„Koalicija 27“ je za potrebe projekta ARTEMIS „Unapređenje ka posvećenoj i konkretnoj primjeni ekoloških standarda“ uradila analizu negativnih uticaja i primjene standarda zaštite životne sredine u Željezari Tosčelik sa osvrtom na EU standarde.
„Željezara obezbjeđuje konstantan dotok tehničke vode sa akumulacije Liverovići. Vodoprivredna saglasnost koja propisuje ovaj aspekt je izdata prije 47 godine i nevažeća je. Shodno zahtjevima iz IPPC dozvole bilo je potrebno obezbijediti vodnu dozvolu u roku od godinu dana od njenog izdavanja. Prema podacima iz Uprave za vode kao nadležnog organa, Željezara još uvijek nije podnijela zahtjev za izdavanje vodnih akata“, navodi se u saopštenju Koalicije.
Kako ističu, Željezara sa procesom proizvodnje vrši negativne uticaje i na rječne tokove i podsjećaju da Bistrica i Gračanica nijesu rijeke stalnog toka, ali da su njihova korita konstantno zagađena različitim otpadnim industrijskim vodama, prvenstveno iz Željezare.
„Gračanica je opterećena industrijskim vodama od njenog gornjeg toka gdje povremeno dolazi do izlivanja boksitnih voda iz rudokopa Biočki stan, a onda nizvodno prima odpadne vode Željezare i drugih idustrijskih postrojenja. Bistrica prihvata industrijske otpadne vode na samom izvorištu gdje je zabilježeno prisustvo mazuta. To se dešava u naselju Rubeža na više privatnih parcela u neposrednoj blizini Željezare, odnosno Čeličane“, stoji u saopštenju.
Prema podacima dobijenim od mještana, kako su naveli iz „Koalicije 27“, prvi put je prisustvo mazuta u Bistrici zabilježeno nakon zemljotresa 1979. godine.
„Pretpostavlja se da mazut curi iz mazutnih tankova koji se nalaze neposredno pored čeličane a na udaljenosti od oko 200 metara od parcela“.
Na osnovu Izvjestaja o realizovanim aktivnostima iz Programa mjera i Integrisane dozvole za 2019. godinu, koji je uradila Željezara Tosčelik, vidi se da nije realizovan monitoring kvaliteta vode rijeka Gračanice i Bistrice. Kao razlog što nije sproveden monitoring, navedeno je da nijesu mogli dogovoriti termin za uzorkovanje i analizu sa ovlašćenom organizacijom, zbog njihove zauzetosti.
U 2019. godini po prvi put je urađen monitoring površinskih voda prema Okvirnoj direktivi o vodama (ODV) i to na lokacijama koje su značajne sa aspekta uticaja Željezare: Zeta-Vranjske njive i Gračanica, kod skladišta Boksita.
„Rezultati monitoringa na pomenutim lokacijama su pokazali da Zeta ima veoma loš, a Gračanica umjeren ukupan ekološki status. 'Koalicija 27' poziva ekološku inspekciju da u saradnji sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja izvrši monitoring otpadnih industrijskih voda Željezare koje se ulivaju u Bistricu i Gračanicu u svrhu dobijanja objektivnih infromacija o kvalitetu i posledicama negativnih uticaja“, stoji u saopštenju pomenute Koalicije.
Ističu da je zbog visine negativnih uticaja potrebno vršiti ispitivanja voda Bistrice i Gračanice na više lokacija, kada su aktivni rječni tokovi, i rezultate uvrstiti u Izvještaj o stanju životne sredine u Crnoj Gori.
„Pozivamo Tosčelik da pojača rad i aktivnosti kako bi se izbjegli ekološki udesi i da unaprijedi mjere na zaštiti životne sredine, prvenstveno da radi na zaštiti voda. Kao prvi korak smatramo da treba da razradi operativne planove sanacije mazutnih spremišta kako bi se zaustavilo izlivanje opasnog tečnog otpada u životnu sredinu“.
Željezara Tosčelik je početkom 2019. pribavlila integrisanu dozvolu za rad postrojenja Čeličane, Kovačnice i Energane, izradila Plan prevencije od udesa, ali još uvijek nije pribavljena saglasnost nadležnog organa na pomenuti Plan.
„Koalicija 27“ će u cilju otvaranja dijaloga na temu zagađenja životne sredine od strane Željezare Tosčelik i koraka za prevazilaženje trenutnog stanja, krajem marta organizovati panel diskusiju.
Bonus video:
