"Svi koji su učestvovali u torturi nad Martinovićem su kriminalci u policijskim uniformama"

Svi koji su učestvovali u torturi nad Miloradom Mijom Martinovićem su kriminalci u policijskim uniformama i naše društvo ne smije biti prepušteno takvim policajcima da ga štite, saopštila je danas izvršna direktorica Akcije za ljudska prava (HRA) Tea Gorjanc Prelević.

Evropski sud za ljudska prava proglasio je danas neprihvatljivom predstavku koju je protiv Crne Gore podnio Milorad Mijo Martinović zbog zlostavljanja od pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ) tokom protesta 2015. godine.

"Za razliku od slučaja Zlatarske ulice (Baranin and Vukčević v. Montenegro), u kome je utvrđena odgovornost države za nesprovođenje djelotvorne istrage policijskog zlostavljanja, a gdje je procesuiran samo komandant SAJ zbog pomaganja izvršiocima posle učinjenog krivičnog djela, Sud se u ovom predmetu zadovoljio time što je država procesuirala i dva pripadnika SAJ-a za torturu nad Martinovićem. Iako nema detaljnijeg obrazloženja, očigledno nisu prihvaćeni naši argumenti da se na snimku vidi da je u torturi učestvovalo mnogo više od dvojice policajaca (Evropski komitet protiv mučenja (CPT) je u svom izvještaju naveo da ih je bilo 20), i da je istraga morala da bude vođena tako da se utvrdi odgovornost svih. Ova odluka nažalost može da uspostavi pravilo da je u slučajevima policijske torture u kojoj učestvuje više policajaca dovoljno naći bar nekog ko je spreman ili primoran da preuzme odgovornost umjesto svih ostalih.To nije dovoljno ni za sprečavanje policijske torture, ni za ostvarivanje pravde za žrtve", istakla je Gorjanc Prelević.

Ona je dodala da čestita Martinoviću na istrajavanju na prijavi policijske torture i zahvaljuje mu na povjerenju koje je ukazao HRA da ga zastupa u ovom predmetu.

"Nastavićemo da insistiramo kod novog rukovodstva Uprave policije i državnog tužilaštva na utvrđivanju odgovornosti svih počinilaca policijske torture u njegovom slučaju i drugim slučajevima", kazala je Gorjanc Prelević.

Iz HRA su saopštili da je Evropski sud za ljudska prava danas donio odluku u predmetu Martinović protiv Crne Gore (44993/18), kojom je odbacio predstavku Martinovića podnijetu zbog povrede prava na zabranu mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (čl. 3 EKLJP) i prava na djelotvorni pravni lijek (čl.13 EKLJP), a zbog nedjelotvorne istrage policijske torture koju je doživio u Podgorici u oktobru 2015. godine, posle okončanja protesta u organizaciji političke koalicije Demokratski front.

Martinovića je u tom postupku zastupala Gorjanc-Prelević.

Iz HRA su rekli i da je Martinovića, koji se u svom vozilu nalazio sa dva prijatelja, zaustavila policija 24. oktobra 2015. godine oko 23 časa u ulici Jovana Tomaševića, u blizini sjedišta Uprave policije, a zatim je najmanje 20 policajaca učestvovalo u demoliranju njegovog vozila i zvjerskoj torturi nad njim, kada su mu nanijete teške tjelesne povrede.

HRA navodi i da o događaju postoje video zapisi, objavljeni na internetu:

"Iako je Martinoviću država obezbijedila naknadu štete u iznosu od 130.000 eura zbog ovog događaja, ona nije obezbijedila i da odgovaraju svi službenici policije koji su zloupotrijebili javna ovlašćenja i povjerena sredstva prinude i sproveli apsolutno zabranjen akt torture. Procesuirana su samo dvojica pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice Uprave policije (SAJ), koji su se prijavili i priznali zločin, kao i njihov komandant zbog prikrivanja svih izvršilaca krivičnog djela torture", piše u saopštenju HRA.

Iz te nevladine organizacije (NVO) su kazali da su 28. aprila 2017. godine podnijeli ustavnu žalbu za Martinovića, kojom su od Ustavnog suda Crne Gore tražili da utvrdi kršenje ljudskog prava na zabranu mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja i naredi sprovođenje istrage u skladu s evropskim standardima, jer državno tužilaštvo nije obezbijedilo djelotvornu istragu u konkretnom slučaju.

"Ustavni sud je 25. jula 2017. godine na sjednici vijeća jednoglasno usvojio tu žalbu i utvrdio da je Martinović žrtva kršenja čl. 28 Ustava Crne Gore i čl. 3 Evropske konvencije o ljudskim pravima (zabrana mučenja) kako zbog samog mučenja koje je preživio od policije, tako i zbog toga što državno tužilaštvo nije djelotvorno istražilo incident od 24.10.2015. godine. Ustavni sud je zaključio da činjenica da je tužilaštvo podiglo optužnice protiv komandanta SAJ i dva pripadnika te jedinice ne znači da je sprovedena djelotvorna istraga "kod činjenice da su ta dva lica sama priznala izvršenje krivičnog djela". Međutim, Osnovno državno tužilaštvo u Podgorici ni posle odluke Ustavnog suda nije sprovelo istragu policijskog nasilja prema Martinoviću tako da dovede do procesuiranja više izvršilaca. U istrazi je došlo do propusta kao što su kontaminacija dokaznog materijala od strane kriminalističkog tehničara, organizovano je prepoznavanje ograničenog kruga ljudi koje nije dovelo do rezultata, nije istražena informacija o priznanju jednog policijskog službenika da je učestvovao u prebijanju Martinovića i sl", piše u saopštenju HRA.

Navode i da je tročlano vijeće Evropskog suda, sastavljeno od troje sudija, Mārtiņša Mitsa, Jovana Ilievskia i Ivane Jelić, utvrdilo da Martinović više ne može da tvrdi da je "žrtva" u smislu člana 34 Konvencije i da njegova žalba na osnovu člana 3 i člana 13 Konvencije mora biti odbačena u skladu sa članom 35 stav 3 (a) i 4 Konvencije.

"Za ovakvu odluku istakli su tri razloga. Prvo, Sud je primijetio da je Ustavni sud Crne Gore utvrdio povredu materijalnog i procesnog aspekta člana 3 u slučaju podnosioca predstavke – čime je izričito prihvatio povredu na koju se žalio podnosilac predstavke i, ustvari, tako zadovoljio prvi uslov propisan u praksi Suda. Drugo, podnosilac predstavke je postigao dogovor sa državom i time dobio odštetu od 130.000 eura za svu postojeću i buduću štetu vezanu za ovaj događaj, i novčanu i nematerijalnu, što je ispunilo drugi uslov. Treće i konačno, sprovedena istraga je dovela do: (a) identifikacije dva neposredna izvršioca, X i Y, kojima se trenutno sudi za mučenje i nanošenje teških tjelesnih povreda, i (b) krivičnog gonjenja i izricanja kazne komandantu relevatne policijske jedinice za pomaganje počiniocu nakon izvršenja krivičnog djela", piše u saopštenju HRA.