija moguća u granicama sadašnjih kapaciteta i u rutama postojećih žičara.
“Turističko udruženje privrednika Žabljaka i građanske inicijative Žabljaka, svim srcem odavno podržavaju rekonstrukciju postojećih žičara i to iz više razloga: jer je moguća rekonstrukcija po UNESCO izvještaju i samim tim ne ugrožava naš ostanak u istom, ekonomska opravdanost ulaganja u postojeće žičare na Žabljaku, je neupitna, jer je 80 odsto infrastrukture koja prati skijalište urađena (pristupni putevi, skijaške staze, vodosnabdijevanje, elektrosnabdijevanje, parkinzi itd”), tako da nije potrebno uložiti više desetina miliona eura za projekte koji bi po vama unaprijedili skijanje na Žabljaku, kratak vremenski period rekonstrukcije, učinio bi da nemamo nijednu izgubljenu zimsku turističku sezonu, a svjedoci smo posjećenosti skijališta na Žabljaku tokom ljetnje turističke sezone i te brojke modernizacijom žičare bi se samo uvećavale. To su više nego dovoljni razlozi prednosti gradnje žičara na Žabljaku u odnosu na druge centre, kada govorimo o ekonomskoj opravdanosti ulaganja”, saopšteno je iz Udruženja.
Oni su podsjetili da su učestvovali na javnim raspravama, na kojima su bili ministar kulture Aleksandar Bogdanović, sekretar Ministarstva održivog razvoja i turizma Damir Davidović i sekretarka za saradnju sa UNESCO-om Milica Nikolić, kao i predstavnici lokalne samouprave, saopštili da se može izvršiti rekonstrukcija postojećih žičara u sadašnjim kapacitetima staza u odnosu na maksimalni broj skijaša
“Vi želite da sa lažnim informacijama učinite UNESCO, kao i građane Žabljaka, neprijateljima razvoja Žabljaka i neprijateljima Crne Gore. Mi to nećemo dozvoliti i borićemo se protiv svake ideje koja može imati destruktivno dejstvo po Durmitor i Žabljak, i ostaćete zapamćeni kao vlada koja je od rudarskih mjesta željela napraviti elitne turističke destinacije, a od odavno prepoznatih turističkih centara zaseoke, izletišta i katuništa”, saopšteno je iz Udruženja.
U međuvremenu, Vlada i Ministarstvo održivog razvoja i turizma poslali su odgovor na dopis Opštine Žabljak o, kako navode, “činjenicama koje su dovele do nemogućnosti realizacije dva projekta postavljanja nove žičare Savinom kuku i izgradnje hotela “Chedi” na lokaciji bivšeg Vojnog odmarališta “Mediteran“.
Oni su pozvali Opštinu da “suštinski prihvati činjenicu da razvoj ovog prostora, kao dijela područja koje uživa međunarodnu zaštitu, mora počivati na strogim principima očuvanja univerzalnih vrijednosti durmitorskog područja, što podrazumijeva da se ispunjavanju preporuka i sugestija koje država dobija od nadležnih tijela UNESCO mora pristupati odgovorno i dosljedno”.
„Kada je u pitanju izgradnja nove žičare na lokalitetu Savin kuk, podsjećamo vas da je nakon posjete UNESCO predstavnika lokalitetu skijališta Savin kuk i Modrog jezera na Žabljaku, kojoj su prisustvovali i predstavnici Opštine Žabljak, zajednička Savjetodavna misija Centra za svjetsku baštinu IUCN-a u vezi sa dobrom svjetske baštine ‘Nacionalni park Durmitor’, dostavila izvještaj 17. juna 2020. godine, u kojem je navedeno sljedeće: ‘...potencijalna gradnja većeg obima u okviru dobra, poput vodne infrastrukture, zamjene ili izgradnje ski liftova, infrastrukture za vještački snijeg, zemljanih radova, uključujući djelimično uklanjanje drveća i žbunja, itd., mora se izbjegavati i, u svakom slučaju, o tome obavijestiti UNESCO-ov Centar za svjetsku baštinu radi ispitivanja od strane IUCN-a, u skladu sa stavom 172 Operativnih smjernica, prije donošenja bilo kakvih odluka koje bi bilo teško poništiti, te da bi država potpisnica trebalo da osigura da ne bude dozvoljena gradnja novih skijališta (skijaške staze, ski liftovi, i dr.) u zahvatu dobra svjetske baštine. Ovakvu gradnju treba izričito zabraniti i jasno istaći u revidiranom PPPN-u. Predloženo proširenje skijaškog područja bi predstavljalo ozbiljno pitanje očuvanja što bi dovelo do vjerovatnih direktnih uticaja na prirodna staništa i imalo vizuelne efekte. Zamjena postojećeg ski-lifta takođe može predstavljati ozbiljan problem za očuvanje ako se primijeni na nove staze i ako rezultira povećanjem broja skijaša. U opštem smislu, Misija smatra da, u uslovima klimatskog zagrijavanja i da bi se osiguralo efikasno očuvanje dobra svjetske baštine, država potpisnica treba da razmotri dugoročno potpuno postepeno ukidanje korišćenja skijaških staza na Savinom kuku i da ojača oblike turizma u Nacionalnom parku Durmitor sa niskim negativnim uticajima. U dijelu postojeće skijaške infrastrukture, Misija je mišljenja da svaki modernizovani ski-lift mora da radi u granicama sadašnje nosivosti već postojećih staza za skijanje”, navodi se u odgovoru na dopis Opštine Žabljak upućen 10. novembra.
Vlada i Ministarstvo informisali su Opštinu da je, s obzirom na navedeno i kod nesporne činjenice da bi svaka dalja intervencija u zaštićenom području, odnosno investicija u pravcu širenja skijaške infrastrukture na skijalištu Savin kuk ili povećanja postojećih kapaciteta bila u direktnoj suprotnosti sa preporukama UNESCO-a i ozbiljno dovela u pitanje međunarodnu zaštitu koju uživa Nacionalni park “Durmitor”, Vlada Crne Gore 6. novembra 2020. godine donijela odluku da se nabavljena instalacija šestosjedne žičare iskoristi za spajanje drugih ski-centara u izgradnji, na kojima ne postoji ova vrsta ograničenja.
Obrazloženo je da je “u pitanju žičara čiji projektovani kapacitet premašuje nosivi kapacitet postojećih skijaških staza, pa bi se, pored neracionalnosti takvog pristupa, država oglušila i o jasne smjernice iz pomenutog izvještaja UNESCO da eventualna modernizacija ne smije rezultirati omogućavanjem prisustva većeg broja skijaša”.
UNESCO neće proširenja, ali može rekonstrukcija u istom obimu
Izvještaj Savjetodavne misije UNESCO-a za dobro svjetske baštine Nacionalni park “Durmitor” dostavljen je 17. juna ambasadoru Crne Gore u Francuskoj Ivanu Ivaniševiću.
U zaključcima i preporukama izvještaja navodi se da bi “proširenje postojeće žičare do vrha Savin kuk, kako bi se zamijenio zastarjeli ski-lift na drugoj lokaciji zahtijevalo opsežne tehničke i građevinske radove u do sada relativno netaknutom području, što bi za posljedicu imalo znatne štetne uticaje na pejzaž”.
“Misiji je saopšteno da se ovo područje trenutno nalazi na vrlo opasnom skijaškom terenu koji mogu koristiti samo izuzetno iskusni skijaši i da zbog toga ima marginalne rekreativne koristi. Iz tog razloga, misija preporučuje da svaka rekonstrukcija postojećih ski-liftova ostane u potpuno istom obimu i da pomno prati postojeće rute, ne dozvoljavajući nikakva produženja ili proširenja, kako bi se negativni uticaji smanjili u najvećoj mogućoj mjeri”, piše u preporukama.
Kako mogu bungalovi, igraonice i koncesije za sječu šume?
Iznenađeni smo brigom i selektivnim pristupom tehničke vlade kada su u pitanju preporuke UNESCO-a, a tiču se ograničavanja skijaša i posjetilaca u zoni njegove zaštite. Ako tehnička vlada uvažava preporuke UNESCO-a da se ne smije uvećati predviđeni broj skijaša na postojećim žicarama, zašto se ne uvaže preporuke UNESCO-a koje ograničavaju broj posjetilaca na Crnom jezeru, a preporuke su da se u jednom momentu na jezeru može naći 400 posjetilaca. Svjedoci smo da se u 2019. godini broj posjetilaca na Crnom jezeru kretao u jednom momentu i do par hiljada. Zašto je brižna vlada aminovala donošenje nakaradnog plana za gradnju bungalova, igraonica, splavova, vještačkih stijena, avanturističkih parkova, terasa na Crnom jezeru, u strogoj UNESCO zaštiti. Da li su to preporuke za održivost svjetske baštine? Zašto brižna vlada daje koncesije na šume, sumnjivim koncesionarima u bufer zonama koje se naslanjaju na granice NP “Durmitor”. Svjedoci smo da iza istih ostaje pustoš, razdor i uništena putna infrastruktura, koju opet Žabljačani od svojih sredstava moraju popravljati. Zašto ta ista vlada obmanjuje ozbiljne investitore koji su odlučni bili da svojim projektima hotela sa 5 zvjezdica obogate ponudu Žabljaka, naveli su iz Turističkog udruženja.
Bonus video:
