Poznati bokeljski naučni, kulturni i javni radnik, arheolog mr Jovan-Jovica Martinović preminuo je jutros u Kotoru, u 88. godini života.
Martinović je rođen 1935. u Sarajevu u porodici Josifa Martinovića, učitelja rodom iz Bajica kod Cetinja.
Diplomirao je arheologiju na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu 1960. godine.
Upisao je III stepen studija na Katedri za klasičnu arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu gdje je odbranio 1967. godine magistarsku tezu "Crnogorsko primorje u antičko doba".
Godine 1960. bio je postavljen za kustosa, a 1970. godine za direktora Pomorskog muzeja Crne Gore u Kotoru.
Na ovoj dužnosti ostao je do oktobra 1980. godine kada je imenovan za direktora novoformiranog Opštinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kotoru.
Penzionisan je u zvanju savjetnika konzervatora 2001. godine.
Tokom rada u Pomorskom muzeju objavio je veći broj članaka, rasprava i knjiga sa područja arheologije, istorije pomorstva, istorije srednjeg vijeka i muzeologije, pretežno u časopisu "Godišnjak Pomorskog muzeja u Kotoru" i u drugim stručnim publikacijama.
Pored ostaloga, napisao je i knjige "Stotinu kotorskih draguja", "Socijalno-ekonomska struktura društva u Kotoru prve polovine XIV vijeka", "Antilki natpisi u Crnoj Giori" i "Ostvština Italije na Crnogorskom primorju".
Još kao student Jovan Martinović učestvovao je u nizu terenskih arheoloških istraživanja sjeverne i srednje Dalmacije. Poslije diplomiranja aktivno se uključio u rad ekipe Arheološkog instituta Srpske akademija nauka i umjetnosti (SANU) iz Beograda u rekognosciranju lokaliteta na Crnogorskom primorju tokom 1964 – 1972. godine.
Tokom rada u Pomorskom muzeju sarađivao je sa Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture sa Cetinja na terenu Crnogorskog primorja, zatim u zaštitnim iskopavanjima u Budvi, na Carinama i na mozaicima u Risnu, te u pećini Spila iznad Perasta.
Prelaskom na čelo Opštinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture organizovao je i koordinirao rad brojnih faktora koji su učestvovali u obnovi i revitalizaciji spomenika kulture oštećenih u katastrofalnom zemljotresu 1979. godine, kako na području Kotora pod zaštitom UNESCO, tako i u ostalim oblastima Opštine.
Isto tako je paralelno sa sanacionim radovima, preduzimao ili organizovao obavezna arheološka istraživanja unutar i oko tih spomenika, pa je tako učestvovao u istraživanju helenističko-rimske nekropole u Budvi.
Posebno su bila značajna njegova otkrića starohrišćanske bazilike ispod crkve Sv. Marije "od rijeke" u Kotoru, kao i nalaz temelja preromaničke crkvice – martirija pored katedrale Sv. Tripuna u Kotoru.
Bio je zvanični rukovodilac istraživanja eneolitskog i bronzano dobnog tumula Velika Gruda u Grbaljskom polju, sa nalazima evropskog značaja. Takođe je učestvovao u izvođenju arheološkog projekta "Risan, prestonica kraljice Teute" u organizaciji Regionalnog zavoda iz Kotora i Arheološkog instituta Univerziteta u Varšavi.
Bio je član uprave Arheološkog društva Jugoslavije, Muzejskog društva Crne Gore, Jugoslovenskog komiteta sa ICOM, Jugoslovenske komisije za saradnju sa UNESCO, Društva za proučavanje i unapređenje pomorstva Jugoslavije, zatim predsjednik Opštinske SIZ kulture Kotora, zamjenik predsjednika i predsjednik Republičkog SIZ-a kulture Crne Gore.
Bio je član Odbora za arheologiju Crnogorske akademije nauka i umjetnosti i član uprave Društva arheologa Crne Gore.
Govorio je, čitao i pisao italijanski, francuski, engleski i ruski jezik, služio se španskim i njemačkim, a čitao i prevodio i sa latinskog i grčkog jezika.
Zbog svioje erudicije i posebno, vrlo detaljnog poznavanja kulturne prošlosti Kotora i Boke i istorijata pomorstva ovih krajeva, Jovica Martinović bio je nezaobilazan i izuzetno referentan sagovornik svima koji su ne te teme pravili novinske tekstove, naučne emisije ili dokumentarne filmove.
Kao dugogodišnji turistički vodič, sa neskrivenom ljubavlju je detaljno posjetiocima iz svih krajeva svijeta, pokazivao prebogatu bokeljsku kulturno-istorijsku baštinu, plijeneći pažnju slušalaca zanimljivim izlaganjima u kojima je vješto oživljavao istorijske okolnosti nastanka spomenilke baštine čiji je svjetski značaj priznao i UNESCO.
Jovica Martinović bio je Kotoranin srcem i dušom, naučnik koji je napisao više kapitalnih djela iz oblasti arheologije i istorije umjetnosti od značaja ne samo za Kotor i Crnu Goru nego i šire.
Bio je i poznati boem koji je izmislio "krug dvojkom" od kafane do kafane kotorske, od Šuranja, preko Pjace od rive do Gurdića, dugogodišnji kapo od karnevala i urednik humotristično-satiričnog lista "Karampana", graditelj brodova u boci, pisac i pjesnik lijepih priča i pjesama, čovjek čiji predani rad čini da u vrijeme kada Kotor gubi ne samo entitet nego i identitet, Kotorani i Bokelji i dalje imaju kopču sa nevjerovatno bogatom prošlošću grada i zaliva.
Martinovićeve knjige i zapisi posvećeni Kotoru oživljavali su vrijeme i ljude koji su činili život grada, vlastelu, pučane, zanatlije, pomorce, trgovce, šegrte i sluge, bogate i siromašne, pokazivale kako je funkcionirao čvrst ekonomski i pravni poredak u gradu koji mu je omogućavao prosperitet.
Jovica Marinović bio je jedan od posljednjih iz plejade zaljubljenika koji su svoj radni vijek posvetili Kotoru, jedan od "posljednjih Mohikanaca" među pravim starim, gospodskim i visokobrazovanim Bokeljima, pa njegov odlazak ostavlja ogromnu prazninu na naučnoj i kulturnoj mapi Boke i Kotora.
"Kotor daje svakome mnogo, ali istovremeno i zahtijeva mnogo. Kotor se ne smije i ne može voljeti napola, nekom apstraktnom, platonskom ljubavlju, ljubavlju bez uzvraćanja. Naprotiv, svako mu mora dati srazmjeran dio sebe, svako mu mora uzvratiti primjereno svojim mogućnostima, jer ovaj grad zaslužuje sve najbolje. Vjerujem da će se jednog dana sve ove pojedinačne ljubavi prijatelja Kotora, zenesenjaka i realista, amatera i profesionalaca, sliti u jedno bezgranično more, u jedan ogromni moćni talas koji će siguran sam uspjeti da pozlati svaki kamen njegobvog postojanja", posveta je Jovice Martinovića u predgovoru njegove knjige "Sto kotorskih dragulja", gradu kojeg je toliko volio i čijoj je istoriji, kulturi i duhovnom nasljeđu, ovaj renesanski naučnik i plodni kulturni radnik, posvetio čitav svoj život.
Bonus video:
