Antifašistička borba ne smije da bude selektivna, već da podrazumijeva borbu za socijalnu pravdu i za kulturno prepoznavanje svih koji su diskriminisani po osnovu rase, roda, seksualnosti, religije i etničke pripadnosti.
To je poručeno na panel diskusiji „Simboli otpora - Kvir i antifašizam”, koja je organizovana u okviru pograma za Međunarodni dan borbe protiv homofobije i transfobije – IDAHOT 2021, a koji organizuju Kvir Montenegro, Udruženje LBTQ žena "Stana”, NVO Juventas i Asocijacija Spektra.
Etnološkinja i socijalna antropološkinja Čarna Brković smatra, kako prenosi PR Centar, da antifašistička borba, da bi bila suštinska, mora biti i antikapitalistička.
Ocijenila je da antifašistička borba može jako puno da nauči od kvir pokreta, zato što kvir nije samo drugi način da kažemo LGBTIQ.
„Antifašizam ne smije biti borba protiv samo nekih oblika opresije. Antifašistička borba mora biti borba protiv fašizma u njegovom istorijskom značenju ili mora biti revolucionalna borba za drugačiji svijet u kojem neće biti opresije i eksploatacije“, istakla je Brković.
Profesor na Fakultetu dramskim umjetnost na Cetinju, Janko Ljumović, smatra da je revizija antifašizma ključni problem, navodeći da je uvela prostor nekadašnjeg istočnog bloka u razne politike nacionalizma.
„Mi sada živimo stvarnost u kojoj svi hoće da budu antifašisti, a jasno se zna da su neki bili na strani fašističkih politika i njihovih izvršitelja. To je jedna ovovremena trauma koja dodatno proizvodi neodređenost i različite probleme u društvu“, rekao je Ljumović.
Istakao je da antifašizam u konačnom označava slobodno demokratsko društvo.
Doktor političke teorije Predrag Zenović kazao je da je 20. vijek rodno mjesto i kvir teorije i antifašizma.
„Druga sličnost je što su i jedno i drugo teorija i ideologija i praksa. Ključno je što su i jedna i druga teorija odgovor na neki dominantni diskurs toga vremena i toga prostora. Antifašizam je odgovor na jednu opštu fašizaciju društva i na fašistički pokret koji je politički i istorijski uzeo maha, a kvir teorija odgovor na sve to što nosi opresija i dominacija u okviru jednog patrijarhalnog diskursa“, rekao je Zenović.
Govoreći i temi dokumentovanja istorije, Ljumović je istakao da je dokumentovanje života i kulture marginalizovanih grupa politika koja je danas ušla u zvanične instuticije.
„Arhivi su fantastično mjesto za bilo koju zajednicu. To što je naš arhiv jedno dosadno mjesto koje se doživljava samo katastarski, a ne kulturološki kroz rekonstrukciju života pojedinaca, zajednice i društva, sigurno da bi se u istraživanjima itekako mogle kontekstualizovati priče o kojima danas govorimo. Svjedočimo da naša muzeologija, naši muzeji, arhivi ne razmišljaju u tom pravcu“, rekao je Ljumović.
Smatra, kako navodi PR Centar, da su naše politike i kulture sjećanja u javnom sistemu „vrlo anahrone i tradicionalne i da ne ulaze u polje specifičnih tema“.
„Marginalozovane grupe imaju razloga da budu prisutne i vidljive u zvaničnim, javnim politikama i praksama“, dodao je Ljumović.
Brković je ocijenila da je važno tražiti tragove kvir života u postojećem arhivu. „Kvir čitanje istorije i kvir čitanje arhiva pokazuje da su alternativni rodovi i kvir seksualnosti potpuno autohtona stvar“, dodala je.
Komentarišući instalaciju “Ja sam simbol otpora”, koja je postavljena na Trgu nezavisnosti, a koja slavi neautovane kvir osobe, Zenović je kazao da u instalaciji prepoznaje poruku da društvo u svom odnosu prema LGBTIQ osobama može da vidi sebe, kao i da najbolje vidi sebe u odnosu prema svim ranjivim grupama.
Ljumović je istakao da instalacija ima proaktivan odnos u relaciji umjetnik – izvođač.
Brković je kazala da se instalaciji posmatrači ne mogu oduprijeti.
„Osoba koja bi slomila ogledalo bi time ispoljila otpor prema samoj instalaciji i postala simbol otpora. Jedini način da se neko distancira od instalacije je da je ignoriše i da joj ne prilazi“, smatra Brković.
Na panelu je predstavljena izložba fotografija na temu „Antifašistički spomenici i LGBTIQ“, čija je autorka Maja Kovijanić.
IDAHOT program su finansijski podržali Council of Europe u okviru druge faze Horizontalnog instrumenta za Zapadni Balkan i Tursku (HF II) Evropske unije/Savjeta Evrope, Ambasada kraljevine Holandije i Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava, a sprovodi se u saradnji sa mrežama ERA - LGBTI Equal Rights Association i ELC Eurocentralasian Lesbian Community.
Bonus video:
