Pored možda jednog od najstarijih, zasađenih stabala u Podgorici prolazimo, a da ni ne znamo da je svjedok dva vijeka istorije.
Platan u Ulici Novaka Miloševa, u strogom centru Podgorice, mnogi smatraju najstarijim drvetom u gradu. Preživio je i stravična bombardovanja Glavnog grada u Drugom svjetskom ratu, kada je varoš bila sravnjena od njemačkih i savezničkih bombi.
Iz Glavnog grada kažu da je platan u Ulici Novaka Miloševa posađen 1812. godine, a posljednje utvrđivanje starosti urađeno je 2019.
Prije nekoliko godina Udruženje ljubitelja Gorice zatražilo je od nadležnih u Glavnom gradu da se platan zaštiti.
Do danas, na platanu nema nikakvog obilježja sa podacima koja je vrsta, koliko je staro drvo, ko ga je posadio...
Pojedini građani, sa kojima su “Vijesti” pričale, tvrde da je taj platan najstarije stablo na teritoriji Podgorice, mada ima i onih koji navode da u selu Pelev Brijeg u Lijevoj Rijeci postoji hrast star pet stotina godina.
”Znam za priču da je platan najstarije drvo u gradu, ne znam koliko godina ima, ali definitivno po izgledu, krošnji, debljini stabla, vidi se da ima dosta ljeta”, kazala je “Vijestima” Podgoričanka Ivana Milošević.
Za nju Ulica Novaka Miloševa ima posebnu čar - zbog drvoreda, kao i starog zdanja zgrade gdje je Privredna komora, zgrada koja je izgrađena prije Drugog svjetskog rata i odoljela zubu vremena.
”Lijepo je što imamo ipak nešto sačuvano od naleta urbanog haosa, a u kojem smo izgubili one prekrasne lipe u Hercegovačkoj i dosta drugog drveća. Meni je prelijep i Bulevar Svetog Petra Cetinjskog sa onim starim drvoredom”, navodi Milošević.
Za njenog sugrađanina Marka Ivanovića najljepše zelenilo u parkovima na Kruševcu i na Gorici, ali navodi da ne zna koja su stabla u gradu najstarija.
”Park na Kruševcu je među najstarijima sigurno, jer je formiran u vrijeme kralja Nikole. Znam da je drvored na Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog odavno formiran. U Bloku pet i šest ima prelijepog drveća”, navodi Ivanović.
Zaštitiće najstarija stabla, posebno platan u centru
Iz Glavnog grada su “Vijestima” saopštili da su prepoznali značaj i potrebu da se zaštiti taj prostor u Ulici Novaka Miloševa.
”Glavni grad je, kao što je to i ranije saopšteno, prepoznao značaj i potrebu da se zaštiti ovaj prostor. Shodno tome, uređenje prostora kod platana u Ulici Novaka Miloševa je jedna od lokacija koja je predviđena projektom Mikro 020 sa ciljem valorizacije i očuvanja jednog od najstarijih stabala u Podgorici, kao i podizanja kvaliteta javnog prostora centralne gradske zone. Projekat je pripremljen, a njegova realizacija čekala je (nedavno završeno) usklađivanje sa projektima koji se odnose na uređenje Trga Balšića. Platan u Ulici Novaka Miloševa posađen je 1812. godine, a posljednje utvrđivanje starosti urađeno je 2019. godine. Pored pomenutog platana, neke od starijih vrsta su alepski bor na Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog i kedar u Kraljevom parku”, pojašnjavaju iz PG biroa.
Iz Glavnog grada i ranije su najavljivali da će zaštititi najstarije drvo u gradu, platan iza “Beka”.
“To je jedna od lokacija koja će biti obuhvaćena u projektu Mikro 020 na incijativu gradskog arhitekte. Na taj način ćemo zaštititi lijepi spomenik prirode koji je u samom centru grada, a koji predstavlja potencijalnu turističku atrakciju”, kazao je ranije gradonačelnik Ivan Vuković.
Inicijativu da se platan zaštiti ranije je podnijelo Udruženje za zaštitu brda Gorica nadležnima u Glavnom gradu.
Mali spo menici prirode, murva simbol Zabjela
Predstavnik Udruženja ljubitelja Gorice Zoran Bojović kaže da su tražili od gradske uprave da se zaštite najstarija stabla u Mirkovoj varoši, a da je platan posadio Petar Perović.
“Taj platan je pravi mini spomenik prirode. Taj prostor treba zaštititi, urediti, da tu bude prostor sa recimo nekom klupom, natpisom o kakvom drvetu je riječ. Platan je kao što se vidi sada pritisnut, bukvalno kao da ima rolku od asfalta oko stabla. Znam da prema istraživanjima, koje je za potrebe Glavnog grada radio šumarski stručnjak, pokazalo se da je taj platan star preko 200 godina, iako smo mislili da je posađen početkom dvadesetoga vijeka. Porodica Perović je tu imala kuću, koja je srušena u bombardovanju u Drugom svjetskom ratu”, naveo je Bojović.
On je istakao da su borovi u krugu dvorca kralja Nikole na Kruševcu među najstarijim drvećem, čempresi kod Gimnazije.
Zelene površine u parku Kruševac urađene su u periodu vladavine Kralja Nikole, pa je starost biljaka procijenjena na oko 110 godina.
”Na Gorici ima alepskih borova koji su stari nekoliko desetina godina, Zagoričke strane imaju izuzetne primjerke. Drvored u Beogradskoj ulici pod Goricom je takođe impozantan”, navodi Bojović.
On priča da se na Zabjelu, u dvorištima privatnih kuća, ima murvi, koje su takođe stare, pojedine i po stotinu godina.
”Murva je simbol Zabjela. Nekada je svako domaćinstvo imalo makar po jedno stablo”.
Bulevar Svetog Petra Cetinjskog u Podgorici našao se ove godine u izboru 49 najmagičnijih svjetskih ulica ukrašenih cvijećem i drvećem po izboru sajta “Architecture and Design”.
Bulevar Svetog Petra Cetinjskog se nalazi na 47. mjestu, a internet magazin je fokusiran na dizajn enterijera i arhitekturu.
”Arhitektura i dizajn” sajt se redovno bira kao jedan od najboljih blogova na mreži, a Technorati ga ocjenjuje među top 100 blogova za kategorije putovanja, umjetnost, život i dom, u kojima se nalazi na drugom mjestu po uticaju.
Bulevar Svetog Petra Cetinjskog našao se u društvu ulica iz Grčke, Njemačke, Švedske, Srbije (ulica u Kikindi zauzela 22. mjesto), Poljske, Rumunije, Rusije, Singapura, Sjedinjenih Američkih Država, Argentine, Belgije, Kanade, Norveške, Japana.
Nekad najzeleniji grad Evrope, sad na začelju i u regionu
Podgorica je nekad važila za najzeleniji evropski grad. No, prema istraživanju Centra za agrokulturu njemačkog Minhebergu koji je prije nekoliko godina objavio rangiranje “najzelenijih” glavnih gradova u Evropi, na listi od 42 evropska glavna grada, Podgorica se našla 31. mjestu.
Glavni grad Crne Gore se našao na posljednjem mjestu liste, kada se računaju ostali glavni gradovi bivših jugoslovenskih republika.
Sarajevo je “najzeleniji” glavni grad u Evropi, a od ostalih gradova regiona Ljubljana se našla na trećem, Zagreb na 12, Priština na 20, Skoplje na 22, a Beograd na 23. mjestu.
Ozelenjavanje je imperativ
Iz organizacije KOD su gradonačelniku Podgorice Vukoviću prije nekoliko godina uputili inicijativu za sadnju 100.000 stabala.
Kako su pojasnili, žele da pokrenu ozelenjavanje Podgorice koja je tokom zadnjih tridesetak godina izgubila veliki broj zelenih površina, što zbog požara, zatim usljed neodržive eksploatacije, odnosno nekontrolisane sječe šume i naročito uslijed stihijske urbanizacije koja je očigledna svakom žitelju Podgorice.
Iz Glavnog grada su na početku mandata Vukovića, pokrenuli projekat “Moje drvo”, sa kompanijom “Amplitudo” i gradskim preduzećem Zelenilo koji “omogućava svim zainteresovanim pojedincima, organizacijama i kompanijama da na planski i održiv način daju svoj doprinos ozelenjavanju Podgorice”.
Od početka mandata aktuelne gradske uprave, kako su saopštili ove godine, intenzivno se radilo na ozelenjavanju Podgorice.
”U tom periodu, formirano je više od 140.000 metara kvadratnih novih zelenih površina, izgrađeno je 25 novih dječijih igrališta, formirano je sedam novih parkovskih površina, pejzažno su uređeni kružni tokovi i trake duž saobraćajnica, a formirana su i 33 nova drvoreda”.
Zamjenica gradonačelnika Slađana Vujačić podsjetila je na rezultate projekata Moje drvo, kao i mnogih drugih aktivnosti koje je Glavni grad realizovao, te istakla značaj ozelenjavanja grada kao preduslova za podizanje svijesti o zaštiti životne sredine i očuvanju iste.
’’Kada smo pokrenuli projekat Moje drvo, obećali smo građanima da će Podgoricu krasiti veliki broj novih sadnica. Danas, naša Podgorica izgleda znatno drugačije, a rezultati koje smo postigli za ovo vrijeme su zaista rezultati za ponos. U Podgorici, u ovom trenutku, imamo više od 30 novih drvoreda sa odraslim sadnicima i samo u okviru ovih drvoreda posadili smo skoro 3.000 odraslih sadnica koje su karakteristične i koje se uspješno razvijaju na područijima kakvo je naše. Osim toga, radili smo na pošumljavanju park-šuma, tako da smo u tim oblastima posadili više od 4.000 sadnica’’, kazala je Vujačić i dodala da će se nastaviti sa projektom Moje drvo, a samim tim i uljepšavanjem Podgorice.
Sredstva za uređenje javnih zelenih površina najvećim dijelom opredijeljena su budžetom Glavnog grada, dok su se ozelenjavanju pridružili i društveno odgovorni pojedinci i kompanije, kroz brojne akcije pošumljavanja, akcije sadnje drveća putem aplikacije “Moje drvo” i kroz pojedinačne donacije.
Iz Glavnog grada su podsjetili da je posađeno 3.227 sadnica odraslog drveća, 100.000 komada žive ograde i ukrasnog žbunja, kao i 550.000 komada cvijeća.
Bonus video:
