Odlukom da se vakciniše svaki pojedinac doprinosi da jedna javno-zdravstvena kriza, kao što je pandemija koronavirusa, ne dovede do druge. Razlozi zbog kojih se dio građana ne odlučuje na vakcinaciju su brojni, a da bi se to promijenilo, iznad svega je važno raditi na kvalitetu komunikacije između zdravstvenih radnika i građana.
To je, pored ostalog, “Vijestima” kazao Senad Begić, viši konsultant za zdravlje u Kancelariji Unicefa u Crnoj Gori, govoreći o razlozima zbog kojih dio građana nema povjerenja u vakcine protiv kovida-19, te da li se nepovjerenje u iste može povezivati s nepovjerenjem u odnosu na MMR vakcinu, koju dio javnosti povezuje s autizmom.
Kazao je i da moderna nauka još u potpunosti ne zna uzroke autizma, ali i da ne postoji nijedan dokaz koji bi ukazivao da do autizma dolazi zbog bilo koje vakcine.
”Lažna povezanost MMR vakcine s autizmom posljedica je rada koji je objavljen 1998. godine, a za koji se kasnije ispostavilo da se zasniva na nizu neetičnih i naučno nepouzdanih postupaka autora, poput fabrikovanja podataka iz medicinske dokumentacije pacijenata, neodgovarajućeg broja slučajeva (samo 12), neadekvatnog tipa studije, neprimjerenog odabira ispitanika i činjenice da je glavni autor imao direktnu finansijsku korist od diskreditacije MMR vakcine zbog druge vakcine za čiji razvoj je imao registrovan patent, a koju je na ovaj način želio da promoviše”, rekao je on.
Taj rad se, dodaje Begić, danas smatra jednom od najozbiljnijih prevara u istoriji moderne medicine.
”Njegove posljedice su dalekosežne - stotine hiljada djece širom svijeta su stradale od velikih epidemija malih boginja koje MMR vakcina uspješno sprečava. Mnoštvo naučnih studija i istraživanja sprovedenih nakon 1998. godine ne samo da su razbili mit o povezanosti MMR vakcine i autizma, već su pokazali i da su majke koje su prije trudnoće primile MMR vakcinu time zaštitile bebu tokom trudnoće od virusa rubeole koji često može da dovede do oštećenja centralnog nervnog sistema bebe u utrobi i moguće nekih od poremećaja iz autističnog spektra. Konačno, jednostavnim povezivanjem činjenica svaki građanin može doći do zaključka da je veza između MMR vakcine i autizma laž”, rekao je on.
Da takva veza postoji, kaže Begić, smanjenje obuhvata MMR vakcinom koje je u Crnoj Gori izraženo tokom posljednjih sedam-osam godina, dovelo bi do smanjenja broja djece s autizmom tokom tog perioda, a to se nije desilo.
”Takođe, iako se podjednako vakcinišu dječaci i djevojčice - autizam je i do pet puta češći kod dječaka, što govori upravo o tome da on nema veze s MMR vakcinom. Na kraju, države u kojima se MMR vakcina nije koristila nemaju manji broj djece s autizmom. Dakle, iako moderna nauka još u potpunosti ne zna uzroke autizma, nakon stotina istraživanja i 23 godine naučnih ispitivanja i dalje ne postoji nijedan dokaz koji bi ukazivao da do autizma dolazi zbog bilo koje vakcine”, rekao je Begić.
Na pitanje da li je nepovjerenje u vakcine protiv kovida-19 izazvano i dezinformacijama poput onih u vezi s MMR vakcinom, on je rekao da su faktori koji utiču na neodlučnost ljudi da se vakcinišu protiv koronavirusa mnogobrojni, te da dezinformacije jesu jedan od njih. Podsjetio je na istraživanje koje je Ipsos uz podršku Unicefa i Britanske ambasade u Podgorici sproveo u martu i koje je pokazalo da je veći broj građana Crne Gore koji sumnjaju u vakcinu protiv koronavirusa nego onih koji generalno sumnjaju u vakcine.
”Svaki peti građanin vjeruje u teorije zavjere o vakcinama, dok svaki treći vjeruje u teorije zavjere o koronavirusu. Dakle, sumnja u vakcine generalno jeste jedan od faktora koji utiču na neodlučnost ljudi da se vakcinišu protiv koronavirusa, ali nije jedini. Istraživanja širom svijeta, kao i spomenuto istraživanje u Crnoj Gori, pokazuju da na odluku o vakcinaciji protiv koronavirusa utiče dostupnost vakcina i zdravstvenih usluga, povjerenje u zdravstveni sistem, ljekare, nauku, univerzitet, ali i u vladu jedne zemlje, politički i religiozni stavovi, nivo medijske pismenosti, iskustva socijalizacije pojedinca... Na primjer, u Crnoj Gori, u teoriju zavjere da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje više vjeruju građani koji ne vjeruju u nauku, niti imaju povjerenja u zdravstvene ustanove i univerzitet, kao i oni koji su bili izloženi velikom broju netačnih informacija o koronavirusu i koji se često osjećaju frustrirano kada pokušavaju da nađu informacije na ovu temu”, rekao je Begić.
Lažna povezanost MMR vakcine s autizmom posljedica je rada koji je objavljen 1998. godine, a za koji se kasnije ispostavilo da se zasniva na nizu neetičnih i naučno nepouzdanih postupaka autora... i činjenice da je glavni autor imao direktnu finansijsku korist od diskreditacije MMR vakcine zbog druge vakcine za čiji razvoj je imao registrovan patent, a koju je na ovaj način želio da promoviše
Takođe, dodaje on, u teoriju zavjere da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje češće vjeruju ljudi koji su prekinuli prijateljstvo zbog različitih stavova i koji imaju neprijateljski stav prema onima koji imaju drugačije mišljenje, kao i oni koji vole da se njihovo mišljenje razlikuje od drugih jer se tako osjećaju jedinstvenima.
”Dakle, do povećanja vakcinacije nećemo stići samo kroz demantovanje dezinformacija i teorija zavjere i informisanje ljudi o prednostima vakcina i posljedicama opasnih, zaraznih bolesti koje one sprečavaju, a koje smo zaboravili zahvaljujući vakcinama. Moramo istovremeno raditi na lakšoj dostupnosti vakcina i zdravstvenih usluga, poboljšanju njihovog kvaliteta i, nadasve, boljoj komunikaciji između zdravstvenih radnika i građana kako bi se povećalo povjerenje u ljekare i medicinu i obezbijedilo bolje razumijevanje poruka zdravstvenih stručnjaka među građanima koji nisu medicinski, a ni medijski pismeni. Unicef, zajedno s Delegacijom Evropske unije u Crnoj Gori, podržava ovaj proces kroz tijesnu saradnju s nadležnim institucijama, prije svega zdravstvenim. Crna Gora, kao mala sredina, je u prednosti u ovom procesu, jer se pozitivne promjene mogu desiti mnogo brže nego u većim državama i kompleksnijim zdravstvenim sistemima”, kazao je Begić.
On je poručio da je ovo odgovornost svih, ne samo zdravstvenih institucija i stručnjaka koji vode ovaj proces.
”Jer, svaki pojedinac odlukom da se vakciniše doprinosi da jedna javno-zdravstvena kriza, tj. pandemija koronavirusa, ne dovede do druge - povratka epidemije malih boginja i nepotrebne patnje velikog broja djece i odraslih.”
Bonus video:
