U Donjim Breznima u Pivi, tridesetak kilometara od Nikšića, 22.avgusta 1944.godine sprovedena je, poslije bitke za ranjenike na Sutjesci, najhumanija operacija u Drugom svjetskom ratu na prostoru Jugoslavije, kada je sa improvizovanog aerodroma u jednom danu, uz pomoć saveznika, za Italiju prevezeno više od hiljadu ranjenika.
Delegacija Jugoslovenske komunističke partije Crne Gore (JKP CG) i Udruženje boraca i antifašista Plužine položili su cvijeće na spomenik u Breznima koji je podignut 2009. godine i evocirali uspomene na specijalnu operaciju spašavanja partizanskih ranjenika koja je nazvana "Dakota", zbog aviona koji su tog avgusta sletjeli u Brezna.
Mirko Vuković je kazao da je 22.avgusta 1944.godine savezničkim avionima sa improvizovanog aerodroma u Breznima u Italiju prevezeno 1.009 ranjenika, 15 savezničkih pilota i engleska vojna misija.
"Poznato je da su u avgustu 1944.godine na području Durmitora i šire vođena ratna dejstva između njemačkih i kvislinških snaga sa jedne, i partizana, sa druge strane, poznata kao Durmitorska operacija. Tih dana partizanske operativne snage imale su sa sobom preko hiljadu ranjenika koji su im otežavali ratna dejstva. Činjenica je da se ponovo, poslije više od godinu dana, na ovim prostorima našla Sedma njemačka divizija 'Princ Eugen', ista ona koja je juna 1943. Pivu u crno zavila", kazao je Vuković.
Da bi se izbjegla druga Sutjeska, kako je istakao, i da ranjenici budu spašeni jedina mogućnost je bila da se transportuju u Italiju.
Ideja o izgradnji aerodroma u Pivi potekla je od generala Radovana Vukanovića, a zadatak je povjeren majoru inženjeru Obrenu Bojoviću i šefu britanske vojne misije, majoru Džonu Ridu.
Stanovnici Pive i borci pomogli su da se za 24 sata izgradi aerodromska pista duga oko 800 metara.
Ranjenici ne bi mogli biti uspješno evakuisani da, kako je naglasio Vuković, nije bilo boraca Šeste i 35. ličke divizije koji su se "faktički borili prsa u prsa sa Njemcima" kako neprijatelj ne bi zauzeo okolna uzvišenja i time ugrozio transport ranjenika.
"Najžešće borbe su vođene na prevoju Božur, iznad sela Borkovići, i u toj borbi je poginuo komandant bataljona ličke divizije Branko Maljković sa mnogo svojih drugova. Zato komunisti i borci u znak zahvalnosti borcima ličkih divizija svake godine posjete spomenik u Breznima i spomen ploču u Borkovićima i evociraju uspomene na hrabre ličke borce", zaključio je Vuković.
Bonus video:
